انتخاب روش های آبیاری در کشاورزی

انتخاب روش های آبیاری در کشاورزی

آبیاری سطحی
آبیاری سطحی به گروه گسترده ای از روش های آبیاری اطلاق می شود که در آنها آب به وسیله نیروی ثقل در سطح مزرعه پخش می شود. اب عموماً در یک نقطه مرتفع یا در امتداد یک ضلع زمین رها شده و سطح مزرعه را تحت جریان سطحی می پوشاند. بازده و یکنواختی آبیاری به یکنواختی خاک، کیفیت ترازبندی زمین، توپوگرافی زمین و کنترل رابطه میان جریان، سرعت نفوذ آب به خاک و زمان آبیاری بستگی دارد. استفاده از خاک به عنوان محیط انتقال (در مقابل انتقال آب از طریق خطوط لوله یا از میان هوا توسط آب پاش ها)، شکل شناخته شده ای از روش های آبیاری سطحی است. همچنین این خاک است که عمق نفوذ را در زمان نفوذ کنترل می کند (در مقابل میزان جریان که توسط آب پاش ها یا قطره چکان ها کنترل می شود). علاوه بر این، در اراضی تحت آبیرای سطحی به سبب تغییر مشخصه های نفوذ و پیشروی آب نسبت به زمان، تعیین و پیش بینی بسیاری از توصیه هایی که از نظر مدیریت ضرورت دارد ممکن نیست. در روش های آبیاری سطحی کنترل آبیاری باید از طریق مدیریت اراضی انجام شود، در حالی که در سیستم های مکانیکی، طراحی و تجهیزات، جایگزین بخش عمده ای از مدیریت های لازم شده اند.

روش های آبیاری سطحی به دو دسته اساسی تقسیم می شوند:

غرقابی و جریانی.
روش های جریانی برای تضمین نفوذ کافی آب در پایین دست مزرعه باید مقداری رواناب داشته باشند. معمولاً برای جلوگیری از خروج آب از مزرعه، نیاز به سیستم برگشت رواناب به چرخه آبیاری وجود دارد. این سیستم در صورت طراحی مناسب، امکانات ارزشمندی را برای کاهش نیروی کارگری و یکنواختی بهتر پخش آب،فراهم می آورند.

انواع روش های آبیاری سطحی
آبیاری کرتی
آبیاری کرتی یکی از روش های آبیاری غرقابی است که برای آبیاری اراضی مسطح مرزبندی شده، استفاده می شود (شکل 3-1) در این روش سطح خاک به صورت غرقابی باقی نمی ماند. از آنجا که خاک تا زمانی که اب نفوذ می کند، غرقاب باقی می ماند، در این روش رواناب وجود ندارد. در مناطق بارانی باید ملاحظاتی برای تخلیه آب مازاد نفوذی انجام گیرد. آبیاری کرتی تحت عناوین گوناگونی مانند ابیاری غرقابی کنترل شده، نوارهای مسح، ابیاری کنترل شده، آبیاری کرتی کنترل شده، آبیاری کرتی مسطح ته بسته و آبیاری کرتی مسطح، بیان می شود. از این شیوه آبیاری می توان برای محصولات ردیفی و غیر ردیفی، با مرزهای داخلی یا بدون آب، و یا در بسترهای پهن همواره استفاده نمود. این شیوه همچنین در باغات و تاکستان ها نیز به کار برده می شود. از انجا که یکنواختی نفوذ نسبت به تغییرات نفوذ پذیری بسیار حساس است سرعت نفوذ باید در هر کرت ثابت باشد. نیازی نیست که کرت ها حتماً مستطیلی یا دارای مرزهای مستقیم باشند. پشته ها نیز لزوماً دائمی باشند. تحت یک مدیریت خوب، حجم معینی از آب به سرعت در کرت تخلیه خواهد شد.
جدول 3-1- روش های آبیاری سطحی و گونه های مختلف آنها

روش
کرتی نواری
جریان دائمی
و غرقابیشیاری (فارو) شیارهای کوچک


انواع
کرتی مسطحکرتی بستر سازی شده یا با جوی و پشتهکرتی همراه با آبیاری و تخلیه متناوب کرت نوارهای شیب دار با روانابنوارهای کم شیب ته بستهنوارهای موازی خطوط تراز نهرچه های تراز (غرقابی وحشی)شیارهای شیب دار سنتیشیارهای شیب دار جدید (مکانیزه)شیارهای مسطح و کم شیبشیارهای موازی خطوط تراز

گونه های مختلف آبیاری کرتی شامل کرت های مسطح و پشته دار (مرزبندی شده، شیاری شده ویا جوی و پشته ای) هستند. گیاهانی که کاشت آنها در کرت های مسطح موفقیت آمیز بوده تقریباً نامحدودند و کشت آنها تنها به خاک مزرعه بستگی دارد. برای محصولات ردیفی (جایی که ممانعت از غرقاب شدن ضروری باشد و یا هنگامی که کاربرد کم آب به سبب پهنای پشته ها بحرانی و مشکل باشد) معمولاً از کرت های پشته دار استفاده می شود. در این روش معمولاً از مرزهای باریک تا پشته های عریض برای کاشت سبزیجات، هندوانه، پنبه، ذرت، سیب زمینی، چغندرقند و بسیاری دیگر از محصولات ردیفی استفاده می کنند.کرت ها مسطح برای محصولات ردیفی و غیر ردیفی که برای مدت زمانی کوتان به شرایط غرقابی حساس نیستند، بسیار مناسب هستند. محصولات غیر ردیفی مانند یونجه، گندم، سورگوم، جو، پنبه و ... معمولاً بدین شیوه آبیاری می شوند.
کاشت گیاه در کرت های مسطح به رفع مشکلات شوری کمک کرده و استفاده از آبیاری سنگین را آسان می سازد. محصولات باغی و تاکستان ها را می توان در کرت های مسطح و یا روی پشته ها یا نقاط بلند مزرعه کشت نمود. کرت های جوی و پشته دار به ویژه برای محصولات ردیفی که به کنترل رطوبت در پشته ها احتیاج دارند، مناسبند. برای مثال، پشته های مسطح موجب سهولت یکنواختی توزیع رطوبت و جوانه زدن می شوند. در حالی که این امر در جوی و پشته دشوار به نظر می رسد. اما دستیابی به آن در کرت های کوچک نسبتاً آسان است. با وجود این، اگر کرت ها خیلی بزرگ باشند، دبی زیاد، لبه های جوی را در بالا دست و در زمان پیشروی غرقاب ساخته و موجب نابودی گیاه یا تخریب بستر بذر خواهد شد. خسارات ناشی از غرقابی شدن زمین را می توان با استفاده از تسطحیح دقیق کرت ها کاهش داد. آب باران و مازاد آب آبیاری به جای آن که در گودال های پست یا در پایین دست زمین(که معمولاً در آنجا به گیاه خسارت وارد می شود)، تجمع پیدا کند، به صورت یکنواخت در تمام منطقه توزیع خواهد شد. به هر حال، از آنجا که در این روش آبیاری، رواناب سطحی وجود ندارد، مصرف آب اضافی، در اثر آبیاری یا بارندگی اضافی موجب وارد آمدن خساراتی به محصول خواهد شد. در نواحی که دارای بارندگی های بسیار شدید بوده و خاک هایی با درجه نفوذپذیری پایین دارند استفاده از شبکه زهکشی سطحی ضروری است.کرت ها نسبت به سایر روش های آبیاری کنترل شده، دستی، به دلیل سهولت اجرا، سادگی تجهیزات و نیروی کم کارگری مورد نیاز و همچنین امکان استفاده از دبی های ثابت زیاد، از مزایایی برخوردارند. این روس در خاک های یکنواخت با تسطیح دقیق زمین و با نهرهای بزرگ متناسب با سطح کرت، بهترین بازده را خواهد داشت. هیچ یک از این موارد، از جمله احتیاجات مطلق این روش نیستند، اما موجب بهبود بازده کرت ها خواهند شد. آبیار یا سرپرست آبیاری برای محاسبه دقیق جدول زمان آبیاری به دانستن دبی ورودی، مساحت کرت، بازده مطلوب و یکنواختی ممکن نیاز دارد، یک اشتباه 6 دقیقه ای در یک دوره زمانی 60 دقیقه ای معادل 10 درصد خطا خواهد بود. یکنواختی به اندازه نهر، نسبت به پیشروی، نامنظمی سطح خاک و سرعت نفوذ بستگی دارد. نسبت به پیشروی به صورت زیر تعریف می شود:مدت زمان آبیاری/ مدت زمان پیشروی آب =AR به فرصت زمانی مطلوب برای نفوذ کمبود رطوبت خاک (SMD)، «زمان آبیاری» گفته می شود. در عمل، این زمان برابر، کوچک ترین زمان فرصت نفوذ در کرت یا شیار است. «فرصت نفوذ» مدت زمانی است که آب با سطح خاک در مزرعه در تماس است. در مواردی که از نهرهای بزرگ به صورت نوبتی استفاده می شود، نیاز به کارگر آبیاری کم است. به هر حال، باید بتوان از این کارگر در منطقه یا کارهای دیگر استفاده نمود. کار جسمی آبیار در این روش آبیاری تنها با باز کردن یک دریچه یا یک دهانه بدون تنظیم دبی کل، محدود می شود. براس سیستمی که خوب طراحی شده باشد، یک آبیار کم تجربه یا با اطلاعات نه چندان زیاد کافی است اما سرپرست آبیاری باید دقیقاً روابط بین دبی جریان، مدت ابیاری و کمبود رطوبت خاک (SMD) را درک نماید. در سیستم های کرتی مسطح، به ویژه برای محصولات ردیفی روی پشته، شیارها می توانند از هر دو انتها باز بوده و به نهرهای ثانویه متصل شوند. جریان آب شیارهای با سرعت پیشروی بالاتر، در نهر ثانویه انتهای کرت جمع آوری شده و سپس به درون شیارهایی که پیشروی در آن کندتر است، باز می گردد. این کار، غیر یکنواختی زمان غرقابی را کاهش می دهد. آب را می توان از هر دو سوی یک کرت مسطح تأمین نمود. آب را می توان از یک نقطه گوشه به کرت های متعدد نیز توزیع نمود. این امر در هر دو جهت می شود. همچنین این کار ممکن است به کاهش طول نهر مورد نیاز مزرعه بیانجامد. در زمین های مسطح، کرت ها معمولاً با آرایش منظم شبکه، با توجه به مرزهای مالکیت و تغییرات بافت خاک تنظیم می شوند. در زمین های شیب دار، طول کرت ها معمولاً در امتداد خطوط تزار قرار می گیرد . جریان آب به سمت پایین شیب تنظیم می شود. اگر کانال انتقال آب پایین تر از سطح زمین باشد، با استفاده از بند، سطح آب را برای توزیع آب کنترل می کنند. از این کانال می توان، هم برای آبیاری کرت و هم به عنوان کانال زهکش سطحی استفاده نمود. هنگامی که از شیار و پشته در یک کرت استفاده می شود، آب تحت تأثیر نیروی ثقل از نهرهای ثانویه بالا سر به درون شیارهای مجزا توزیع می شود. در این حالت احتیاجی به جداسازی جریان ورودی به کرت وجود نداشته و می توان آب آبیاری را از یک ورودی واحد به درون زمین هدایت نمود. در صورت انجام صحیح امور زراعی، به دخالت آبیار نیز احتیاجی نخواهد بود. در صورت زیاد بودن جریان ورودی، انجام برخی اقدامات برای کنترل فرسایش در ورودی کرت ضروری است. به هر حال، سازه های استاندارد کنترل فرسایش نیز وجود دارند. در مواردی که کانال انتقال پایین تر از سطح تراز زمین باشد، هیچگونه فرسایشی روی نخواهد داد زیرا برای آبیاری، سطح آب در کانال تا جایب که آب به درون شیارها یا کرت ها جاری شود، بالا آورده می شود. به منظور نیل به یکنواختی بالا، آب را می توان به سرعت در سطح کرت جاری نمود. اگر زمان لازم را برای پوشش کرت توسط آب در مقایسه با زمان غرقابی کوتاه باشد (نسبت پیشروی کم 1:4 تا 1:2) کرت باید از یکنواختی نفوذ مطلوبی متناسب با دقت شیب بندس زمین و یکنواختی خاک برخوردار باشد. افزایش شیب در کرت، موجب تجمع آب در مناطق پست تر کرت برای مدت زمانی طولانی تر خواهد شد. تسطیح ناکافی یا صاف نکردن برخی شیب ها، ممکن است هزینه های اولیه را کاهش دهد، اما به طور کلی، موجب کاهش یکنواختی کاربرد آب می شود. نوسانات کوچک سطح خاک در حدود یک سانتیمتر، حتی در صورت تسطیح لیزری، می توانند موجب بروز عمق نفوذ غیر یکنواخت با توجه به مقدار غرقاب شود. در یک کرت مسطح می توان عملیات کشاورزی را در هر جهت انجام داد. از آنجا که هر نهر آبیاری قادر به آبیاری کرت ها از دو طرف است، طول نهر کاهش می یابد. در هنگامی که از خطوط لوله زیرزمینی برای آبرسانی استفاده شود، طول کرت مانع عملیات کشاورزی نخواهد شد. احداث کرت های بزرگ با مقادیر خاکبرداری و خاکریزی زیاد معمولاً غیر ضروری و به ندرت اقتصادی است. کرت های باریک را می توان حتی در زمین های نسبتاً شیب دار بر روی خطوط تراز احداث کرد. در این صورت، هزینه ها بیشتر شده و سطح غیر قابل کشت نیز به سبب ایجاد تراس های بزرگ، افزایش خواهد یافت. میزان تسطیح به اندازه کرت و توپوگرافی منطقه بستگی دارد. معمولاً هر چه کرت کوچکتر باشد، عملیات تسطیح نیز کمتر خواهد بود، اما در این گونه کرت ها استفاده از ابزار کنرل لیزری تسطیح بسیار دشوار است. اندازه کرت ها از چند متر مربع (کل 3-2) تا 10-15 هکتار متغیر است. اندازه و طول کرت معمولاً تحت تأثیر توپوگرافی منطقه، تغییرات بافت خاک، نفوذپذیری، عمق خاک سطح الارض (هنگامی که تسطیح زیادی صورت می گیرد) اندازه نهر موجود، شیب و ماشین آلات و ادوات موجود کشاورز محدود می شود. از دیدگاه طراحی، یکنواختی خاک، سرعت نفوذ، اندازه نهر موجود و نیز فرسایش پذیری خاک، طول کرت را محدود را می سازد. در کرت های بزرگ باید انحنای زمین را نیز در تسطیح مدنظر قرار داد، چرا که یک سطح افقی از انحنای زمین تبعیت نمی کند. شکل 3-2- آبیاری کرتی دست ساز همراه با جوی و پشته در مقایس کوچک به طور کلی روش های کرتی برای عمق کمینه آب طراحی می شوند. با بزرگ شدن نسبت پیشروی آب، استفاده از حجم کم آب ناکارآمد خواهد بود. در برخی موارد، در صورت استفاده از حجم کم آب، تمامی کرت از آب پوشیده نخواهد شد. عمق های آبیاری معمول برای محصولات زراعی 70-100 میلیمتر است. برای حفظ نسبت پیشروی مطلوب با مصرف آب کمتر می توان از کرت های کوتاه تر استفاده نمود. با مصرف بیشتر آب، توزیع یکنواخت آب بهتر انجام خواهد گرفت، اما این امر ممکن است موجب نفوذ عمقی بیش از حد یا زمان غرقابی طولانی تر گردد. دستیابی به عمق های ابیاری کوچکتر 30-50 میلیمتر در برخی خاک ها، در کرت های پشته دار با جویچه های باریک و پشته های پهن با استفاده از فنون غرقابی که در بخش روش غرقابی توضیح داده خواهد شد ممکن می گردد. ابعاد کرت باید با توجه به سرعت نفوذ و دبی ورودی موجود طراحی شود. الگوی کشت، عمق کاربرد آب، یکنواختی مطلوب، دبی ورودی و سایر موارد عملی نیز می توانند موجب محدودیت اندازه و طول کرت شوند. در خاکهایی با بافت درشت و قدرت نفوذپذیری بالا، طول کرت نباید از 100 متر تجاوز کند. برای خاک هایی با بافت متوسط تا ریز معمولاً از طول 400 متر استفاده می کنند. برای خاک هایی با نفودپذیری نهایی بسیار کم به زهکشی سطحی برای کنترل اب مازاد احتیاج است. روش غرقابی برای این گونه خاک ها مناسب تر است. کرت های کوتاه، رسیدن به نسبت های پیشروی کوچک (بین 25/0 تا 35/0) را ممکن می سازند. این نسبت ها موجب یکنواختی مناسب تر توزیع می شوند. دبی ورودی موجود، عرض لازم کرت را برای تأمین دبی ورودی واحد قابل قبول، تعیین می کند. به سبب وابستگی نسبت به پیشروی و یکنواختی به طول کرت، دبی ورودی واحد بر آنها نیز اثر می گذارد.

آبیاری نواری
آبیاری نواری (روی خطوط تراز، شیب دار و هدایت شده) نوار شیب داری از زمین را شامل می شود که ضرورتاً در جهت عرض نوار مسطح بوده و برای جلوگیری از پخش و فرار جانبی آب به وسیله مرزهایی (خاکریز، خاک پشته، پشته و ...) محدود شده است. مرزها معمولاً برای تسهیل عملیات شخم زنی، به صورت موازی احداث می شوند. اما این مورد برای آبیاری، به ویژه برای نوارهای روی خطوط تراز الزامی نیست. دبی نسبتاً بزرگی از بالا دست نوار پیش می رود. پساز آن که بین تمامی عوامل مربوط (دبی واحد ورودی، کمبود رطوبت خاک، سرعت نفوذ، زمان پسروی و طول نوار) ارتباط مناسبی برقرار شد، اگر هدف حذف رواناب باشد، جریان آب در خاک های با نفوذپذیری کم هنگامی که جبهه پیشروی آب حدود 6/0 طول کرت را طوی کرده باشد در خاک هایی با نفوذپذیری زیاد پس از طی 9/0 طول نوار قطع می شود. انتهای پایینی نوار با رواناب موقتی ذخیره شده در بالا دست ابیاری می شود. می توان مقدار ناچیزی رواناب (حدود 10 درصد) داشت و دو انتهای بالایی و پایینی غالباً نسبت به بخش میانی کمتر آبیاری می شوند. برای رسیدن به این حد، لازم است که ترکیب ویژه ای از تخلیه رطوبت خاک و دبی جریان به وجود آید.

روش آبیاری نواری دارای انواع بسیاری است که مختصراً در زیر ارایه می شوند:
نوارهای روی خطوط تراز.
در این روش، نوارها با شیب طولی کم، موازی با خطوط تراز طراحی می شوند، این نوارها معمولاً برای کاهش عملیات تسطیح و ایجاد پشته های کوچک و باریک و احداث می شوند. این نوارها، به طور معمول مستقیم نیستند، بلکه خط تراز را دنبال می کنند.

نوارهای شیب دار.
در این روش، نوارها با شیب یکنواخت در جهت طولی و معمولاً با شیب صفر در جهت عرضی (عمود بر جهت جریان) تسطیح می شوند. عملیات احداث نوارهای شیب دار نسبت به سایر انواع آبیاری نواری به جابجایی مقادیر بیشتری خاک نیاز دارد. تغییرات کوچک در شیب طولی و جانبی قابل چشم پوشی است. این روش معمول ترین شکل آبیاری نواری جدید است زیرا که امکان تسطیح زمین در آن با استفاده از تجهیزات لیزری امکان پذیر است.

نوارهای هدایت شده.
در این روش، حجم عملیات تسطیح کمتر بوده و در خاک های کم عمق و توپوگرافی غیر یکنواخت به کار برده می شود. نوارها تقریباً به صورت مستقیم و در جهت شیب، با تبعیت از توپوگرافی زمین، با عملیات خاکبرداری و خاکریزی کم و معمولاً عرض باریک برای کاهش یا حذف شیب عرضی طراحی می شوند. ابعاد نوار غالباً چنان اصلاح می شوند که با توجه به منحنی پسروی آب، حرکت آب در آن بیشتر شبیه آبیاری شیاری باشد تا نواری. شکل 3-2- آبیاری نواری همراه با مرزهای مرتفع، (دیواره های کوتاه افقی از حرکت آب به شکل غیر دلخواه جلوگیری می کنند)در تمامی انواع آبیاری نواری، سطح زمین غرقاب می شود. این مسأله در برخی خاک های به تولید قشر سخت می انجامد. چنین لایه سختی مانع جوانه زنی دانه ها خواهد شد. برای برخی گیاهان ، خیس شدن گیاه با توجه به قارچ ها و بیماری هایی که در این زیست محیط رشدمی کنند مخرب است. این مسأله در خاک هایی با بافت ریزتر که رطوبت را برای دوره طولانی در خود نگاه می دارند، مشکلات بیشتری به همراه خواهد داشت. تمامی گیاهانی را که عوامل زراعی بالا در آنها محدودیتی ایجاد نمی کند می توان به روش نواری آبیاری نمود. گیاهان زراعی ردیفی مثل غلاف، علوفه، گیاهان مرتعی و گیاهانی که روی زمین صاف کاشته می شوند مثل باغ میوه و تاکستان که درون نوار یا وسط و یا در لبه آن کاشته می شونند را می توان بدین شیوه، به آسانی آبیاری نمود. غرقاب شدن مکرر پایین دست نوارهای با انتهای بسته برای محصولات مخرب است، به ویژه اگر شرایط غرقابی برای مدت زمانی بیش از چند ساعت ادامه یابد و خاک نیز ریز بافت باشد. گیاهان یک ساله که ریشه آنها به تدریج رشد می کند و در نتیجه کمبود مجاز رطوبت آنها نیز متغیر است، را تنها در صورت تعدیل بازده کاربرد و با استفاده از خطوط آبرسانی تکمیلی و اضافی می توان به روش نواری آبیاری کرد. علت این امر، تغییرات بسیار در کمبود رطوبت خاک و مدیریت آبیاری در دوره رویش گیاهان یکساله زراعی است. آبیاری نواری برای گیاهان مرتعی، یونجه، باغات میوه، تاکستان ها و سایر گیاهانی که کمبود مجاز رطوبت (MAD) ثابتی دارند، بسیار مناسب است. آبیاری نواری پیچیده ترین روش آبیاری سطحی است. با وجود آن که این روش می تواند دارای بازده کاربرد بالایی باشد، ولی در عمل بازده کاربرد بالا به ندرت حاصل می شود. این امر به سبب عدم آگاهی کافی از نیاز واقعی کمبود مجاز رطوبت خاک (MAD)، (در مرحله طراحی) در برابر کمبود رطوبت خاک (SMD) در زمان آبیاری، مشکلاتی در تنظیم دبی ورودی و قطع جریان در بهترین زمان است. رویش گیاه و سرعت نفوذ در طول فصل رویش تغییر می کند در حالی که سرعت نفوذ نهایی و منحنی پسروی تغییر نمی کند. طول، عرض نوار، مدت و دبی جریان عوامل مدیریتی قابل کنترل هستند. یکنواختی توزیع (DU) معمولاً در صورت موازی بودن منحنی پیشروی دبی ورودی با منحنی پسروی مخصوص هر نوار، دست یافتنی است. از آنجا که سرعت نفوذ در طول فصل آبیاری تغییر می کند، در هر نوبت آبیاری مدت زمان لازم تفاوت خواهد داشت. دبی ورودی زیاد، امکان پوشش وسیع بسیاری از نوارها را در یک زمان فراهم می کند و موجب افزایش بازده نیروی کارگری می گردد. دبی بالا به سیستم توزیع بزرگتر و با هزینه سرمایه ای بیشتر احتیاج دارد. نیروی کارگری مورد نیاز برای روش آبیاری نواری معمولی با جریان کم که در آنها از سیفون استفاده می شود، قابل توجه است. استفاده از دریچه در نهرها، شدیداً حجم کار تنظیم آب را کاهش می دهد اما آبیار همچنان باید برای هر بار تنظیم یکبار وارد مزرعه شود. اگر دبی نهر زیاد باشد و بر اساس طراحی از سیستم های مناسب کافی کنترل آب به تنظیمات استفاده شده باشد، به نیروی کارگری بسیاری کمی نیاز خواهد بود. استفاده از خطوط لوله نیز ممکن است مطلوب و اقتصادی باشد. در این حالت کنترل آبیاری 250 تا 400 هکتار توسط یک کارگر با باز و بسته کردن تعداد محدودی دریچه یا فلکه امکان پذیر است. اگر از مخزن تنظیمی یا استخر ذخیره آب نیز استفاده شود، زمان و مدت آبیاری در اختیار بوده و امکان بهره گیری از دبی های بزرگ نیز وجود خواهد داشت. در صورت وجود دبی های بزرگ و قابل تنظیم، زمین های بسیاری را می توان به طور متوالی و همزمان آبیاری نمود.عملیات تسطیح زمین های با توپوگرافی نامنظم و خاک های کم عمق به خوبی صورت نمی گیرد. در چنین شرایطی استفاده از نوارهای هدایت شده در جهت شیب یا نوارهای موازی خطوط تراز (تراسها) امکان پذیر است. در مواردی که نوار با شیب عرضی باشد (نوارهای موازی خطوط تراز) به ویژه در خاک هایی که در اثر خشکی سله می بندند یا خاک های شنی فرسایش پذیر، خطر شکسته شدن پشته ها وجود دارد. در روش های نواری در صورت عدم استفاده از پوشش گیاهی مناسب یا کوتاه نکردن طول نوارها در جهت شیب، خطر فرسایش در اثر آبیاری یا بارندگی وجود خواهد اشت. در آبیاری نواری می توان برای کاهش یا حذف روان آب، شیب سطحی را در انتهای نوار کاهش داد یا حتی آن را تراز کرد، و یا می توان انتهای نوار را بست. به هر حال ممکن است هر رفت رواناب به نفوذ عمقی تغییر شکل دهد. باید دقت نمود که آب برای مدت طولانی در نوار جمع نشود. در تناوب کاشت گیاهان ردیفی و یونجه یا گیاهان علوفه ای، تنظیم شیب زمین در دو جهت با مقادیر مختلف، مطلوب است. گیاهان متراکم را می توان در جهت شیب تندتر آبیاری نمود و گیاهان ردیفی که به صورت جوی و پشته کشت می شوند را می توان در جهت شیب ملایم تر آبیاری کرد. چنین طرحی به توزیع آب در دو جهت مزرعه احتیاج دارد که این امر موجب افزایش هزینه می گردد.نیاز به عملیات تسطیح در آبیاری نواری از آبیاری کرتی کمتر بوده و به اندازه قطعه زراعی و طراحی بستگی دارد. طراحی شیب دو طرفه (طولی و عرضی) همانند استفاده از نوارهای هدایت شده، حجم خاک جابجا شده را کاهش می دهد. ایجاد شیب های تقریباً هماهنگ با توپوگرافی زمین نسبت به ایجاد شیارهای معین از پیش تعیین شده بسیار اقتصادی تر است. تفاوت ناچیزی بین تواناییهای شیب های 002/0 و 003/0 وجود دارد. علاوه بر این در نوارها با سکوی باریک (تراس کم عرض) حجم خاک جابجا شده نسبت به نوارهای پهن تر با پشته های بلندتر کمتر است. شیب های طولی یا عرضی متغیر، در صورت تغییرات ملایم (002/0 به 003/0) موجب حفظ توازی منحنی های پیشروی و پسروی شده و هزینه های آماده سازی زمین را کاهش می دهند. در خاک های ناهمگن در صورتی که عمق خاکبرداری در برخی مناطق زیاد باشد، برداشت و جایگزینی خاک سطحی به منظور دستیابی به شرایط سطحی یکنواخت تر، موجب افزایش بازده آبیاری خواهد شد. بدیهی است که باید توجه نمود که هزینه های لازم، به ویژه در صورت زیاد بودن حجم عملیات خاکی، احتمالاً اجرای این طرح در مقابل سایر روش های آبیاری غیر اقتصادی می سازد. مشکلات طراحی ابعاد نوارها به منظور همخوانی با محدودیت های سرعت نفوذ، دبی ورودی، کمبود مجاز رطوبت خاک (MAD) تأخیر جریان و شیب در اراضی با مرزهای مشخص تشدید می شود. با تغییر مقادیر کمبود مجاز رطوبت خاک (MAD) یا پذیرش بازده کمتر می توان از تغییر زیاد طول نوار پرهیز کرد. از نوارهای کوتاه می توان برای آبیاری سبک و از نوارهای بلند برای آبیاری های سنگین استفاده کرد اما از هر دو (آبیاری سبک و سنگین) نمی توان با بازده بالا در یک نوار واحد استفاده کرد. تأمین آب اضافی در وسط طول نوار به شکل مؤثری آن را کوتاه خواهد کرد. در صورت نیاز به نوارهای بسیار کوتاه، بهتر است که از آبیاری کرتی یا ردیفی استفاده شود. در غیر این صورت رواناب زیادی روی خواهد داد. برای خاک های با سرعت نفوذ پذیری بالا نمی توان از نوارهایی به طول بیش از 100 متر استفاده کرد. در نفوذ پذیری پایین لازم است نوار برای تأمین مدت آبیاری لازم جهت نفوذ کافی آب، 800 تا 1000 متر انتخاب شود. همچنین میزان دبی ورودی نیز باید تغییر کند. استفاده از ابعاد و دبی های غیر دلخواه عملی بوده اما موجب نفوذ یکنواخت و ظرفیت نگهداری آب یکسان در منظقه ریشه در واحدهایی که به مدیریت مشابه نیاز دارند. به ویژه در جهت شیب بسیار مطلوب است. در خاک های سله بسته که ترک ها باید قبل از پیشروی جریان پر شوند، حداقل آب مورد نیاز، کمی بیش از حجم آب لازم جهت پر شدن ترک ها، برآورد می شود تغییر مقادیر کمبود رطوبت خاک و اندازه ترک ها در زمان آبیاری اثرات مطلوبی در پی خواهد داشت. پس از پر شدن ترک ها سرعت نفوذ آشکارا کاهش خواهد یافت. در اینگونه اراضی آب حتی کمتر از نصف مقدار معمول، نفوذ کرده و طول نوار را می توان تا 1000 متر افزایش داد. در این حالت منحنی های پیشروی و پسروی لزوماً به موازات یکدیگر نخواهند بود. پشته های مرزی را می توان به صورت فصلی یا دائمی احداث نمود. فاصله پشته ها و هزینه احداث به عملیات زراعی مانند فاصله گیاهان، عرض ماشین آلات و دبی ورودی بستگی دارد.

غرقابی دائم (کرت برنج)
آبیاری به روش غرقابی دائم روشی است که طی آن آب به صورت دائم یا متناوب وارد زمین شده و خاک را به طور دائمی غرقاب می سازد. برای نگهداری آب در کرت هایی مسطح یا نسبتاً مسطح، مزرعه با پشته هایی تقسیم شده و معمولاً در شیب ها، زمین سکوبندی می شود. از روش آبیاری با جریان دائم معمولاً برای برنج که به شرایط اشباع و غرقابی نیاز داشته و یا می تواند خود را با آن وفق دهد استفاده می شود. گیاه معمولاً در سطوح صاف کشت می شود. در بسیاری از مناطق، در سیستم های جریان دائم، اراضی پایین دست با آب خارج شده از زمین های بالا دست آبیاری می شوند. این آب، افت حاصل از نشت و تبخیر و تعرق در زمین های پایین دست را تأمین می نماید. در صورت که از آبراهه های مجزا برای هر قطعه استفاده شود، کنترل بهتر آب امکان پذیر است. این امر در طول دوره آبیاری نیز حائز اهمیت است، چرا که با کاشت گونه های مختلف گیاهی در هر قطعه زمین، نیاز آبی در هر زمان متفاوت خواهد بود. سیستم توزیع آب باید قادر به هدایت و کنترل سرعت های متغیر جریان برای آبیاری زمین های مختلف در زمان ها متفاوت باشد. به سبب سرعت بالای نفوذ در آغاز آبیاری، سرعت بالای جریان در این هنگام بسیار حائز اهمیت است. روش غرقابی دائم در زمین هایی با سرعت نفوذپذیری کم از کارآیی بالایی برخوردار است. به طول معمول، با ایجاد لایه ای نفوذناپذیر در اثر فعالیت های زراعی در شرایط اشباع، در طی سالیان متمادی، نفوذ عمقی محدود خواهد شد. در صورت تشکیل شخم لایه زیر سطحی و یا استقرار یک سفره زیرزمینی، همگن بودن خاک، به طور معمول موضوع مهمی نخواهد بود. در مزارع دائماً غرقابی، پس از آبیاری اولیه زمین جریان مداوم آب با سرعت کم به شکلی که تنها برای تأمین نیاز آبی کافی باشد، وارد زمین می شود. در برخی مناطق، آب به صورت دوره ای تأمین می شود. تا زمانی که عمق آب در سطح خاک در فاصله دو آبیاری کافی باشد، اثرات آبیاری دوره ای اندک خواهد بود. در آبیاری مداوم، دبی های جریان کوچک هستند. در آبیاری متناوب از جریان های بیشتر برای دوره های کوتاه استفاده می شود. آبیاری های متناوب با نوسان عمق آب، امکان ذخیره بارندگی را فراهم نموده و در عین حال شرایط غرقابی دائم نیز حفظ خواهد شد. کرت ها و زمین های تسطیح نشده را می توان برای آبیاری به روش غرقابی دائم به اشکال و قواره های مختلف تقسیم کرد. اندازه کرت، در درجه نخست توسط توپوگرافی منطقه و سپس توسط سایر شرایط اجرایی محدود می شود و یکنواختی خاک بر آن اثرگذار نیست. در صورت امکان، پشته های طویل به موازات یکدیگر احداث می شوند چرا که قطعه بندی به این صورت موجب تسهیل عملیات مکانیزه و تسطیح لیزری اراضی می شود. احداث پشته ها و کنترل سازه ها به مدیریتی ماهر نیازمند است. استقرار نامناسب پشته ها، یا عدم کنترل صحیح سازه ها، کارآیی روش را کاهش خواهد داد. پشته ها ممکن است دائمی باشند و یا این که به منظور تسهیل عملیات برداشت هر سال تخریب و بازسازی شوند. در برخی مناطق به منظور حفاظت از فرسایش، نشت و کنترل علف هرز، پشته ها را با نوارهای پلاستیکی می پوشانند. امواج آب ناشی از باد موجب فرسایش پشته ها شده و لزوم عملیات نگهداری را تشدید خواهند کرد. تسطیح کامل زمین بسیار حائز اهمیت است. زمین های تسطیح شده، یا به صورت کرت های کاملاً هموار درآمده یا شیب بسیار کم داشته و یا دارای اختلاف تراز کوچکی در طول زمین هستند تا ضمن تأمین عمق غرقابی مناسب (نه خیلی عمق و نه خیلی کم عمق) امکان زهکشی اراضی در هنگام برداشت محصول را فراهم سازند. شکل 3-4 آبیاری برنج به روش غرقابی دائم را در مقایس کوچک در زمینی که تسطیح لیزری استفاده می کنند. در مواردی که تراس بندی اراضی مورد نیاز باشد، پشته ها نیز با کنترل لیزری احداث می شوند. در صورت استفاده از چنین ابزاری، عملیات حفاظت ماهرانه ای مورد نیاز خواهد بود. حجم خاک جابجا شده در تسطیح اراضی برای آبیاری به روش غرقابی دائم معمولاً از 200M3/ha تجاوز نمی کند. در صورت پیروی شیب کرت از شیب زمین و یا استقرار پشته ها بر خطوط تراز، حجم عملیات خاکی بسیار ناچیز خواهد بود. در مناطقی که برای تسهیل عملیات زراعی کرت های بزرگتر مدنظر هستند، تمامی ابعاد عملیات تسطیح نیز افزایش خواهد یافت. سطوح هموار برای برخی فرایندهای رشد و یا برای سایر گیاهانی که در تناوب با برنج به صورت کرتی آبیاری می شوند، ضروری است. ارتفاع پشته ها باید برای تسهیل انتقال آب از یک کرت به کرت دیگر و کاهش فرسایش آبی، کوتاه انتخاب شوند. این امر استفاده اقتصادی از این روش را در مناطق مختلف محدود می سازد. بسیاری از زمین های قدیمی در شیب های تند دارای پشته های بلند بوده و با شرایط کارگری و مکانیزه جاری هماهنگ نیستند. شکل 3-4- غرقای دائم مزرعه کوچک برنجمدیریت روش ابیاری غرقابی دائم شامل تسطیح پیش از آغاز فصل زراعی، احداث اولیه پشته ها و سازه های کنترل آب، غرقاب کردن اولیه زمین و نهایتاً حفظ عمق مناسب آب در مناطق غرقابی و تأمین جریان آب کافی با هدر رفت ناچیز است. برای فراهم آوردن شرایط برداشت وجود شکلی از زهکشی سطحی برای برنج است. علاوه بر این، زهکشی سطحی می تواند در صورت بارندگی در فصل رشد و در خاک های سنگین، و به ویژه برای گیاهان زراعی (غیر برنج) آب اضافی را از زمین خارج کند.

ماندابی (پر و خالی کردن آب)
آبیاری به روش ماندابی (پر کردن با آب و زهکشی) یکی از انواع آبیاری غرقابی دائم است اما سطح خاک متناوباً از آب پر و خالی می شود. از روش ماندابی تنها می توان برای آبیاری گیاهانی استفاده کرد که مقاون به غرقاب شدن موقت در دوره های مشخص آبیاری باشند. آبیاری در این روش با پر کردن حوضچه ها از آب و حفظ آن تا هنگامی که نفوذ عمقی مطلوب تأمین شود انجام می گردد. این روش برای خاک های با سرعت نفوذ کم و اراضی با شیب ناچیز مناسب است. از این روش در اراضی بزرگی که وسعت آنها به 16 هکتار می رسد و اختلاف ارتفاع 3/0 متر داشته اند استفاده شده است. در این روش، کنترل رواناب برای خارج کردن آب اضافی کرت ضروری است. با تخلیه آب اضافی از یک دریچه از یک دریچه خروجی مقدار یا عمق آبیاری مورد نظر کنترل می شود. مدت آبیاری عامل بسیار مهمی برای دستیابی به بازده بالای کاربرد است و برای تأمین یکنواختی بالا، همانند آبیاری نواری، منحنی های پیشروی و پسروی باید تقریباً موازی باشند. این مسأله در دوره های غرقابی طولانی مدت مهم نبوده اما در دوره های کوتاه مدت و آبیاری سبک در کرت های مسطح بسیار مؤثر است.روش ماندابی باری آبیاری های سنگین مناسب بوده و می توان از آن برای آبشویی اراضی کوچک با تسطیح ضعیف یا شیب دار استفاده نمود. آبیاری شیاریشیارها مجازی شیب داری هستند که در خاک ایجاد می شوند. در این روش، آب به سمت پایین شیار جریان یافته و به خاک نفوذ می کند. در صورت بیشتر بودن مدت زمان پیشروی (Tadv) از زمان پسروی (Tr) مدت زمان نفوذ آب در بالا دست شیار (زمان آبیاری،Ta) بیشتر از انتهای آن، (زمان نفوذ در انتهای پایینی، Ti) خواهد بود. زمان پسروی در اراضی شیب دار معمولاً کوچک است، اما در شیب های کم و خاک هایی با نفوذپذیری ناچیز حائز اهمیت خواهد بود. به منظور تضمین نفوذ کافی آب در انتهای شیار، وجود رواناب اجتناب ناپذیر بوده، بنابراین ممکن است پیش بینی سیستم بازگشت جریان ضروری باشد. نفوذ معمولاً فرآیندی آرام است که به صورت افقی و عمودی در محیط خیس شده شیار روی می دهد. با فرض یکنواختی خاک و تسطیح صحیح زمین،

سه مورد سخت افزاری بسیار مهم که موجب سهولت و کارآیی بیشتر آبیاری شیاری می شوند عبارتند از:
1- سیستم بازگشت جریان آب پایین دست شیار که شامل یک مخزن آب نیز می شود.
2- شیارهای کوتاه برای کسب نسبت پیشروی قابل قبول
3- جریان متغیر بزرگ برای تأمین آب ورودی.
شیارها دارای اشکال گوناگونی هستند. اکثر آنها V شکل، ذوزنقه ای، سهمی بوده و یا دارای اشکال پهن و مسطح با عرض خیس شده بین 15 تا 75 سانتی متر یا بیشتر هستند. شیارها برای کاشت گیاهان ردیفی و باغات یا تاکستان ها بسیار مناسبند. تناسب این روش برای مزارع یا محصولاتی که عملیات زراعی آنها به عبور تراکتور در میان شیارها نیاز دارد، کمتر است. از شیارهای باریک و شیارهای کم عمق لبه پهن می توان در کاشت محصولات زراعی کوتاه برای رفع برخی از مشکلات زراعی استفاده نمود. از شیارها همچنین می توان برای آبیاری درختچه های مو با اندام هوایی بزرگ یا گیاهانی که نباید بر روی خاک مرطوب پهن شوند (مانند خربزه و هندوانه) استفاده نمود. با بزرگ شدن گیاه، تاک ها را می توان به خارج از شیار هدایت نمود. همچنین می توان جایگاه شیار نسبت به گیاه را تغییر داده و با رشد گیاه، شیار پیشین را رها ساخت و یا می توان با توسعه سیستم ریشه از شیارهای جایگزین یا شیارهایی با پهنای زیاد که دور از گیاه حفر شده اند استفاده نمود.آبیاری گیاهان زراعی کوتاه که بذر آنها در عمق کم قرار می گیرد به تسطیح دقیق سطح زمین احتیاج دارد چرا که در نقاط پست موجب سله بستن خاک و نقاط مرتفع باعث خشک شدن خاک خواهد شد که در آن صورت دانه ها از رطوبت کافی برای جوانه زنی برخوردار نخواهند شد. شکل و فاصله شیارها را می توان به گونه ای تنظیم کرد که در بین آنها مقادیر قابل توجهی خاک خشک برای ایجاد مسیرهایی با فواصل بیشتر یا ایجاد بسترهای تخت باقی بماند. فاصله بین شیارها و شکل آنها معمولاً با توجه به فاصله ادوات به کار برده شده در عملیات زراعی و تراکم ایده آل گیاه تعیین می شود. هر گاه آبیاری با تواتر زیادتر و عمق کمتر مطلوب باشد، آبیاری یک در میان شیارها با کاربرد متناوب آب در یکی از دو شیار مجاور ردیف گیاه در هر آبیاری، روش مناسبی برای آبیاری گیاهان ردیفی به شمار می رود. بدین ترتیب هر ردیف گیاه در نصف دوره متناوب، در یکی از دو شیار مجاور آب دریافت می کند و می توان با همان دبی، در هر نیم دوره تناوب، وسعتی دو برابر قبل را آبیاری نمود. با استفاده از تجهیزات مناسب و نیمه خودکار توزیع آب، می توان نیاز کارگری را به کمترین مقدار رسانید. در صورت سله بستن خاک ها، آبیاری یک در میان شیارها ممکن نخواهد بود. چرا که آب از خلال شکاف ها به داخل شیار خشک مجاور نفوذ خواهد کرد. مدت آبیاری با مدت کاربرد آب باید شامل زمان لازم برای تأمین نفوذ عمقی مطلوب در انتهای شیار، به علاوه زمان پیشروی منهای زمان پسروی (در صورت وجود) باشد، فاصله میام داغ آب شیارهای مجاور نباید از دو برابر فاصله ای که نفوذ افقی آب در دوره آبیاری در انتهای شیار طی می کند تجاوز نماید. باید توجه داشت که ممکن است تمامی خاک سطحی موجود بین شیارها مرطوب نشود، اما خاک زیر سطحی در این فاصله به مقدار کافی مرطوب شود. فاصله میان داغ آب را می توان با تغییر شکل شیار یا تغییر فاصله بین مراکز شیارها تنظیم نمود. این تغییرات به شدت بر سرعت نفوذ و مدت زمان آبیاری اثر خواهد گذاشت. نمونه یک روش آبیاری شیاری با آبیاری یک در میان ردیف ها و استفاده از سیفون در شکل 5-3- نشان داده شده است.

تفاوت نسبی میان فرصت نفوذ آب به ابتدای شیار (Ta) فرصت نفوذ در انتهای شیار (Ti) و عمق نفوذ مربوط به آن، به وسیله نسبت پیشروی توصیف می شود؛ AR=Tadv/Ti، در خاکهای ترک نخورده این نسبت به توزیع آب مورد استفاده رواناب، نفوذ عمقی و ذخیره در خاک در شرایطی بستگی دارد که کفایت آبیاری به مقدار 100 درصد رسیده باشد. تغییرات در کمبود مجاز رطوبت خاک (MAD) فاصله شیارها، شکل شیارها، تراکم خاک، استفاده مجدد از آب شیب، اندازه دبی ورودی، مسدود ساختن انتهای شیار و سیستم های بازگشت جریان، بر سرعت نفوذ و مدت مطلوط رواناب در انتهای شیار (Ti) اثر می گذارد. یکنواختی و کارآیی سیستم را می توان با ایجاد تغییراتی در سرعت نفوذ و بسیاری از عوامل مربوط به آن وبه ویژه اندازه دبی ورودی (AR) بهبود بخشید. رواناب و نفوذ عمقی، نسبت به تغییرات AR و بسیاری از عوامل مؤثر بر آن، واکنش نشان می دهند.

این نوع آبیاری معمولا برای درختان به کار می رود و جریانی با دبی بالا ایجاد می کند به آن آبیاری فوّاره ای نیز می گویند (به دلیل ایجاد فوّاره در بالای نازل)


Click here to view the original image of 800x448px.

اهمیت حاصلخیزی خاک و کود دهی

اهمیت حاصلخیزی خاک و کود دهی

الف : اهمیت مصرف کود در حاصلخیزی خاک

یکی از موجودات زنده ای که به خاک وابسته است گیاه است . گیاه برای رشد و ادامه زندگی خود ، جائی که هست بایستی باندازه کافی مواد غذائی وجود داشته باشد . در خاک بطور طبیعی عناصر متعددی وجود دارد . فقط میزان این عناصر در هر زمان بقدر کافی وجود ندارد . خاکی که روی آن کشت و زرع میشود بمرور زمان مواد غذائی درون خاک آن کاهش می یابد .
در اینجاست که اهمیت تغذیه گیاهی شروع میشود . درختان نیاز سالیانه مواد غذائی خود را از زمین جذب مینمایند چنانچه مواد غذائی جذب شده جایگزین نگردد در آن صورت کمبودهائی در عملکرد و یا کیفیت محصول بوجود خواهد آمد . برای جلوگیری از چنین وضعیتی عناصر مورد نیاز به حد کافی بایستی اضافه نموده و آنرا تقویت نمائیم .

ب : جذب و انتقال مواد غذائی :

ریشه عامل اصلی جذب مواد غذائی است . در شرایط خیلی محدود سایر قسمتهای اندام گیاه که در بالای خاک وجود دارند نیز میتوانند مواد غذائی را جذب نمایند ولی هیچوقت باندازه مورد نیاز نمی توانند مواد غذائی را جذب نمایند .
برای جذب از راه ریشه به وجود یک سیستم ریشه مناسب و خوب نیاز است . گیاهان آب و مواد غذائی را توسط ریشه های موئی گرفته و به اندامها میرسانند . روی این اصل وجود یک ریشه افشان انبوه سبب جذب آسان و مناسبی برای گیاه بوجود خواهد آورد .

همچنین بافت خاک و رطوبت موجود در آن تاثیر زیادی در جذب مواد غذائی خواهد داشت . از طرفی ریشه در جستجوی مواد غذائی درون خاک دنبال عناصر میگردند که قابلیت جذب خوبی داشته باشند و یا قابلیت جذب آنها بالا باشد . ریشه عناصر مواد غذائی را با استفاده از خصوصیات فیزیکی و شیمیائی از روش اسمزی با تبادل یونی و تماسی جذب مینمایند که با استفاده از جذب سلولی انتقال می یابند . انتقال مواد غذائی از پایین بطرف بالا و بالعکس صورت میگیرد . یعنی مواد غذائی از سمت ریشه سمت برگ و میوه رفته که در اثر فتوسنتز مواد غذائی مجدداً به ریشه و سایر اندام گیاه نقل مکان می یابند.

ج : چگونه مواد غذائی مورد نیاز درختان و گیاهان را تعیین مینماییم :

برای تعیین کودهای مورد نیاز روشهای فنی بکار گرفته میشود از جمله :

1- آزمایشات مزرعه ای
2- آزمایش خاک
3- آزمایش گیاه
4- آثار کمبود در گیاه
5- روشهای رادیو ایزوتوپها

1 - روش آزمایشات صحرائی و مزرعه ای

قدیمی ترین روش ، آزمایشات صحرائی و یا مزرعه ای میباشد . برای تعیین میزان کود مورد نیاز بهترین نتیجه را خواهد داد . ولی این روش زمان و هزینه زیادی را در بر خواهد داشت .در این روش قطعاتی را انتخاب و میزان و انواع مختلف کود را به زمین داده و بهترین آنها را انتخاب مینماید .

2- روش آزمایش خاک

امروزه برای تعیین حاصلخیزی بیشترین جایگاه را آنالیز خاک بخود اختصاص داده است . هدف از تجزیه خاک تعیین میزان مواد غذائی موجود درخاک و کمبود عناصر را بشرح زیر انجام میگردد :
- نحوه نمونه برداری خاک .
- عناصر غذائی قابل جذب در نمونه .
- تفسیر نتایج نمونه خاک .
- توصیه کودی.

- نحوه تهیه نمونه خاک

قبل از تهیه نمونه خاک ، اختلافات موجود در مزرعه نظیر شیب ، رنگ خاک ، تیپ خاک ، تپه ماهور و عوارض و آب زیرزمینی را بایستی در نظر داشته و در هر یک از این نقاط نمونه جداگانه ای تهیه نمود . چنانچه اراضی مورد نظر تماماً یکنواخت و با یک مدیریت اداره شده باشد برای هر دو هکتار یک نمونه بایستی تهیه نمود .

روی این اصل بطور تصادفی بصورت زیک زاک ( یا شکل N ) در مزرعه حرکت نموده 8-6 نقطه از زمین را توسط مته و یا بیل به عمق 25-0 نمونه برداشته و با هم مخلوط و یک نمونه مرکب تهیه و باندازه یک تا دو کیلوگرم آنرا جدا نموده و در کیسه پلاستکی میریزیم و سپس به آزمایشگاه ارسال میداریم . اگرخواستیم با بیل نمونه برداری کنیم بدواً زمین را به عمق 25 سانتیمتر بشکل v درآورده سپس از سمت صاف آن به ضخامت 3-2 سانتیمتر و به عمق 25 سانتیمتر نمونه ، برمیداریم . این عمل در 8-6 نقطه تکرار خواهد شد و از مخلوط کردن آنها یک نمونه مرکب باندازه یک تا دو کیلوگرم برمیداریم . و اگر منظور نمونه برداری در باغات مرکبات باشد بایستی نمونه برداری حدود 8 نقطه را بطور تصادفی در باغ انتخاب نمود و در محل آبچکان درختان ، چاله ای به عمق 60 سانتیمتر بشکل V تعبیه و از یک سمت به قطر 3-2 سانتیمتر به عمق 30-0 و 60-30 جداگانه نمونه خاک تهیه و در ظروف جداگانه آنها را خوب مخلوط و یک نمونه مرکب به وزن 2-1 کیلوگرم از خاک روئی به عمق 30- 0 و میزان 2-1 کیلوگرم از عمق 60-30 سانتیمتر تهیه و به آزمایشگاه ارسال نمود .


- نحوه نمونه برداری از برگ :

در این اواخر آنالیز برگ و سایر اندامهای گیاه عمومیت یافته و با استفاده از نتایج آن توصیه های حاصلخیزی توسط متخصصین ارائه میگردد . فقط باید توجه داشت برای استفاده بهتر از نتایج برگ در توصیه کودی لازم است خاک همان مزرعه نیز حد اقل یکبار تجزیه و تحلیل گردد .
در تهیه نمونه برگ :
نوع گیاه و واریته آن ، سن درخت و شاخه ای که نمونه از آن گرفته میشود ( با میوه بوده و یا بدون میوه ) سلامت درخت و غیره را بایستی دقت نمود . چنانچه آثار بیماری و یا کمبود شدید در بعضی از درختان مشاهد گردد نمونه های اینگونه درختان بایستی جداگانه تهیه گردند .

در باغات عموماً حدود 20 % درختان برای تهیه نمونه برگ بطورتصادفی و بشـکل زیک زاک ( N ) انتخاب مینماییم .
بهترین زمان نمونه برداری بطور کلی ( سیاه ریشه ها )‌ 12 - 8 هفته بعد از گلدهی میباشد که معمولاً در تیر خواهد بود . لذا نمونه های برگ را از ارتفاع صورت از وسط و شاخه هائیکه آفتاب خور هستند تهیه میگردند . نمونه را در داخل کیسه های پلاستیک که دارای سوراخ هستند میریزیم و فوراً به آزمایشگاه انتقال میدهیم .

د : مواردیکه در توصیه میزان کود بایستی مد نظر قرار گیرد .

1- شرایط اقلیمی :
- گرما
- نور
- باران
گرما :
در صورت یکسان بودن سایر شرایط و فاکتورها چنانچه مناطقی دارای روزهای گرم و شبهای سرد باشد مصرف کود بیشتر خواهد بود .
نور :
نور رابطه نزدیکی با مصرف کود دارد . بطوریکه در سایه بعلت کمبود و پایین بودن کربن هیدرات میزان مصرف کود کمتر خواهد بود بالعکس با افزایش نور کود بیشتری باید مصرف نمود .
باران
مصرف کود رابطه مهمی با فاکتور آب دارد . آب مواد غذایی را در خود حل کرده و بشکل قابل جذب توسط گیاه جذب و انتقال میدهد . روی این اصل در مواقع کمبود آب میزان مصرف کود نیز مناسب با آن خواهد بود در غیر اینصورت تولید اقتصادی نخواهیم داشت .

2- فاکتور خاک :

- حاصلخیزی خاک
قبل از مصرف کود وضعیت حاصلخیزی خاک را بایستی مشخص نمود . سپس برحسب نیاز میزان و نوع کود تعیین و مصرف شود .
- اسیدیته خاک
برای جذب مواد غذائی از سوی گیاه PH خاک از اهیمت بالائی برخوردار میباشد . برای جذب آسان این عناصر ، PH خاک باید بین 7-6 باشد .

- ظرفیت نگهداری آب در خاک
فاکتور آب و یا باران در اینجا به بافت خاک بستگی دارد . یعنی میزان آبی که بافت خاک در داخل خود حبس و نگهداری مینماید .

بطور مثال به خاکهای شنی هر چقدر آب بدهیم خیلی اهیمت ندارد . از طرفی در خاکهای رسی بعلت جذب بالای آب در این نوع خاکها گیاه از آب موجود آنطوریکه باید شاید نمی تواند استفاده نماید .

درجدول زیر آب قابل استفاده در خاکهای مختلف نشان داده شده .

میزان آب در ارتفاع 150 برحسب میلیمتر(mm )

نقطه پژمردگی (گرم)

آب قابل استفاده ظرفیت مزرعه

(گرم )

بافت خاک

105

30

100

S

180

80

200

S.L.

270

120

300

L.S.

300

150

350

L

216

220

400

CL

150

300

450

C

عملیات زراعی
وقتی باغی احداث میشود خاکهای آن باغ سالهای زیادی تحت اشغال در می آید . در سالهای اول برای دفع علفهای هرز با عملیات زراعی از جمله شخم انجام میشود ولی نبایستی شخم عمیق در باغات انجام شود چراکه سبب از بین رفتن ریشه های فرعی میگردد برای کود پاشی یا بصورت سرک روی زمین پاشیده سپس با عملیات زراعی زیر خاک نمود و یــا بصورت چالــکود مصرف کرد .


3- گیــاه

n نوع گیاه و یا درخت :

درختان مختلف نیازهای غذائی متفاوتی دارند . در جدول زیر نیازهای غذائی بعضی از درختان سیاه ریشه مواد غذائی جذب شده در یک هکتار توسط درختانیکه در سال اول بارده هستند .

کلسیم

پتاس

فسفر

ازت

تعداد درختان در هکتار

نوع درخت

9/63

7-61

7/15

8/57

86

سیب

6/42

37

8/7

1/33

296

گلابی

8-127

7/80

2/20

5/83

296

هلو

46

6/42

5/9

1/33

296

گوجه

8/73

9/63

4/17

51

593

به

n پایه درخت
n سن درخت
n بزرگی درخت
n فاصله کاشت

- سن درخت
سن درخت متناسب با بزرگی درخت نیز میباشد . روی این اصل وقتی سن درخت افزایش یابد میزان کود مصرفی نیز افزایش می یابد . فقط این افزایش در پیک تولید متوقف میشود .

- بزرگی درخت
بزرگی درخت رابطه نزدیکی با میزان مصرف کود دارد . معیار بزرگی درخت قطر ساقه است یعنی اگر قطر درخت افزایش یابد مصرف کود نیز اضافه میشود .

- فاصله کاشت
با افزایش تعداد درخت در هکتار میزان مصرف کود نیز افزایش می یابد

نکات کاربردی در مورد"گوگرد

نکته کاربردی در مورد"گوگرد"

1-حجم گوگرد در گیاهان در حدود 0/15 تا 0/5درصد در ماده خشک است

2-علائم کمبود گوگرد شبیه نیتروژن است به صورتی که تمام گیاه به رنگ سبز روشن تغییر می کند،در واقع مهم ترین علامت کمبود گوگرد در گیاهان رنگ پریدگی و کوتاهی و کوچکی بوته است. ساقه های گیاهان مبتلا کوتاه تر و نازک تر از معمول است و بیشتر چوبی هستند. سطح برگ کوچک و تعداد برگ ها کم می شود.کلروز یا زردی برگ ابتدا در برگ های جوان نمایان می شود.رنگ برگ ها یکنواخت و متمایل به زرد است و در شدت کمبود کاملاً زرد هستند.

3-شکل قابل جذب برای گیاه SO₄^2- , SO₂ ( SO₂جذب , از طریق جذب برگی است)

4-به طور کلی 95%گوگرد با روش جریان انبوه یا حرکت توده‌ای Mass Flowجذب گیاه میشود

5-اگر گوگرد در محلول خاک بیش از 5 ppm گردد مکانیسم جریان توده ای غالب می گردد

6- پیریت (FeS2) شکل عمده گوگرد در خاکهای غرقابی و مردابی است


7- گوگرد در گیاه تحرک دارد

8- لانگبینیت (K₂SO₄ , 2MgSO₄ ) به عنوان منبع پتاسیم، منیزیم و گوگرد استفاده می شود

9- گیاهان دانه ای در مقایسه با گیاهان علوفه ای گوگرد کمتری از خاک خارج می کنند.

10- در اراضی ماندابی و همینطور اقیانوس ها مقدار زیادی گوگرد به فرم دی متیل سولفید (DMS) به اتمسفر وارد می شود.

11- نسبت N:S در خاک های سطحی تقریبا ثابت و در حدود 10:1.3 می باشد.


12- حدطبیعی نسبت N/S در بافتهای گیاهی، 10تا17 گزارش شده است


13- رایحه سبزیجات و گیاهان معمولا مربوط به گوگرد است(پیاز،سیر و خردل)

14- پایدارترین بخش گوگرد الی مربوط به گوگرد پیوند یافته با کربن است

15- در میان خانواده های گیاهان زراعی، نیاز به گوگرد به ترتیب زیر افزایش می یابد.
خانواده شب بو > خانواده لگومینوز > خانواده گندمیان

16-سولفات در درون گیاه احیا می شود

17- جذب گوگرد در خاک های که سلنات SeO₄^2- وجود دارد با مشکل روبرو می شود.

18- گوگرد تبادلی در رسهای 1:1 بیشتر از 2:1 است


19- گوگرد از یون های باجذب آهسته است .


20- هر چه بافت خاک سنگین تر و مقدار رس 1:1 بیشتر، مقدار سولفات باقی مانده در خاک بیشتر است

21- بوهمیت - هماتیت - کائولینایت، به ترتیب کمترین قدرت جذب سولفات را دارند

22- قدرت جذب آنیون ها مثل گوگرد خاک در PH کم، زیاد و در PH زیاد، کم می باشد

23- افزایش غلظت سولفات در محلول خاک باعث افزایش جذب بوسیله گیاه می گردد

24- افزایش فسفات قبل از سولفات به خاک، منجر به کاهش جذب سولفات توسط خاک می گردد

25- یکی از نقشهای گوگرد، استفاده از آن برای اصلاح خاکهای شور و قلیا است

26- شدت وابستگی یون SO₄^-2 به کلوئید کمتر از یون PO₄^-3 می باشد و بالا رفتن PH خاک موجب تضعیف بیشتر این وابستگی می شود

27-در غالب موارد غلظت گوگرد در بافتهای گیاهی از فسفر هم بیشتر است

28- از وظایف مهم گوگرد در گیاهان ، می توان به دخالت این عنصر در بسیاری از فعالیت های آنزیمی و نیز شرکت آن در ساختمان شیمیایی بسیاری از اسیدهای آمینه اشاره کرد.

29- سه اسید آمینه سیستین ، سیستئین و متیونین در بردارنده گوگرد هستند و این مسئله اصلی در تولید پروتئین است .

30-گوگرد در تولید کلروفیل ، فعالیت آنزیمی ، تولید گلوکوزید و گلیکوزینولات و پیوندهای سولفیدریل (-SH) شرکت دارد

31-گوگرد یک قسمت از کوآنزیم A ، پیروفسفات (TPP ) ، ویتامین ها مثل بیوتین و ویتامین B می باشد.

32- باکتری های تیوباسیلوس با اکسیداسیون گوگرد عنصری در خاک تولید اسید سولفوریک نموده، اسیدسولفوریک حاصل منجر به کاهش pH خاک و افزایش جذب عناصری نظیر فسفر ، آهن ،روی ، پتاسیم و ... می شود.

33- معمولا کمبود گوگرد بخاطر فراوانی منایع آن زیاد مشهود نیست( اکثر کودهای شیمیایی،برخی سموم و جو اطرافمان حاوی گوگرد هستند)

34- کمبود گوگرد در خاکهائی که به شدت در معرض شستشو قرار دارند مشاهده می شود

35- بالا بودن رطوبت خاک و پایین ماندن دمای خاک مانع از معدنی شدن گوگرد توسط فعالیت میکروبی می‌شود.

36- نیاز به گوگرد در بعضی از گیاهان مانند سوزنی برگان، خانواده بقولات و خانواده لیلیاسه (Liliacane) بیشتر جلب توجه می کند و در آنها اهمیت گوگرد در ردیف اهمیت فسفر قرار می گیرد.

37- گوگرد درگیاهان روغنی مانند کلزا اهمیت ویژه تری دارد.

38- نسبت ازت به گوگرد در گیاهان معمولا در حدود10 تا15به 1 است اما در گیاهان روغنی کمتر از10به 1 است.

39- دادن آهک به خاک موجبات آزاد شدن SO₄^-2 و شستشوی بیشتر سولفات را فراهم می کند.

40- مقداری از گوگرد به وسیله باران به خاک می رسد(گوگرد موجود در جو بعنوان گاز آلاینده)

راهنمای پرورش زنبور عسل

راهنمای پرورش زنبور عسل

راهنمای پرورش زنبور عسل

زنبورهای یک کندو شامل یک ملکه ، چند صد زنبور نر و چندین هزار زنبور کارگر می‌باشد. در تابستان و بهار که زنبورها فعالیت زیادی برای جمع آوری شیره دارند کندو ممکن است 7 - 5 کیلو زنبور داشته باشد و تعداد زنبورهای نر در این موقع زیادتر از هر موقع دیگر در کندو دیده شوند. هر یک از این دو نوع زنبور وظیفه خاصی دارند ولی منظوری که یک کندو تعقیب می‌نماید عبارت از بقای نسل و یا دفاع و نگهداری کندو می‌باشد و نظر انفرادی در بین نیست و هیچکدام از آنها در نتیجه سعی انفرادی قادر نیستند که برای مدت طولانی زنده بمانند و بنابراین هدف آنها بطور دسته جمعی انجام می‌گیرد.



زنبور ملکه
ملکه زنبور عسل به سادگی از کارگران و زنبور نر مشخص می‌شود. ملکه نسبتا درشت تر و درازتر از کارگران و درازتر از زنبوران نر است، ولی پهن‌تر از آنها نیست. از آنجا که شکم ملکه طویل و در سطح زیرین پهن است، طول بالهایش نسبت به بدن از بال کارگرها و زنبوران نر کوتاه تر است. نیش ملکه کمی خمیده است و نسبت به نیش کارگر دارای دندانه‌های کمتری است و فقط برای از بین بردن ملکه‌های رقیب بکار می‌رود. حرکت ملکه در حالت عادی ملایم است ولی در مواقع احتیاج می‌تواند با سرعت حرکت کند. تمام تخمهایی که در سلولها قرار دارد، بوسیله ملکه واحد کندو گذاشته می‌شود. این ملکه در جوانی در هوای آزاد با یک یا چند نر پشت سر هم جفتگیری و برای خود تا آخر عمر اسپرم ذخیره می‌کند.

فصل پرورش زنبورها
فصل پرورش نوزادان در شرایط آب و هوایی معتدل ، به مقدار کم ، از اواسط دیماه شروع شده مرتب توسعه می‌یابد و اوایل اردیبهشت به حداکثر خود می‌رسد. در صورتی که شرایط اجازه دهد، فعالیت تولید مثل آنها ، به همین وضع ، تا اواخر خرداد ماه ادامه پیدا می‌کند و از آن به بعد رو به نقصان می‌گذارد. در ماههای آبان و آذر فعالیت زاد و ولد بکلی متوقف می گردد. نژادهای مختلف زنبورعسل از این حیث دارای خصوصیات متفاوت هستند. هنگامی که تولید مثل کلنی در حداکثر توسعه خود می‌باشد، یک ملکه ممکن است 1500 تا 2000 تخم در روز بگذارد.

پرورش ملکه
در یک کلنی زنبور عسل ، پرورش ملکه ممکن است به یکی از علل زیر صورت گیرد:
نشاندن ملکه جدید به جای ملکه‌ای که به علت نامعلوم معدوم شده است.
تعویض ملکه‌ای که پیر شده ولی هنوز مایل است فعالیت داشته باشد.
برای ازدیاد کلنی یا بچه بیرون کردن.
در هر یک از حالات فوق ، کارگزاران موقعی اقدام به ساختن خانه ملکه و پرورش آن می‌کنند که ماده بخصوص جلوگیری کننده به آنها نرسد. در حالت اول ، چندین ملکه در خانه‌های اضطراری که با تغییر شکل خانه کارگران ساخته شده، پرورش داده می‌شوند. در ابتدای ساختمان خانه اضطراری ، سلول اصلی بوسیله مایع بخصوصی که از غده زیر فکی کارگران ترشح می‌شود، انباشته شده، لارو داخل سلول اصلی در سطح آن شناور می‌شود. به این ترتیب ، لارو وارد قسمت ویژه‌ای که برای پرورش ملکه ترتیب داده شده می‌گردد.
لاروهایی که برای پرورش اضطراری ملکه انتخاب می‌شوند اغلب دو روزه هستند ولی لاروهای سه روزه هم می‌توان یافت. معمولا کارگران کوشش می‌کنند که در پرورش اضطراری ملکه از لاروهای مسن‌تر استفاده کنند. در صورتی که لارو انتخاب شده برای پرورش ملکه دو روزه باشد، در حدود 11 روز بعد ، ملکه کامل از سلول خارج می‌شود و اگر شرایط هوایی مساعد باشد، در فاصله 10 روز بعد جفت گیری کرده خود را برای تخم گذاری آماده می کند. در این صورت ، از وقتی که کندو ملکه‌ای را از دست می‌دهد تا هنگامی که ملکه تخمگذاری جانشین آن گردد حداقل سه هفته طول می‌کشد.

جفتگیری
ملکه باکره وقتی که تقریبا 5 -3 روزه است، قبل از پروازهای مخصوص جفتگیری پروازهای اکتشافی در اطراف کندو می‌نماید. جفتگیری معمولا در گرمترین اوقات روز صورت می‌گیرد. گاهی ملکه بعد از چند دقیقه جفتگیری کرده به کندو برمی‌گردد. مشاهده جفتگیری که مطمئنا در آسمان انجام می‌گیرد خیلی کم صورت گرفته است. زنبورهای نر در آسمان به سرعت در اطراف ملکه پرواز می‌کنند و هر یک کوشش دارند که خود را به او برسانند. این پرواز دسته جمعی مدتی بطور زیگزاگ ادامه دارد. زنبور نری که موفق به جفتگیری می‌شود آلت تناسلی و قسمتی از اعضای مربوط را از دست داده و می‌میرد.
در مدت کوتاهی که عمل جفتگیری انجام می‌گیرد، اسپرم نر به واژن ملکه وارد می‌شود. برای جلوگیری از خروج و ریزش اسپرم از واژن ، حشره نر بلافاصله دهانه خروجی واژن را با ماده ژلاتینی مخصوص مسدود می‌کند. اسپرماتوزوئیدها سپس به سمت کیسه اسپرم شناور و در آن متمرکز می‌شوند. در کیسه اسپرم ، اسپرماتوزوئیدها بطور منظم ، پهلوی هم و تقریبا بدون حرکت قرار می‌گیرند. ملکه معمولا قبل از اینکه شروع به تخم گذاری کند، چندین بار جفتگیری کرده به اندازه کافی برای آینده خود اسپرم ذخیره می‌کند.

تخمگذاری
کمی بعد از اینکه ملکه جفتگیری کرد، توجه کارگران نسبت به ملکه بیشتر می‌ شود. درهر جا که ملکه قرار گیرد حلقه‌ای از کارگران که اعضای آن مرتب تغییر می‌کند، تشکیل می‌گردد. زنبورهای کارگر جوان اقدام به تغذیه ملکه می‌کنند و بدن او را بوسیله شاخکهای خود لمس نموده با دهان می‌لیسند تا مواد مترشحه ملکه را دریافت کرده بین سایر زنبورها تقسیم کنند. ملکه هنگام تخمگذاری در روی شانه‌ها ، روی قاعده مشخصی حرکت می‌کند. ابتدا سر خود را وارد تک تک سلولها نموده آنها را آزمایش می‌کند و سپس تخمی در آن قرار می‌دهد. برای این منظور ، شکم خود را خم کرده انتهای آن را داخل سلول می‌کند.



دیدن ملکه
بعضی از مربیان وقت زیادی برای جستجوی ملکه صرف می‌نمایند ولی بهتر است به جای این کار اطلاع حاصل کنند که ملکه خوب کار می‌کند یا خیر. اگر در کندو به مقدار کافی نسل زنبور در مراحل مختلف دیده شود که در قابها بطور منظم برقرار شده‌اند، نشان می‌دهد که فعالیت ملکه رضایت بخش می‌باشد. بنابراین ، احتیاجی نیست که تمام کندو بازرسی شود و امتحان یکی دو قاب نسل کافی است. ولی اگر حتما لازم باشد که ملکه دیده شود باید کندو را با آرامش کامل باز نمود.
وارد کردن ملکه تازه به کندو
این عمل به منظور تعویض ملکه صورت می‌گیرد. در این روش ، مربیان ملکه لازم را از موسسات تربیت ملکه خریداری و از آن استفاده می‌کنند. می‌توان تعویض ملکه را در هر موقع سال عملی نمود ولی اغلب آن را در اواخر دوره عسل کلی و یا در اوایل بهار انجام می‌دهند و معمولا در بهار ، هنگام جلوگیری از بچه دادن، به این کار اقدام می‌کنند. در هر صورت ، برای شروع به این کار ، باید نصف روز یا چند ساعت قبل از آن که ملکه جدید وارد شود، ملکه سابق را بگیرند و بیرون کنند.

لوازم مورد نیاز برای زنبورداری
یک کندوی خوب باید از ورود زنبورهای مهاجم جلوگیری کند. مقاوم در برابر اثرات مخرب نور خورشید و باران باشد. مانع از نفوذ موریانه‌ها گردد. اغلب کندوها چوبی هستند. قسمتهای مختلف یک کندو از پایین به با لا تخته تحتانی ، طبقه ، پنجره ملکه ، قابها و زیرسازی آنها ، صفحه جدا کننده ، سرپوش ، ابزارآلات زنبورداری لباس کار زنبورداری ، یک جفت پوتین یا چکمه خوب ،‌ یک جفت دستکش ، توری جهت پوشاندن صورت ، دودی یا دودکن ، کاردک زنبورداری ، کلاه ، برسی یا شاه پر ، قفس ملکه ، بچه گیر ، یک قوطی کبریت.
دودی یا Smoker زنبوران عسل تندخو به سادگی به زنبوردار اجازه خارج کردن عسل از کندو را نخواهند داد. برای تخفیف دادن حملات آنها و یا اداره کردن زنبوران زمانی که کندو مورد بازدید قرار می‌گیرد از وسیله‌ای به نام دودی یا دود کن استفاده می‌شود. برخی از دودکنها از قلع و برخی از مس یا استیل ضد زنگ ساخته شده‌اند و یک دودکن باید دمنده قوی و مخزن آتش مناسب داشته باشد. بسته‌های مقوای نازک ، گونی کنف خشک و بخصوص پوسیده ، تکه‌های پارچه یا لباس پشمی کهنه ، چوب پوسیده و پهن گاو بهترین سوختها برای دودکن به حساب می‌آیند.



دستور العمل فنی زنبورداری
شرح عملیات:
1- انتخاب واحد:
الف) سایت یا محلی انتخاب گردد که دارای سابقه پرورش زنبور عسل باشد.
ب) در سایب مورد نظر حد اقل 100 (یکصد) کلنی زنبور عسل موجود باشد.(کندو های بومی که تبدیل به مدرن شده باشد. قابل قبول است) ج) افراد انتخاب شده باید دوره های مقدماتی زنبور داری را گذرانده و با سواد باشند.
د) افراد زنبوردار داری لباس و تجهیزات لازم جهت کار در زنبورستان باشند.(لباس سفید، کلاه، دستکش، دودی، اهرم و ...)

2- مدیریت پرورش:
الف) استفاده از کندو هائی که استاندارد بوده و از نظر ظاهر سالم،محکم، بدون درز، دارای پایه مناسب و ارتفاع از زمین،، درب دارای روپوش فلزی، قابها سالم و تمیزو قابل جا بجایی و ... و از نظر جمعیت کلنی در شرایط خوب باشد.
ب) هر کندو دارای شناسنامه و دفترچه ای جداگانه جهت درج اطلاعات مربوط به آن باشد.
ج) استفاده از ملکه های انتخاب شده و جوان با استفاده از روش های معرفی ملکه به کندو (بویژه برای جلو گیری از تولید بچه کندو و چون ملکه جوان تمایل به بچه دادن ندارد و تخم ریزی خوبی دارد بنابراین جمعیت قوی خواهد ماند).
د) با روشهای مختلف مثل حبس ملکه خروج قابهای حاوی نوزاد و انتقال به کندوهای ضعیف، خراب کردن سلولهای ملکه در فصل بچه دهی و یا در صورت زیاد بودن جمعیت قرار دادن شبکه مانع ملکه بین بدنه و طبقه با اضافه نمودن یک طبق به آن می توان ازتولید بچه کندو جلوگیری کرد.
د) از اوایل بهار تا اواسط پائیز امکان ادغام وجود دارد.با این روش می توان از نابودی کلنی های ضعیف جلو گیری کرد و با داشتن جمعیت های نسبتاً یکسان صفت غارتگری بروز نخواهد کرد.

3- مدیریت تغذیه:
الف) استفاده از تغذیه کمکی = در اوایل بهار قبل از وجود شهد در طبیعت کلنی هایی که غذای ذخیره زمستانی آنها کم و در حال تمام شدن می باشد باید با شربت آب و شکر به نسبت (1 به 1) تغذیه شوند و در اواخر فصل برداشت یعنی اوایل پائیز که مقدار شهد در طبیعت کم می شود در صورتیکه غذای ذخیره کافی در کندو نباشد شربت آب و شکر به نسبت (1 به 2) استفاده می گردد و در همین زمانهای علاوه بر تغذیه شکر و آب از کیک جانشین گرده نیز استفاده می گردد. (اواسط شهریور تا اواسط مهر و نیمه دوم بهمن تا پایان اسفند)
ب) ذخیره زمستانی= بر آورد صحیح از میزان عسل باقی مانده در کندو و جهت زمستان گذرانی با توجه به جمعیت آن برای یک کلنی حدود 15 -12 کیلو گرم عسل و دو قاب گرده گل لازم است و برای کلنی هائی که دو طبقه دانرد 20 کیلو گرم عسل و 3 قاب گرده مورد نیاز است.
ج) استفاده از منابع شهد و گرده موجود در منطقه = استفاده از باغات مزارع، دامنه کوه ها و کوچ به ارتفاعات با توجه به زمان دوره گلدهی گیاهان مورد استفاده زنبور عسل در منطقه.
د) استفاده از منابع آب سالم و بهداشتی و در دسترس (استفاده از آبشخور) در هر زنبور ستان

4- مدیریت بهداشت و درمان:
الف) مبارزه با آفات و شکارچیان= کنه و اروا ، پروانه موم خوار، زنبوران زرد و قرمز ( مبارزه با استفاده ار تله). مورچه ( مبارزه با استفاده از قراردادن کندو روی پایه)، سبز قبا( مبارزهاز طریق از بین بردن آن در لانة پرنده هنگام شب).
کنه واروا= بیشترین خسارت کنه واروا به لاروهای مسن زنبورعسل بخصوص لاروهای نر می باشد و زنبوران کامل نقش میزبان واسط و حمل کننده کنه ها را دارند. تخم گذاری کنه ماده در اوایل پرورش نوزادان کمتر و اواخر تابستان به حد اکثر می رسد.
تشخیص کنه باید در ابتدای دوره آلودگی انجام شود کنه دارای چهار جفت پا است و نباید با شپش که شش پا دارد اشتباه شود. کنه بر روی شفیره های 13 روزة کارگر و 16 روزه نر ها مشاهده می شود و لکه های سفید زنگ بر دیواره های سلول های خالی لارو و شفیره دلیل وجود کنه واروا است. مبارزه هنگام غروب یا صبح زود و در پائیز یا اوایل بهار انجام می شود (زمانی که تخم ریزی ملکه به حداقل یا صفر) می رسد. می توان قبل از مبارزه خروج لاروهای سر بسته بخصوص لاروهای نر در کناره ها را انجام داد.
نوار فولبکس به مقدار 2 تا 3 نوار در هر کلنی و 3 تا 4 بار به فاصله یک هفته در بهار توصیه می شود (قبل از جریان شهد در طبیعت باید مبارزه علیه کنه واروا قطع شود.
پروانه موم خوار در مناطق گرمسیری خسارت بیشتر وارد می کند برای رشد لاروهای آن دمای بالا تر از 30 درجه لازم است و قاب های کهنه و تیره را ترجیح می دهد. پروانه موم خوار قسمت وسط شان ها را هدف قرارداده و با تنیدن تونل های ابریشمی و مدفوع سیاه رنگ خسارت وارد کرده و ظاهر بدی ایجاد می کند. به طور کلی پروانه موم خوار از روشنایی، هوای تازه و سرما و نیز مرکب چاپ روزنامه گریزان است. در انبار استفاده از ورقه های روزنامه بین طبقه ها و یاپیچیدن پوکه ها با روزنامه مؤثر است می توان پوکه های آلوده را در کندو های قوی قرارداد و خود زنبور عسل آنها را پاک سازی می کند. استفاده از فریزر برای قاب های آلوده مؤثر است. سوزاندن گوگرد و تولید گاز so2 پروانه موم خوار را از بین می برد و چون قادر به از بین بردن تخم پروانه نیست باید 15 روز بعد تکرار گردد.
ب)پیشگیری و مبارزه با بیماریها = نوزما، لوک امریکایی، لوک اروپایی
نوزما= ویژه زنبوران بالغ بوده و بیشتر در کلنی هایی که جمعیت آنها کم است(کلنی های ضعیف که علت ضعیفی می تواند کمبود عسل ذخیره زمستانی، طولانی بودن زمستان و یا پیری ملکه باشد) بیماری علائم خارجی ندارد و باید مدفوع یا محتویات بدن زنبور عسل مورد آزمایش قرارگیرد و حالت اسهالی در مدفوع مشاهده می شود و زنبور های بالغ به صورت فلج در جلو درب کندو روی زمین می خزند و توان پرواز ندارند. پیشگیری با استفاده از فوماژیلین و مدیریت جلو گیری از ضعیف شدن کلنی می باشد و درمان با ضد عفونی کردن کندو ها و وسایل آلوده با سموم گازی مثل اسید استیک است.
لوک آمریکایی= وجود بیماری فصل مشخصی ندارد و هر موقع از سال که لارو در کندو باشد می تواند به وجود آید برای درمان باید تمام کندو و شان ها و عسل و... را همراه جمعیت آن سوزانیده و معدوم نمود و گاهی بدنه و درب کندو را نگه داشته و ضد عفونی با شعله افکن قابل استفاده است. و برای پیشگیری در دو نوبت اوایل بهار و پائیز قبل از زمستان گذرانی از داروی آنتی بیوتیک از جمله اکسی تتراسایکلین به صورت محلول در شربت با استفاده از ظروف شربت خوری استفاده کرد.
لوک اروپایی= بر خلاف لوک آمریکایی در فصل معین یعنی اواخر فصل زمستان گذرانی و اوایل بهار ظاهر می شود و با جریان شهد در طبیعت به تدریج کاهش می یابد و در جهان نسبت به لوک امریکایی از اهمیت کمتری برخوردار است. و سبب مرگ و میر لاروهای جوان می شود سر پوش سلولها فرو رفته و مرطوب و سوراخی در وسط سر پوش مشاهده می شود. مصرف ترامایسین به همان صورت در مورد لوک آمریکایی در پائیز و اوایل بهار می باشد در هر حال باید در فصل جریان شهد از مصرف دارو جلو گیری شود چون بقایای آن در عسل مانده و برای مصرف کننده مضر است.

5- مدیریت تولید:
الف)شکل ظاهری عسل مناسب باشد= وجود ناخالصیهای مختلف از جمله گرده گل، موم قطعات بدن زنبور و حباب های هوا در عسل موجب کاهش مرغوبیت عسل می شود. چون ذرات موم و حباب هوا و سایر ذرات خارجی موجود در عسل سبکتر از عسل بوده و درصورتکه عسل برای مدت چند روز در تانکر هائی که شیر های تخلیه در انتهای آن وجود دارد قرار گیرد تمام ناخالصیها به سطح فوقانی آمده و از طریق شیر انتهایی عسل عاری از ناخالصی بسته بندی می شود بهتر است بلافاصله پس از استخراج عسل از شان سایر عملیات بسته بندی انجام شود چون عسل هنوز مایع و گرم است. برای جلو گیری از آن باید محل پرورش نوزادان از محل ذخیره عسل جدا باشد با استفاده از شبکه ملکه بین بدنه و طبقه اول و نیز استفاده از شانهائی که صرفاً در آنها عسل ذخیره می شوند برای ذخیره عسل به محض شروع شدن جریان شهد در طبعیت زنبورها شروع به ترشح موم سفید رنگ و تازه می کنند که آثار آن بر روی قابهای حاوی نوزادان مشاهده می شود و در این زمان باید طبقات ذخیره عسل بلافاصله روی کندو ها مستقر گردند. به این ترتیب محل ذخیره عسل از محل ملکه و پرورش نوزادان جدا می شود با استفاده از شبکه ملکه . البته استفاده از نیم طبقه بر روی شبکه ملکه برای ذخیره عسل بهتر است.
ب) زمان مناسب برداشت عسل= زنبور ها سطح سلولهای محتوی عسل را با لایه نازکی از موم می پوشانند. اینگونه عسل را در اصطلاح عسل رسیده و قابل برداشت می گویند. لذا موقع مناسب برداشت موقعی است که بشتر شانهای محتوی عسل کاملاً در پوشیده شده باشد. در صورتیکه قبل از این مرحله برداشت صورت گیرد رطوبت عسل بالا بوده (بیشتر از 19 درصد) وموجب تخمیر و ترش شدن عسل می شود. برداشت باید چند روز قبل از اتمام جریان شهد یعنی زمانیکه زنبور ها سرگرم آوردن شهد هستند صورت گیرد. ذخیره زمستانی بستگی به جمعیت کلنی از (20-10) کیلو لازم است.
برداشت باید پس از پولک تراشی و برداشتن سلولها حتماً با دستگاه اکتراکتور انجام شود. در مراحل مختلف برداشت عسل استفاده از حرارت سبب تغییر رنگ عسل (تیره شدن رنگ آن) شده و موجب کاهش کیفیت عسل می شود و در هر حال باید از حرارت دادن حتی کمتر از 43 درجه پرهیز نمود.

از کجا و چگونه زنبور داری را شروع کنیم ؟
اولا زنبور داری شغلی جالب و متحیر کننده می باشد . جالب اینکه در این شغل با موجوداتی سرو کار داریم که زندگی تشکیلاتی آنها نمونه بارزی است از نظم و ترتیب و همکاری متقابل که هر وقت به کندو ها سر زده با مشاهده فعالیت های هر یک از زنبور ها به شکلی خواهید بود که متوجه نظم و ترتیب بسیار شگفت انگیز خواهید شد و پی به قدرت خداوند یکتا خواهید برد.
ثانیا شغلی پرمنفعت : با فروش محصولات کندو (عسل ، گرده گل ، موم، بره موم و ژل رویال)درامد قابل توجه ای به دست خواهید آورد . که باعث دلگرمی و انگیزه برای ادامه این شغل خواهد بود .
اما برای شروع کار قبل از هر چیز باید بدانید محلی که زندگی می نمایید . یا قرار است . کندو ها را آنجا مستقر نمایید . برای زنبور ها مناسب می باشد تا هم احتیاجات خود کلنی را براورده نماید و هم محصول اضافی داشته تا شما از آن استفاده نمایید .

بخش اول محیط زنبور ستان:
1 – محیط از لحاظ شهد و گرده فراوان مناسب شغل زنبور داری باشد .
محیط فاقد گل و گیاه و یا محیطی که گل و گیاه در آن کم بوده و یا فقط مدت کوتاهی از سال گل وجود دارد برای زنبور داری مناسب نمی باشد. به نظر من مهمترین و اساسی ترین بخش زنبور داری محیط مناسب ( در اکثر اوقات سال گل فراوان وجود داشته باشد) برای زنبور داری می باشد . گیاهانی چون درختان میوه شکوفه دار بهاره (، سیب ، گلابی ، مرکبات ، زردالو، آلوچه و گیلاس) پنبه ،آفتاب گردان ، یونجه ، شبدر ، اسپرس ، بیدمشک ، گوَ ن ، آویشن ، خردل ، زعفران ، نخود ، لوبیا ، نعنا ، اقاقیا ، کاج ، گیاهان زینتی و طیف بسیار وسیعی از دیگر گیاهان زراعی ، باغی ، جنگلی ، گیاه هان دارویی خور روی کو ها و تپه ها و مرتعی منابع شهد و گرده برای زنبور عسل محسوب می شوند. در این شرایط شما بهترین راندمان تولید را از زنبورستان خود خواهید داشت . اگر شما بهترین زنبور دار باشید ولی محیط فاقد گل و گیاه باشد . شما موفق نخواهید بود.
2 – شرایط آب و هوایی مناسبی داشته باشد .
به طور معمولی باد شدید یا باران و مه آلود بودن هوا و یا گرما و سرما ی شدید در همه نقاط وجود دارد اما این شرایط فقط مدت کوتاه و در حد 3 الی 10 روز از سال به وجود می آید . اما گرما یا سرمای بیش از حد تحمل ، بارندگی پیوسته و زیاد ، هوای ابری در بیشتر اوقات سال یا فصل مورد نظر ، بادهای شدید ، هوای شرجی یا هوای غالبا مه آلود ، افزایش یا کاهش ناگهانی درجه حرارت هوا و آلودگی غیر تحمل هوا ممکن است. در اقلب اوقات سال چنین منطقه ای را برای استقرار زنبورستان نا مطلوب میکند و زنبور داری را با ضرر و تلفات زیاد همراه می نماید .
3 - اهمیت وجود منبع آب سالم در اطراف زنبورستان :
زنبور نیز مانند سایر جانداران به آب به عنوان حیاتی ترین نیاز خود احتیاج دارد . هر چه آب سالم و پاکیزه در دسترس تر ( حداکثر 50 متر) باشد . بازه کندو ها بالا تر می رود . و زنبورستان از سلامت بهتری برخوردار خواهد بود .
4 - بهداشت منطقه زنبورستان و اهمیت آن :
زنبور عسل نیز مانند سایر حیوانات به برخی از بیماری ها حساس است و متاسفانه بیشتر بیماری ها باعث انهدام بخش مهم یا تمامی کلنی های زنبور دار می شود و یا ضمن خسارت به زنبور دار معالجه می شوند . بنابراین اقتصادی ترین اقدام برای جلوگیری از ابتلای زنبورها به بیماری توجه زنبور دار به بهداشت منطقه است .. نزدیکی به گواری ها یا مرغداری ها و یا کارخانه جات مواد شیمیایی و یا کود کمپوست و یا محل تخلیه زباله و یا مزارعی که با آب فاظلاب آبیاری می شودند برای زنبورستان مساعد نمی باشد. زیرا بوی بد زنبوران را فراری می دهد .
5 - آلودگی های صوتی و بوهای نامطلوب :
مکان استقرار زنبورستان از نقاط پر سر و صدا مثل جاده های پر رفت وآمد ، کارخانه های پر سر و صدا و غیره به اندازه کافی دور باشند تا سرو صدا موجب هراس زنبورها و فراری شدن آنها نشود .
6 - اهمیت دور بودن کافی زنبورستان از نقاط مسکونی :
زنبورها با توجه به شعاع پرواز خود ممکن است تا 5 کیلومتر از محل زنبورستان دور شوند . اما نزیک بودن زنبورستان در فاصله 200 متری به خانه های مسکونی به وجود آمد مشکلاتی از قبیل ورود به خانه ها به خاطر وجود مواد شیرین و بروز مشکل برای صاحب خانه و یا ناتوانی از خروج از خانه برای زنبور باشد و یا دم غروب با روشن شدن چراغهای روشنایی برای زنبور عسل که جهت یابیش با نور خورشید می باشد دچار مشکل نماید . و شما می بینید که زنبور ها برای رفتن به کندو در اطراف چراغ برق جمع شده اند .
7 - اهمیت رعایت فاصله زنبورستان ها از هم :
در شرایطی که بیماری های مسری در زنبورستان های همسایه شما وجود دارد حداقل فاصله لازم به رعایت زنبورستان ها از یکدیگر در هر منطقه 6 کیلومتر است . اگر منطقه پوشش گیاهی چندان خوبی نداشته باشد چند مشکل اساسی پیش خواهد آمد .
1 - تولید عسل کمتر در دو زنبورستان مجاور هم به علت کمبود منابع شهد و گرده . 2 - به علت گرده افشانی بیش از حد مورد نیاز بیشتر گل ها به میوه یا بذر تبدیل شده و تمام میوه ها قادر به دریافت مواد غذایی کافی نمی شوند و از کیفیت محصول کاسته شده 3- امکان رفتن اشتباهی زنبورهای یک زنبورستان به زنبورستان های دیگر و شیوع بیماری و غارت وجود دارد .
8 - میزان نزدیکی زنبورستان به جاده :
جاده برای زنبورستان یه حسن می باشد که دسترسی به وسایل نقلیه برای حمل و نقل ، بارگیری و تخلیه کندوها را آسان می نماید . اما اگر جاده نزدیک زنبورستان پر رفت و آمد باشد .( جاده های بین شهری ، اتوبان ها) زنبور عسل از سرو صدا و هم به علت اوج پرواز کم با وسایل نقلیه برخورد کرده و تلف می شوند.
9 - بهترین مناطق استقرار یک زنبورستان :
بی تردید بهترین مکان استقرار یک زنبورستان در یک باغ یا مزرعه بزرگی است که محصول آن باید توسط زنبور عسل گرده افشانی شود. در این صورت علاوه بر تولید عسل برای زنبوردار محصولات کشاورز یا باغ دار هم به قدر کافی گرده افشانی می شود.
10 - استقرار زنبورستان در کنار دریا یا رودخانه :
چنانچه زنبورستان در ساحل دریا یا رودخانه مستقر شود زنبورها برای نوشیدن و جمع آوری آب بطرف آنها رفته و معمولا جریان آب رودخانه یا امواج دریا بیشتر زنبورها را غرق می کند و به این ترتیب خسارت سنگینی به جمعیت کلنی ها وارد می شود .
11 - سطح زنبورستان و استقرار کندوها روی پایه یا سکو :
سطح زمین زنبورستان باید دست کم 30 سانتی متر بالاتر از زمین های اطراف باشد.
12 - فاصله کندوها از هم در یک زنبورستان :
در یک زنبورستان رعایت فاصله 5/2 متر بین دو کندو و فاصله 4 متری بین هر ردیف ضروری است .
13 - مکان زنبورستان در رابطه با سمپاشی باغ ها و مزارع :
زنبورستان شما نباید در نقاطی که سپاشی زیاد وجود داردبه خصوص جالیز ها و مزارع گلزا که بیشترین سم پاشی ها را دارند قرار گیرد . در حقیقت شما عطای این مزارع را به لقاء شان ببخشید.
14 - جهت استقرار کندوها در زنبورستان :
چنانکه منطقه ای که زنبورستان در آن مستقر است بادخیز نباشد می توان کندوها را به گونه ای در زنبورستان مستقر کرد که سوراخ پرواز آنها به سمت مشرق یا جنوب باشد در این صورت با طلوع خورشید نور به سمت جلوی کندوها می تابد و زنبورها زودتر فعالیت روزانه را آغاز می کنند.در مناطق بادخیز سوراخ پرواز باید در جهت مخالف وزش باد باشد تا بخصوص در زمستان باد سرد به داخل کندوها وزیده نشود و در سایر مواقع نیز موجب ناراحتی زنبورها نشود.
15 – عدم وجود دشمنان زنبور عسل:
شما نباید زنبورستان خود را در مناطقی که دشمان زنبور عسل از جمله سار ، خرس ، زنبور قرمز، موریانه و موچه که قابلنابودی و یا محارشان وجود ندارد . قرار دهید .
16 - مسافت مکان جدید زنبورستان تا مکان قبلی :
شعاع پرواز مفید زنبور عسل به 2 کیلومتر و شعاع پرواز دور آن به 6 کیلومتر و گاهی به 12 الی 5/13 کیلومتر می رسد. برای جلوگیری از مراجعت زنبورها به مکان زنبورستان قبلی مکان زنبورستان جدید تا قبلی باید بیش از 6 کیلومتر فاصله داشته باشد.
17 - رابطه کندو و مساحت زنبورستان :
دیوارها نباید از 2 متر مرتفع تر و فواصل بین کندوها به میزان حداقل 5/2 متر از هم باید رعایت شود.
18 - نحوه استقرار کندوها در زنبورستان :
محل استقرار کندوها در زنبورستان باید به گونه ای طراحی شود که زنبورهای پرواز کننده از کندوهای مختلف مانعی در جلوی زنبورهای دیگر نباشد به همین جهت در استقرار کندوها طرح هایی چون زیگ زاگ - مربع - گروهی - موازی و غیره ممکن است عملی گردد.

بخش دوم توانایی و امکانات شما :
از مهمترین شرایط این شغل شخص خود شما که باید دانست توانایی جسمی و مالی در ابتدا این کار را دارا می باشید یا نه.
زنبور داری به 3 فصل بهار ، تابستان و زمستان تقسیم می شود .
فصل و اول فصل بهار از اول اسفند ما شروع می شود و وظیفه زنبور دار این است که ابتدا از با یه بازدید سطحی از سلامت کندو ها و وجود ملکه اطمینان کسب نموده و هفته ای 3 مرتبه به کندو ها شربت 1 به 1 داده تا به اوایل فروردین می رسید در این زمان جمعیت زیاد شده و وظیفه ما این است که به طور متوسط هر 8 روز یک مرتبه از هر کندو بازدید نموده تا از اردو زدن کندو جلو گیری نماییم و قاب های سیاه و کهنه را از کندو خارج و برگ موم تازه به کندو می دهیم .اگر کندو با جمعیت بیش از 10 قاب مشاهده کردیم به کندو طبق می دهیم . این فصل پر کار ترین فص زنبور داری می باشد و تا اول خرداد به طول می انجام .
فصل دوم فصل تابستان می باشد که فصل برداشت عسل و کوچ و مراقبت از کندو ها و فصل اوج سم پاشی ها می باشد . این فصل تا اواخر شهریور به طول می انجامد .
فصل سوم : که از اول مهر آغاز می شود و وضیفه ما دادن شربت 1 به 1 ( یک کیلو شکر با یک کیلو آب) به کندو ها تا برای زمستان گذرانی کندو مشکل پیدا نکند .به طور معمول یه زنبور دار به هر کندو در سال 12 کیلو شکر که معادل 24 کیلو شربت یک به یک می باشد می دهد . از این 12 کیلو شهر 7 کیلو در بهار و 5 کیلو در زمستان می باشد . محافظت در برابر زنبور قرمز و سار ها و دیگر موجودات مزاحم بوده و دریکی دیگر از وظایف ما گذاشتن یه پارچه کتانی روی قابها برای گرم نگه داشتن کندو می باشد .تهیه خمیر شیرین برای جبران کمبود گرده گل هم در این فصل انجام می شود . همه این کارها تا اواسط آبان پایان یافته و زنبور دار در کندو را محکم می بندد و تا آغاز اسفند ماه به هیچ عنوان نباید درب کندو را باز نماید .
حال کسی که قصد زنبور داری دارد باید بداند که به ازای هر کندو در طول سال چه مقدار از وقت خود را باید صرف این کار نماید که اگر غفلت نماید به منزله از دست دادن کلنی می باشد.
نکته دیگر هزینه خرید و نگهداری وسایل زنبور داری می باشد که حداقل از 200 هزار تومان برای وسایل زنبور داری( استراکتور ، دودی ، کلاه ، کاردک و . . . ) لازم می باشد و برای هر کندو در سال 30 هزار تومان مصالح ( شکر ، موم ، خمیر شیرین و . . . ) لازم می باشد .
اگر شما قصد شروع زنبور داری را دارید بهتر است سال اول با 3 الی 6 کندو شروع نمایید تا ضمن مشغولیت و رفع خستگی کار روزانه و یا سرگرمی با زندگی و کار زنبور داری آشنا گردید به نوعی سال اول را کارآموزی کنید و با مطالعه کتب و سایت های زنبور داری و مشورت و آموزش از کسانی که سابقه زیادی در این شغل دارند خود را برای توانایی در این کار محک زده و در ضمن نیاز خانواده خود را به عسل طبیعی براورده نماید . در صورت تمایل در سال دوم با 20 الی 30 کندو به عنوان شغل دوم و کمک هزینه زندگی ادامه دهید و با آزموده شدن و تجربه جستن از خسارت های احتمالی وارده و پیدا کردن دلیل آن و و سود جستن از موارد منفعت آورد خود را برای زنبور داری به عنوان شغل اصلی و تنها ممر درامد خانواده برای سال بعد آماده نمایید .

در سال سوم شما می توانید با 100 کندو ادامه دهید از 100 کندو به بالا خود را زنبور دار حرفه ای نامیده و نیاز به استخدام کارگر داشته و علاوه بر فروش عسل از فروش دیگر محصولات کندو درامد کسب نموده و با درامدی در حد یه خانواده متوسط ایرانی زندگی نمایید . در این سالها تجربه و ممارت لازمه کار است . چنین زنبور داری باید همیشه تعداد زیادی جمعیت در اختیار داشته و با آنها کار کند . آنچه برایش اهمیت فوق العاده دارد علاوه بر تعداد جمعیت و قوی بودن تک تک آنها شناخت محیط از لحاظ گل ها ی عسل خیز در ماه های مختلف سال است . زنبور داری که این کار را بعنوان شغل اصلی انتخاب نموده باید دانسته باشد که در اطراف زنبورستان به شعاع 100 کیلومتر یا بیشتر در هر منطقه چه نوع گلی در چه ماه از سال گل می دهد تا به موقع زنبور هایش را به همان نقطه مهاجرت داده و از شهد گل های آن منطقه حداکثر بهره برداری نماید . شما باید همه بیماریها و آفات زنبور عسل را به مثل یه دکتر شناخته و راهای درمان آن را آموخته باشید و همچنین باید دارو خانه ای برای پیشگیری و همچنین معالجه بیماریها آماده داشته باشید . شما باید به موقع ملکه ها را عوض نمایید تا مانع پیر یا ضعیف شدن جمعیت گردید . شما باید احتیاجات کندو از قبیل گرده، دیواره مومی ، پوکه و یا طبق را به موقع برآورده نمایید .

مقاله تنظیم کمباین

مقاله تنظیم کمباین

تنظیم کمباین

سوالها و جوابهای متداول تنظیم کمباین

1-       چطور بفهمیم که برداشت گندم با کمباین خوب انجام شده است ؟

الف – مخزن کمباین را بازدید کنید و دانه شکسته باید بندرت  ببینید .

ب- در پی ریز یا موادی که از عقب کمباین بیرون می ریزد نباید تکه خوشه حاوی گندم(کزل) یا خوشه له شده حاوی دانه وجود داشته باشد.

پ- پی ریز کمباین را از روی سطح مزرعه کنار بزنید و روی زمین باید دانه بسیار کمی مشاهده شود.

ت- کاه خروجی از کمباین له نگردیده و یک تکه می باشد.

2-       در مخزن یک کمباین در حال برداشت گندم که دانه شکسته مشاهده شده چه تنظیماتی باید انجام دهیم ؟

الف – ابتدا دور کوبنده را پنج درصد کم کنید.

ب- در صورت حل نگردیدن مشکل دور کوبنده را ده درصد کم کنید.

پ-  اگر مشکل مرتفع نگردیده فاصله  کوبنده  و  ضد کوبنده  را کمی بیشتر کنید.

ت- در صورت باقی ماندن مشکل ، سرعت حرکت (پیشروی ) کمباین را کم کنید تا محصول کمتر به کمباین وارد شود.

ث- در پوش الواتور برگشت را باز کنید و دانه و کزل کمی باید روی پدالها روئیت گردد و در غیر اینصورت روزنه غربال کاه را مقداری زیاد کنید.

2-در پی ریز کمباینی که کنترل یا تکه خوشه های حاوی گندم مشاهده می گردد باید چه تنظیماتی انجام گیرد؟

در این حالت محصول بحد کافی کوبیده نگردیده و از کاه پران محصول زیادی بیرون می ریزد.

الف – ابتدا دور کوبنده  را پنج درصد زیاد کنید.

ب- در صورت حل نگردیدن مشکل فاصله کوبنده و ضد کوبنده کم شود.

پ- اگر مشکل هنوز باقی است سرعت حرکت کمباین را نیم دنده افزایش دهید.

ت- رطوبت  محصول زیاد است و باید برداشت چند روز بعد و در رطوبت مناسب انجام گیردو در رطوبت بیش از چهارده درصد خوشه حاوی گندم له شده و از کمباین بیرون می ریزد

3-در عقب کمباین و زیر پی ریز و روی  زمین دانه زیادی روی زمین ریخته ؟

الف – اگر روزنه غربال کاه را کم باز کنید دانه ها شکسته شده و اگر روزنه غربال کاه زیاد باز شود کاه وارد مخزن می شود.

ب- روزنه غربال دانه را  تنظیم کنید.

پ- دور پروانه باد بحدی باشد که دانه ها به بیرون پرتاب نگردد.

ت- در محصول پر پشت و سنگین ، زاویه صفحات کانال خروجی فن کمباین طوری باشد که باد به جلو غربالها بوزد.

4-برای غلات ایستاده (ورس نکرده ) چه تنظیماتی در پروانه کمباین انجام گیرد؟

الف – از پروانه تخته ای استفاده کنید.

ب- پروانه را به سمت جلو و بالای قیچی برش تنظیم کنید.

پ- دور پروانه کمتر از سرعت پیشروی کمباین باشد.

5-برای غلاتی که در اثر طوفان ورس کرده (خوابیده)چگونه باید کمباین را تنظیم کرد؟

الف- از پروانه چنگالی یا چنگک دار استفاده کنیم .

ب- پروانه را به سمت جلوتر از قیچی برش و به طرف پایین تنظیم کنید.

پ- دور پروانه بیشتر از سرعت پیشروی کمباین باشد چون بلند کردن محصول خوابیده به کمی زمان نیاز دارد.

6-برای برداشت دانه  ریز ها نظیر گندم و جو  و بهنگام صبح زود و هوای مرطوب فاصله کوبنده و ضدکوبنده را چگونه تنظیم کنیم ؟

فاصله  ما بین کوبنده و ضد کوبنده کم و دور کوبنده زیاد باشد.

7-برای برداشت دانه درشتها نظیر ذرت و لوبیا و آفتابگردان  بهنگام ظهر و محصولات خشک فاصله کوبنده و ضد کوبنده و دور کوبنده باید چگونه تنظیم گردد؟

فاصله مابین کوبنده و ضدکوبنده زیاد و دور کوبنده کم باشد.

دستورالعمل نحوه اندزه گیری ریزش طبیعی و کمباین با روش موسسه تحقیقات کرج

1-       اندازه گیری ریزش طبیعی :

کادری به ابعاد 5/38ضربدر65 سانتیمتر و به مساحت 25/0 متر مربع تهیه نمایید و در کنار محل حرکت کمباین که هنوز برداشت نگردیده چهار بار کادر را پرتاب کنید و بعد از بریدن ساقه گندم یا جو داخل کادر و دور ریختن آن تمام دانه و خوشه و کزل کف چهار کادر را روی برزنت بریزید و دانه ها را حدا کنید و با ترازو و یا بروش وزن هزار دانه وزن دانه بدست آمده از چهار کادر در سطح یک متر مربع را مشخص نموده و در خاتمه با تناسب میزان ریزش طبیعی در 10000 متر مربع یا یک هکتار را محاسبه کنید.

2-       اندازه گیری ریزش قیچی برش :

با روش بند یک و یا چهار بار پرتاب همان کادر در دو طرف کمباین که توسط قیچی بریده شده و پی ریز عقب کمباین روی آن نریخته مجموع ریزش طبیعی و ریزش قیچی برش بدست می آید و با کسر نمودن ریزش طبیعی از آن  مقدار ریزش قیچی برش معلوم می گردد. ضمناً‌ با متوقف نمودن کمباین در حال کار و عقب راندن کمباین به اندازه طولش نیز کادر اندازی در محلی که ساقه ها بریده شده و پی ریز کمباین روی آن نریخته بلامانع می باشد.

3-       اندازه گیری ریزش انتهای کمباین :

کادری به 5/33ضربدر60 سانتیمتر به مساحت مفید 2/0 مترمربع که کف آن با برزنت یا نوری ریز مسدود گردیده  تهیه نمایید و هنگامی که کمباین در حال برداشت است این کادر را از  کنار کمباین و مابین چرخ جلو و عقب طوری  زیر کمباین پرتاب کنید که جرخهای عقب کمباین از طرفین کادر عبور نموده و پی ریز عقب کمباین داخل کادر بریزد و پس از کوبیدن و جدا کردن محتوی پنج کادر پرتاب شده با استفاده از ترازو  و یا بروش هزار دانه وزن دانه های داخل پنج کادر  معلوم می گردد و به علت تفاوت اندازه عرض قیچی برش باطول کادر مقدار مجموع وزن دانه پنج کادر بر ضریب تصحیح تقسیم تا ریزش یک متر مربع  معلوم گردد و در خاتمه با تناسب ریزش 10000 متر مربع بدست می آید . ضمناً ‌طول کادر بهنگام پرتاب (ضلع 60 سانتیمتری ) عمود بر جهت حرکت باشد.

محاسبه ضریب تصحیح :

عرض کادر ( ضربدر) عرض خروجی عقب کمباین (ضربدر) تعداد پرتاب کادر =A

عرض کادر (ضربدر) عرض قیچی برش (ضربدر) تعداد پرتاب کادر B=            

طول کادر (ضربدر) عرض کادر (ضربدر) تعداد پرتاب کادر                          =                 C   

                                                                                      X=(C*B)/A

  ضریب تصحیح برای کادر 2/0متر مربعی معادل ایکس است زیرا 2/0 متر مربع ضربدر 5 کادر مساوی یک مترمربع گردیده و از تقسیم ایکس بر یک همان ایکس بدست خواهد آمد.

 مثال : برای کمباین جاندیر مدل 955 :                                ضریب تصحیح =4/2

335/0*1*5=A       و       335 /0*4/2*5=B      و           335/0*6/0*5 = C

احداث باغ میوه های هسته دار(هلو-زرد آلو- بادام-گردو....)

ستورالعمل  احداث باغ میوه های هسته دار

1- انتخاب مکان کشت:

هر گونه گیاهی در مناطق خاصی قابلیت پرورش دارد و باید مکان با شرایط اقلیمی مناسب را برای آن انتخاب نمود. شرایط اقلیمی و طول دوره رشد علاوه بر تاثیر در شرایط رشد و نمو، در جمعیت آفات و بیماریهای آن منطقه نیز تاثیر دارند. بنابراین به منظور دسترسی به عملکرد و کیفیت بالا، انتخاب  مکان مناسب ضروری است.

-    هلو و شلیل:

 هلو و شلیل با نیاز سرمایی حدود 1000-400 ساعت در مناطق با آب و هوای تابستانهای گرم و خشک و فاقد سرمای دیررس بهاره به خوبی پرورش
می یابند. هلو نسبتا زود و قبل از سیب، گلابی و گیلاس گل می­دهد و در مقایسه با بسیاری از گونه­های درختان میوه نسبت به سرما مقاومت کمتری دارد. تقریبا در تمام مناطق کشت هلو سرما یک مسئله می­باشد. از اینرو آنها به عنوان سازگار با گرما در نظر گرفته
می شوند و به مقدار زیاد در شرایط آب و هوایی مدیترانه­ای کشت شده­اند.

هلو وشلیل در محدوده عرض جغرافیایی 24 تا 45 درجه شمالی و جنوبی کشت
می شود. این محدوده ممکن است در بعضی از مناطق به دلیل وجود اقیانوس،دریاچه های عمیق و یا ارتفاع گسترش یابد.

 جوانه های گل هلو در زمان خواب تا دمای 31- درجه سانتی­گراد را تحمل می­کنند و جوانه­های چوب در دمای کمتر از 31- درجه از بین میروند. گلهای باز شده هلو و میوه های ریز در صورتی که در زمان محدودی در دمای 2/2- و یا کمتر قرار گیرند از بین می­روند.  هلو دارای دامنه وسیع نیاز سرمایی است ولی بطور متوسط بیشتر ارقام نیاز سرمایی حدود 600 تا 900 ساعت دارند.

-        گیلاس و آلبالو:

گیلاس و آلبالو مناسب مناطقی هستند که تابستانهای خشک و خنک داشته باشند. نیاز سرمایی گیلاس حدود 1700-500 و آلبالو حدود 1700-1000 ساعت است. مهمترین نکته در مورد مناطق کشت گیلاس این است که در فصل برداشت بارندگی وجود نداشته باشد، زیرا وقوع بارندگی در فصل برداشت باعث ترک خوردن میوه های گیلاس شده که آلودگی را در پی خواهد داشت. ارقامی که دارای پوست سفت هستند به این عارضه حساس تر می باشند لذا در اینگونه مناطق می بایستی رقم مناسب کشت شود.

-        زردآلو:

 مناطق دارای آب و هوای گرم و خشک برای کشت زردآلو مناسب می باشند. با توجه به اینکه این گونه زود گل می دهد، سرمای دیررس بهاره یک عامل محدودکننده برای کشت آن می باشد. نیاز سرمایی زردآلو حدود 900-250 ساعت است.

-        آلو و گوجه:

مناسب برای مناطق گرم و خشک است. نیاز سرمایی آلو و گوجه حدود
1700-700 ساعت است.

2-    انتخاب زمین:

قبل از احداث باغ می بایستی اطلاعات کامل و جامع در زمینه خاک منطقه بدست آورد. انجام آزمایش و تجزیه خاک ضروری می باشد. در صورتی که در زمین مورد نظر قبلاً باغ احداث شده باشد، آن زمین ممکن است حاوی انواع عوامل بیماری زا ( قارچ ها، نماتدها و ... ) باشد. بنابراین 3 تا 4 سال نباید در این زمین ها باغ احداث نمود و یا اینکه می بایست نسبت به ضدعفونی این گونه خاکها اقدام نمود.

خاکهای عمیق و با زهکشی خوب برای تولید خوب و طول عمر مناسب درختان میوه هسته دار ضروری می­باشد درختان جنس  Prunusنسبت به تنش زهکشی ضعیف و غرقآب شدن بسیار حساس هستند.خاکهای لومی تا شنی متوسط بهترین خاک برای
 میوه های هسته دار می­باشند.

pH مناسب خاک برای درختان میوه هسته دار 5/7-5/6 می باشد.

-  کشت هلو و شلیل در زمین هایی که سابقه کشت این محصولات را دارندباعث افزایش  ابتلا به بیماری کوتاهی عمر هلو (PTSL)  یا بیماری زوال هلو  می­شود که  این بیماری به شدت باردهی را کاهش می­دهد.

3-    انتخاب نهال

نهال انتخابی باید استاندارد بوده و از نهالستانهای دارای مجوز تهیه گردد. مشخصات نهال استاندارد میوه های هسته دار به شرح جدول ذیل است:

محصول شاخص ها	هلو و شلیل	زردآلو	گوجه و آلو	گیلاس	آلبالو
نهال پیوندی	+	+	+	+	+
پایه بذری	+	+	+	+	+
پایه رویشی	GF	GF	+	+	+
ارتفاع نهال پس از سربرداری	80	80	100-80	120-100	100-70
ارتفاع محل پیوند تا سطح خاک	15-10	15-10	15-10	15-10	15-10
میانگین قطر نهال	5/1-7/0	2/2-2/1	5/1-1	5/1-1	2/1-7/0
ویژگیهای خاص تنه نهال (نهال یک تنه)	صاف و سالم و بدون هر گونه شکاف، یا خوردگی و یا آثار صمغ
تعداد شاخه فرعی	4-3	5-3	4-3	4-3	5-3
فاصله شاخه های فرعی از هم	حداقل 5	5-3	5	5	7-5
طول شاخه فرعی	حداکثر 40	-	حداکثر 40	-	-
فاصله اولین شاخه تا سطح خاک	حداقل 50	60-55	60	50-40	80-60
طول ریشه اصلی	35-20	45-30	30-20	40	30
تعداد ریشه فرعی	6-5	5-3	-	5-3	5-3
طول ریشه فرعی	حداقل 5	10	-	15-10	15-10
عمر نهال	2-1	2-1	2-1	2	2-1
بسته بندی	25	25	25	25	25

4-    کاشت:

زمین مورد نظر می بایستی قبلاً آماده شده باشد. بدین منظور به ازاء هر هکتار حدود 20 تن کود دامی کاملاً پوسیده به خاک اضافه می نمایند.  سپس اقدام به شخم عمود بر هم
 می نمایند.

طراحی لازم برای احداث باغ انجام و بر اساس نقشه مورد نظر نسبت به آماده سازی چاله های کشت اقدام  می شود. زمان کاشت نهال در مناطق معتدل در فصل پاییز و شروع دوره خواب درختان و در مناطق سردسیر، در اواخر زمستان و اوایل بهار می باشد.

-    ابعاد  چاله کشت 70*70*70 سانتیمتر بوده و در زمان کشت به ازای هر چاله 5 تا 10 کیلوگرم کود دامی پوسیده به خاک چاله اضافه می شود.

چاله آماده  کشت نهال

 با توجه به حساسیت درختان میوه هسته دار به پوسیدگی طوقه باید دقت شود که طوقه نهالها در خاک قرار نگیرد. پس از کاشت نهال بایستی بلافاصله اقدام به آبیاری نمود.

کشت عمیق درختان زردآلو و بروز علائم شانکر

-        پوشش و قیم گذاری نهال

برای هدایت رشد و حفاظت نهال در برابر باد می بایست از قیم استفاده گردد، پوشانیدن نهالها با شاخ و برگ درختان برای حفاظت آنها در برابر سرمازدگی زمستانه امری بسیار مهم می باشد.

-        فواصل کشت

فاصله کشت مناسب انواع درختان میوه با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، نوع پایه و رقم متغیر می باشد. فواصل کشت مناسب برای درختان هسته دار با در نظر گرفتن خصوصیات هر رقم و  منطقه احداث باغ به شرح ذیل است:

گونه های باغی	زردآلو	هلو	آلو و گوجه	گیلاس	آلبالو
فاصله کاشت	6×5	5×5	5×5	6×5	5×5
تراکم درخت در واحد هکتار	333	400	400	333	400

-        کشت درختان به صورت فیلر

در احداث باغ می توان برخی درختان باغی به عنوان پرکننده بین ردیف ها ( Filler) زمانیکه گونه اصلی دیربارده بوده و با فاصله نسبتاً بیشتری کشت می گردند، به منظور بهره مندی از فضای خالی بین ردیف ها، کشت نمود. با افزایش حجم تاج نباتات اصلی و ثبات باردهی اقتصادی آنها به تدریج درختان فیلر حذف خواهند شد . در درختان میوه هسته دار میتوان هلو و شلیل و همچنین آلبالو را با سایر محصولات به صورت فیلر کشت نمود.

-        فرم دهی

نهالها پس از کشت از ارتفاع 800 تا 100 سانتی متری بر حسب گونه سربرداری
می شوند و 3 تا 5 جوانه یا شاخه در جهات مختلف نگهداری شده و جوانه های پائین تر حذف می شوند.

-        فرم تربیت درختان میوه هسته دار به صورت جامی، محور متغیر و ... می باشد.

دستورالعمل اجرایی عملیات اصلاح و نوسازی باغ درجه 2 میوه های هسته دار

1-    اصلاح و تربیت درختان:

هدف از اصلاح و تربیت درخت قطع قسمتهایی از یک درخت است که برای بدست آوردن شکل و اسکلت مطلوب درخت انجام می شود. همچنین حفظ عادت رشد طبیعی درختان و بارآور کردن آنها و سهولت انجام کارها از دیگر اهداف هرس اصلاحی می باشد. این کار شامل 2 عملیات متفاوت شاخه برداری و سربرداری می باشد:

الف) شاخه برداری (تنک کردن):

شاخه برداری برای بازکردن ، تنک کردن تاج و کنترل بلندی درخت بکار می رود. شاخه برداری با کاستن از چوب، رقابت برای مواد غذائی را کاهش داده و در مجموع سبب تقویت شاخه های باقیمانده می شود. شاخه ها بطور کامل با بریدن آن در محل اتصال به شاخه اصلی بایستی حذف شوند.

ب) سربرداری:

سربرداری حذف قسمتی از انتهای شاخه است. سربرداری، بیشتر از شاخه برداری سبب تقویت رشد منطقه ای و درخت می شود. چون جوانه های باقیمانده را از غلبه جوانه انتهائی آزاد می کند و به دلیل اینکه جوانه ها در نزدیکی نوک شاخه تجمع دارند سربرداری تعداد نسبتاً زیادی از نقاط رشد بالقوه را حذف کرده و بنابراین جوانه های باقیمانده را تحریک می کند. حذف انتهای شاخه به این معنی است که کربوهیدراتهای ذخیره شده در قسمت پائین شاخه هنوز برای نقاط رشد قابل دسترسی است.

2-    اصلاح ساختار بستر:

اصلاح ساختار بستر شامل بازسازی انهار، اصلاح سیستم آبیاری، ایجاد بانکت و تشتک و تراس، حذف ناهمواریهای مزاحم، شکستن لایه های غیرقابل نفوذ و اصلاح ساختار فیزیکی و شیمیایی خاک می باشد.

الف) بازسازی انهار:

اصلاح و مرمت انهار به منظور استفاده بهینه از منابع آبی موجود ضروری می باشد. در این راستا جلوگیری از هرز آب و حذف علفهای هرز به منظور جلوگیری از پراکنش بذور آنها بسیار مهم می باشد.

ب) اصلاح سیستم آبیاری:

سیستم قطره ای در حداقل کردن محدودیت های فیزیکی خاک بسیار موثر تر از سیستم های آّبیاری سطحی هستند. سیستم های قطره ای آب را به مقدار بسیار کم و با کنترل دقیق به کار می برند و با نفوذپذیری خاک بهتر انطباق می یابند. هنگامیکه مقدار کم آب آبیاری در دفعات زیاد به طوری که به کار رود که با مصرف آب گیاه انطباق یابد نتایج بهتری در بر خواهد داشت.

نیاز آبی میوه های هسته دار بر حسب شرایط اقلیمی منطقه و رقم 7 تا 10 هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می باشد. در آبیاری قطره ای نیاز آبی حدود 6-5 هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می باشد.

ج) ایجاد بانکت و تراس:

هدف اصلی در حقیقت بهره برداری حداکثر از نزولات آسمانی بویژه در اراضی شیبدار است لذا می بایست اقداماتی را اعمال کرد تا ناحیه ریشه از بیشترین ذخیره آب برخوردار شود. براین اساس روش های جمع آوری آب باران به انواع مختلفی تقسیم بندی  می شوند که در اینجا به بانکت و تراس اشاره می شود:

بانکت: با ایجاد چاله های هلالی شکل به شعاع 4-2 متر و و در امتداد خطوط عمود بر جهت شیب اصلی دامنه ها می توان بانکت هلالی را بوجود آورد.

تراس: در این روش روی خطوط هم تراز، تراس احداث نموده و برای انجام آن می بایستی شیب طبیعی دامنه کوه به چند پله تقسیم شود.

د) تسطیح ناهمواری های سطح باغ:

به منظور سهولت در تردد ادوات باغی و امکان انجام بهتر عملیات داشت و برداشت لازم است که پستی و بلندی های موجود در بین درختان تسطیح گردند.

هـ) اصلاح فیزیکی و شیمیایی خاک:

هدف از اصلاح فیزیکی خاک بهبود شرایط فیزیکی خاک از نظر ساختان و بافت خاک می باشد، اینکار از طریق خاک ورزی و یا افزودن کودهای دامی، سبز و ... امکان پذیر می باشد.

هدف از اصلاح شیمیایی خاک بهبود وضعیت خاک از نظر تامین عناصر غذایی مورد نیاز برای رشد گیاه و همچنین اصلاح اسیدیته (pH) و شوری خاک (Ec) می باشد.

3-    اصلاح سیستم  کاشت:

الف) تعدیل تراکم:

اگر تراکم در داخل باغ بدلیل زیاد یا کم بودن تعداد درختان نا مناسب باشد و یا درختان بصورت نامنظم کشت شده باشند بطوریکه عبور و مرور ادوات در داخل باغ را با مشکل روبرو کنند می بایست درختان نامناسب را حذف و در صورت لزوم واکاری نمود.

ب) تنظیم فواصل بین درختان:

گونه های باغی	زردآلو	هلو	آلو و گوجه	گیلاس	آلبالو
فاصله کاشت	6×5	5×5	5×5	6×5	5×5
تراکم درخت در واحد هکتار	333	400	400	333	400

4-    پوشش تنه

برای پیشگیری از خسارت جوندگان، سرمازدگی، آفتاب سوختگی، آفات و بیماریها در برخی از نقاط کشور از فنس (توری) برای حفاظت دانهالها از صدمات حیوانات و چرای دامها استفاده می شود.

در مناطقی که آفتاب شدید وجود دارد می توان از لوله های پلاستیک سفید رنگ به طول 50 سانتیمتر و قطر 10 سانتیمتر استفاده کرد که هم باعث حفظ تنه گیاه از آسیب جوندگان شده و تنه را نیز از آفتاب سوختگی محافظت می کند. این لوله دارای یک شکاف طولی است که با کمی فشار به راحتی باز می شود و پس از استقرار در پیرامون تنه دوباره بسته می شود.

استفاده از محلول بوردو و همچنین رنگ سفید نیز می تواند تنه را از آفتاب سوختگی محافظت نمایند.

5-    واکاری:

در مواردی که تعدادی از درختان خشک گردیده و یا فواصل خالی روی ردیفها وجود دارد    می توان نسبت به کشت نهال اقدام نمود فواصل خالی می تواند در اثر انجام عملیات تعدیل تراکم در باغ ایجاد شده باشد.

6-    نگهداری باغ تا زمان باردهی اقتصادی مجدد:

این عملیات شامل مواردی نظیر شخم سالیانه بین ردیفها، تهیه، حمل و             پخش کودهای دامی و شیمیایی، مبارزه با آفات، بیماریها و علفهای هرز، هرس و ... می باشد.

7-    تعادل رقم اصلی و رقم گرده دهنده:

در بسیاری از درختان میوه وجود ارقام گرده دهنده برای تولید اقتصادی میوه ضروری می باشد. در درختان گیلاس به دلیل وجود ناسازگاری وجود ارقام گرده زا ضروری می باشد. طبق تحقیقات انجام شده مشخص گردیده است که اکثر ارقام زردآلوی موجود در ایران نیز خودبارور نبوده و بایستی از ارقام گرده زا استفاده نمود. تعدادی از ارقام آلو، گوجه، هلو و شلیل نیز خودبارور نمی باشند. در اصلاح باغات هسته دار با توجه به گونه و رقم می بایست رقم گرده زای مناسب را انتخاب نمود و با تکنیکهای خاصی مانند سرشاخه کاری ارقام گرده زا به باغ اضافه نمود. درصد درختان گرده زا با توجه به گونه و رقم متغیر است. این مقدار بطور متوسط در کلیه میوه های هسته دار 25 درصد در نظر گرفته شده است.

8-    مبارزه با آفات، بیماریها و علفهای هرز:

به منظور تولید میوه با کیفیت و کمیت بالا و حفظ سلامت درختان، مبارزه با آفات، بیماریها و علفهای هرز ضروری است.

مهمترین آفات میوه های هسته دار شامل مگس گیلاس، سرشاخه هوار هلو، سوسک اسکولیت، سوسک شاخک بلند رزاسه، شپشک سن ژوزه، کرم سفید ریشه و کرم آلو می باشند. مهمترین بیماریهای درختان میوه هسته دار شامل شانکر باکتریایی، شانکر سیتوسپورایی (لکوستومایی)، سفیدک حقیقی، پیچیدگی برگ هلو، بیماری غربالی هسته دارها و شارکا می باشند.

با توجه به منطقه و آفات، بیماریها و علفهای هرز غالب آن منطقه ، عملیات مبارزه براساس دستورالعمل های سازمان حفظ نباتات انجام می گیرد. در باغهایی که سن آنها بالا است ، این فعالیت ها از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

دستورالعمل اجرایی عملیات جایگزینی باغ درجه 3 میوه های هسته دار

1-    حذف و ریشه کنی درختان نامناسب:

بدین منظور درختان خشکیده، بیمار، پیر، نامرغوب و نابارور به طور کامل ریشه کن شده و پاکسازی می شوند و درختان حذف شده به بیرون باغ حمل می شوند. سپس نسبت به شخم عمیق و عمود بر هم و تسطیح زمین اقدام می شود.

2-    طراحی باغ:

در این عملیات می بایستی مواردی نظیر مکانیکی، تسطیح، آماده سازی زمین و پیاده نمودن نقشه کاشت مد نظر قرار گیرد.

3-    اصلاح ساختار بستر باغ:

الف) اصلاح فیزیکی و شیمیایی خاک:

هدف از اصلاح فیزیکی خاک بهبود شرایط فیزیکی خاک از نظر ساختان و بافت خاک  می باشد، اینکار از طریق خاک ورزی و یا افزودن کودهای دامی، سبز و ... امکان پذیر
می باشد.

هدف از اصلاح شیمیایی خاک بهبود وضعیت خاک از نظر تامین عناصر غذایی مورد نیاز برای رشد گیاه و همچنین اصلاح اسیدیته (pH) و شوری خاک (Ec) می باشد.

ب) ایجاد بانکت و تراس:

هدف اصلی در حقیقت بهره برداری حداکثر از نزولات آسمانی بویژه در اراضی شیبدار است لذا می بایست اقداماتی را اعمال کرد تا ناحیه ریشه از بیشترین ذخیره آب برخوردار شود. براین اساس روش های جمع آوری آب باران به انواع مختلفی تقسیم بندی  می شوند که در اینجا به بانکت و تراس اشاره می شود:

بانکت: با ایجاد چاله های هلالی شکل به شعاع 4-2 متر و و در امتداد خطوط عمود بر جهت شیب اصلی دامنه ها می توان بانکت هلالی را بوجود آورد.

تراس: در این روش روی خطوط هم تراز، تراس احداث نموده و برای انجام آن می بایستی شیب طبیعی دامنه کوه به چند پله تقسیم شود.

ج) نهر کشی:

شامل ایجاد کانالهای مخصوص انتقال آب از منبع آب تا پای درختان می باشد، چنانچه قبلاً کانال کشی یا نهرکشی در باغ صورت پذیرفته لازم است تا اصلاح و مرمت آنها به منظور استفاده بهینه از منابع آبی موجود صورت پذیرد.

د) تسطیح و حذف ناهمواری های سطح باغ:

به منظور سهولت در تردد ادوات باغی و امکان انجام بهتر عملیات داشت و برداشت لازم است که پستی و بلندی های موجود در بین درختان تسطیح گردند.

هـ) شکستن لایه های غیر قابل نفوذ:

تجمع مواد حاوی کلسیم در لایه های زیرین خاک در عمق حدوداً یک متری از سطح خاک باعث ایجاد لایه های غیرقابل نفوذی می شود که از رشد و توسعه ریشه های درخت به اعماق خاک جلوگیری می نماید که نهایتاً منجر به عدم رشد گیاه و در نتیجه خشک شدن آن می انجامد. برای رفع این معضل و شکستن این لایه، انجام شخم عمیق با استفاده از وسایلی نظیر ریپر و سوسولوز امکان پذیر است.

4-    تامین نهال:

نهال مورد استفاده در عملیات واکاری می بایست از ارقام مرغوب تجاری، اصیل، سالم و با کیفیت انتخاب شود که تحت نظارت کمیته فنی نهال استان تولید و دارای گواهی بهداشتی از مدیریت حفظ نباتات و مورد تائید موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال باشد

5-    پوشش و قیم گذاری نهال:

نهال هایی که واکاری می شوند می بایست از قیم برای هدایت رشد و حفاظت نهال در برابر باد استفاده گردد، پوشانیدن نهالها با شاخ و برگ درختان برای حفاظت آنها در برابر سرمازدگی زمستانه امری بسیار مهم می باشد.

6-    گود برداری و غرس نهال:

گودالها بایستی قبلاً آمده شده باشند، زمان گود برداری با زمان درختکاری در ارتباط است، بدین معنی که اگر موقع کاشت نهال در اواخر پاییز است چاله ها بایستی در تابستان و اگر موقع کاشت نهال در زمستان است چاله بایستی در پاییز حفر شده باشند.

ابعاد گودال بستگی به نوع خاک و اندازه ریشه دارد، ابعاد گودال بایستی به نحوی باشد که ریشه ها در موقع کاشت با دیواره تماس پیدا نکنند. در خاکهای مرغوب گودال می بایستی فضای بین 60-30 سانتیمتر بیشتر از نوک ریشه ها داشته باشد و این فضا برای خاکهای نامرغوب می بایستی بیشتر مد نظر قرار گیرد.

معمولاً اگر قبلاً زمین شخم خورده باشد ابعاد گوده را به صورت 70*70*70 و یا 80*80*80 سانتیمتر در نظر می گیرند.

7-    انجام هرس فرم دهی

8-    نگهداری باغ قبل از شروع باردهی:

این عملیات شامل مواردی نظیر شخم سالیانه بین ردیف ها، تهیه، حمل و پخش کودهای دامی و شیمیایی، مبارزه با آفات، بیماریها و علفهای هرز، هرس و ... می باشد.

مصرف کود سرک در مزارع گندم

مصرف کود سرک در مزارع گندم

الف- کود ازته :

پویایی و تحرک بالای ازت در خاک باعث شده که زمان مصرف آن برای موفقیت در تولید دانه و پروتئین آن از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد , بهترین زمان مصرف ازت نزدیک به زمان حداکثر نیاز مطابق با مراحل رشد گندم می باشد. مقدار کود ازته را بر مبنای آزمون خاک مصرف نمایید در آن دسته از اراضی که امکان آزمون خاک مقدور نبوده طبق  توصیه عمومی به شرح جدول ذیل اقدام گردد.

-  بطور کلی در خاک های با بافت سبک ( شنی ) و لوم رسی شنی و یا سبکتر از آن کود سرک در سه نوبت مصرف گردد. ( مرحله پنجه دهی کامل , ساقه دهی , سنبله دهی )

- در خاک های سنگین تر از لوم رسی شنی 2 نوبت سرک کفایت می نماید . در این صورت بهتر است نصف کود در مرحله ساقه دهی و نصف دیگر در مرحله سنبله دهی مصرف شود .

- در شرایطی که مصرف کود با ماشین آلات به دلیل بلندی بوته های گندم به صورت جامد در مزرعه مقدور  نمی باشد مصرف کود از طریق آب آبیاری انجام شود در این صورت ابتدا کود را در مخزن شیر دار بزرگی حل نموده و در زمانی که آب دو سوم طول جویچه را طی نمود مخزن شیردار را در سر راهجوی اصلی قرار داده به آرامی محلول را وارد جوی نمود.

-  پس از پخش کودهای ازت در سطح مزرعه می بایست بلافاصله آبیاری انجام تا از اتلاف ازت به صورت آمونیاک جلوگیری شود . ضمناً در شرایطی که سطح خاک مرطوب است از پخش کود اوره بر روی خاک به دلیل اتلاف گازی ازت جداً خودداری گردد.

- مصرف کود اوره با غلظت 5 در هزار مخلوط با سم سن گندم ( فتیتریتیون ) بلامانع است .

ب – کود  پتاسه :

- نظر به اینکه گندم از گیاهان نیمه مقاوم به شوری و کلری که از طریق کود کلرور پتاسیم به خاک اضافه می شود در مقایسه با میزان کلری که از طریق آبیاری سالیانه به خاک اضافه می گردد بسیار ناچیز است . لذا مصرف کود کلرور پتاسیم در اکثر خاکای تحت کشت گندم استان خصوصاً خاک های با بافت متوسط و سبک و در شهرستانهای مرکزی و شمالی بایستی همگانی شود .

-با عنایت به اثرات بسیار خوب کود کلرور پتاسیم در افزایش عملکرد و جلوگیری از تنشهای چون خشکی , سرمازدگی و شوری , توصیه می شود به میزان 100 کیلوگرم کود کلرور پتاسیم در هر هکتار همراه با کود اوره  به صورت  سرک  مصرف می گردد. ( البته در اراضی که شوری بالایی دارند توصیه نمی شود .)

-اخیراً بخش خصوصی نسبت به تهیه کود پتاسه ( سولفات پتاسه به نام سولوپتاس ) پودری که کاملاً قابل حل در آب می باشد اقدام که در گندم به صورت محلول پاشی  قابل استفاده می باشد.

ج- کودهای میکرو:

- با توجه به آزمونهای خاک انجام شده در چند سال اخیر در استان خراسان تقریباً تمامی خاکهای خراسان کمبود آهن دارند لذا محلول پاشی با کود سولفات آهن  و یا سایر کودهای آهن به غلظت 2 تا 3 در هزار همراه با اوره با غلظت 2 در هزار و مایع ظرفشویی به غلظت 1/0 در هزار انجام پذیر بهتر است مصرف این کود 2 تا 3 بار انجام گیرد.

- زمان مصرف محلول پاشی کودهای میکرو شامل مراحل پنبه زنی کامل , اوایل ساقه رفتن و مرحله گلدهی می باشد.

با توجه به نتایج آزمون خاک چنانچه مزارع نیاز به کودهای میکرو از جمله مس , روی , منگنز و ... را دارد. کشاورزان پس از اطمینان از میزان ماده مؤثره و کیفیت کود نسبت به مصرف کودهای میکرو در مراحل پنجه زنی کامل و اوایل ساقه رفتن اقدام نمایند.

در مزارع کلزا

مصرف سرک کود ازته در دو نوبت بعد از مرحله روزت کامل و قبل از گلدهی , و چنانچه  قبل از کشت کود پتاسه مصرف نشده با رعایت نکات فنی مصرف حداقل یک نوبت کود کلرور پتاسیم به مقدار 50  کیلوگرم توصیه می شود . مصرف کودهای میکرو در مراحل بعد از روزت  کامل تا قبل از گلدهی توصیه می گردد.

کاشت گندم از ابتدای آماده سازی زمین تا برداشت

کاشت گندم
تهیه زمین مناسب:
تهیه زمین مناسب یکی از مهمترین توصیه ها در راستای افزایش عملکرد گندم و البته هر محصول دیگری می باشد . بدین لحاظ اجرای عملیات ذیل جهت تهیه زمین مناسب ضروری است :
• ماخار نمودن زمین .
• شخم در عمق 25 الی 30 سانتی متری.
• دیسک جهت خرد کردن کلوخه ها ( حالت مطلوب زمانی است که اندازه کلوخه ها بین فندق و گردو باشد .
• ماله زدن جهت تسطیح نمودن مزرعه و از بین بردن پستی و بلندیهای به وجود آمده .
• کودپاشی توسط دستگاه سانتریفوژ تنظیم شده .
• دیسک جهت زیر خاک کردن کود درعمق 15تا 20 سانتی متری .
ساقه خردکن ذرت و اثر آن در ایجاد تهیه زمین مطلوب :
از عوامل مهم کاهش عملکرد باقی ماندن ساقه های ذرت در مزرعه پس از برداشت این گیاه می باشد که با ایجاد فضاهای زیاد در خاک مانع از ایجاد تراکم مناسب و همچنین عدم تهیه بستر مناسب کشت گندم می گردد. سوزاندن این ساقه های ضمخت که البته کار اکثر کشاورزان است نه تنها نمی تواند این ساقه ها را از بین ببرد بلکه با سوزاندن لایه های رویی خاک باعث آسیب رساندن به مواد آلی خاک و در واقع سوزاندن این مواد طلایی می گردد .بر اساس توصیه های ذکر شده در این مورد استفاده از ساقه خردکن ذرت امری مهم به حساب آمده و با خرد کردن ساقه های ضخیم باقیمانده از ذرت مشکل این ساقه ها تاحدی حل خواهد شد.
مزایای استفاده از ساقه خرد کن :
1- خردکردن ساقه های ضخیم ذرت
2- به دلیل خردشدن ساقه های بلند و ضخیم ذرت ، در صورت زدن دیسک فضاهای باز و نامناسب در زمین وجود نداشته و در نتیجه بستر مناسبی برای رشد بذر گندم مهیا خواهد شد .3- مواد آلی فراوانی که در ساقه های ذرت اندوخته شده است با خردکردن بقایای ذرت به خاک باز خواهدگشت.
آزمون خاک :
میزان مصرف توصیه شده طبق آزمون خاک انجام می گیرد .
انواع کودهای مورد استفاده به صورت پایه
الف : کودهای ماکرو ( پرمصرف
 کود فسفاته : 1- سوپر فسفات تریپل 2- فسفات دی آمونیوم
 کود ازته : 1- اوره 2- نیترات آمونیوم کود پتاسه : سولفات پتاسیم ب : کودهای میکرو ( کم مصرف
- سولفات روی به میزان 25 کیلوگرم در هکتار
- سولفات آهن به میزان 25 کیلوگرم در هکتار البته بهترین روش استفاده از سولفات آهن محلولپاشی به میزان 2 در هزار می باشد .
کاشت باکمبینات :شرح مزایای کمبینات :
1- جمع شدن ادوات شخم ثانویه ، دیسک ، ماله و بذرکار همه در یک وسیله که این امکان را به کشاورزان میدهد تا از ورود ادوات مختلف به زمین جلوگیری نمایند که علاوه بر کاهش هزینه ها از تراکم بیش از حد خاک را که در اثر ورود ادوات و ماشین آلات به وجود می آید کاسته خواهد شد .
2-قبل از استفاده از کمبینات فقط یک بار شخم زدن و سپس کودپاشی در مزرعه کافیست .
3- کاشت بذر به طور یکنواخت و در عمق 3 سانتی متری .
4- مخزن بذری کمبینات با ظرفیت بیش از 1000 کیلوگرم بوده که به راحتی حدود 4/5 الی 5 هکتار را بذرکاری می نماید. استفاده از دستگاه کمبینات برای کشت بهترین توصیه می باشد ولی در صورت کمبود این دستگاه پس تهیه زمین مناسب می توان از خطی کار غلات جهت کاشت استفاده نمود . تا بتوان سطح سبز مطلوبی با تراکم مناسب بدست آورد .
تاریخ کاشت مناسب :
آنچه در کشت گندم بسیار مهم و اساسی است تاریخ کاشت صحیح یعنی 15/8 الی 25/9 می باشد که جلوتر از این تاریخ یا دیرتر از آن موجبات کاهش شدید عملکرد را فراهم خواهد ساخت . میزان بذر ایده آل برای یک کشت صحیح از نظر تحقیقات کشاورزی حدود 180 کیلوگرم است. البته این میزان با توجه به شرایط محیطی مختلف ،تهیه زمین مناسب یا مطلوب یا متوسط ، میزان شوری خاک ، و به تاخیر افتادن تاریخ کاشت افزایش می یابد .
داشت گندم این مرحله از دوران رشدی گندم نیز بسیار پراهمیت میباشد .آبیاری ، مبارزه با علفهای هرز و بیماریها و کود سرک در این زمان از اهمیت بخصوصی برخوردار است .
آبیاری مزارع :
مراحل مهم آبیاری در زراعت گندم عبارتند از :1-  مرحله جوانه زدن (خاک آب ) 2- مرحله پنجه دادن (پنجه آب ) 3- مرحله ساقه رفتن ( ساقاب)
4-  مرحله سنبله رفتن)  خوشاب ) 5- مرحله گل رفتن ( گل آب ) 6- مرحله دانه بستن ( دان آب)
اولین آبیاری پس از کاشت گندم شروع مرحله داشت را نوید می دهد . مراقبت در این امر یعنی دادن آب اول آن هم به موقع می تواند تاثیر بسزایی در عملکرد داشته باشد . گندم نباید بیش از 5 الی 6 روز بدون آب در زمین بماند . چرا که خطر حمله مورچه ها و نیز در صورت وجود کمی رطوبت خطر پوسیده شدن دانه آنها را تهدید می کند. در اکثر مواقع آب اول توسط بارندگی انجام می گردد . به منظور بالا بردن درصد سبز مزرعه و یکنواختی آن ، آب باید در فاروها به ملایمت جریان داشته باشد و تا سیاه شدن پشته ها ( آبیاری کامل سطح مزرعه ) و جذب آب به وسیله خاک که حدود 20 تا 24 ساعت طول می کشد ادامه یابد.

کنترل علف های هرز :
کنترل علف‌های هرز به دو طریق زراعی و شیمیایی امکانپذیر است. کنترل زراعی:
مناسب‌ترین روش کنترل علف‌های هرز انجام عملیات زراعی است که با روش‌های زیر امکانپذیر است:
- رعایت تناوب زراعی مانند کشت گندم پس از گیاهان وجینی (آفتابگردان، ذرت، حبوبات، نباتات علوفه‌ای)
- شخم به موقع در سال آیش قبل از به‌گل‌رفتن علف‌های هرز یکساله در اوایل بهار
- بررسی‌ها نشان داده است که اگر روش شخم از مرکز به محیط مزرعه انجام شود ضمن جلوگیری از انتشار و انتقال بذرهای علف‌های هرز حاشیه به داخل مزرعه، باعث کنترل آن‌ها می‌شود.
- رعایت تراکم مناسب مزرعه گندم
- استفاده از بذر خالص و عاری از بذرهای علف‌های هرز (بذر مادری – بذر گواهی‌شده
- هیرم زمین قبل از کاشت با یک یا دو بار آبیاری و شخم زمین
- کنترل مکانیکی
- عدم استفاده از کود دامی تازه (به دلیل فراوانی بذر علف‌های هرز زنده در آن) و استفاده از کود دامی کهنه و پوسیده.
 کنترل شیمیایی :
کنترل شیمیایی در صورتی انجام می‌شود که مزرعه دارای آلودگی بیش از اندازه معین باشد. نکات مورد توجه در این روش عبارتند از:
- نوع علف‌کش باید با توجه به شناخت دقیق علف‌های هرز استفاده شود.
- میزان و زمان مناسب سمپاشی مدنظر قرار گیرد.
- نوع سمپاشی و نازل با توجه به امکانات و وسعت مزرعه تعیین شود.سمپاش پشتی با عرض کار 5/1 متر به میزان 300 لیتر محلول در هر هکتار با وسعت کم قابل استفاده است. سمپاش پشتی تراکتور بوم‌دار با عرض هشت تا 12 متر و نازل‌های تی‌جت با سرعت سه تا شش کیلومتر در ساعت در مزارع بزرگتر کاربرد دارد. باید دقت شود که ارتفاع سمپاش از سطح زمین 50 سانتی‌متر برای کنترل شیمیایی علف‌های هرز باریک برگ می‌توان از علف‌کش‌های ایلوکسان (2/5 لیتر در هکتار) پوماسوپر (1/2– 0/8 لیتر در هکتار)، تاپیک (1 – 0/7 لیتر در هکتار) و آونج (چهار لیتر در هکتار استفاده کرد.برای کنترل شیمیایی علف‌های هرز پهن‌برگ از علف‌کش‌های گرانستار (20 – 15 گرم در هکتار) و توفوردی (2 – 1/5 لیتر در هکتار) استفاده می‌شود. یکی دیگر از علف کش های دیگر که دو منظوره نیز هست شوالیه ( 350 گرم در هکتار ) می باشد ، که هم علف های پهن برگ و هم نازک برگ را کنترل می نماید . آنچه در مورد این علف کش مهم است این موضوع است که در زمینهایی که از آن استفاده می شود ، چنانچه قرار باشد پس از برداشت گندم کشت ذرت اجرا گردد ، باید زمین پس از برداشت حتما شخم بخورد تا بقایای این سم که برای ذرت مناسب نمی باشد در اثر نور آفتاب تجزیه گردد .

کاربردکود ازت :
یکی دیگر از مراحل داشت گندم مصرف کود اوره به صورت سرک می باشد که در زمینهای عادی که به موقع کشت گردیده و زیر کشت ذرت نیز نبوده مانند سایر کودها طبق آزمون خاک مصرف می شود ولی در زمینهایی که زیر کشت ذرت (دانه ای و علوفه ای) بوده است مقداری بیش از حالت عادی مثلا 7 تا 8 کیسه در هکتار کود ازته توصیه می شود و مراحل مصرف آن به شرح زیر می باشد:
50  کیلوگرم در زمان کاشت پایه
100 کیلوگرم در مرحله پنجه زنی سرک
150 کیلوگرم در مرحله ساقه رفتن سرک
100 کیلوگرم در مرحله گلدهی سرک
سرما و کم بارانی در زمستان سال 1386 مسئله مهمی بود که کشاورزان با آن مواجه گردیدند. این عوامل موجب کاهش شدید در رشد در طی ماههای دی و بهمن و اوایل اسفند گردید. توصیه به انجام آبیاری منظم و دادن کود سرک در طی آبیاری های این دوره توانست تا حد بسیار زیادی رشد رویشی گندم را و در نتیجه عملکرد نهایی را بهبود بخشد(به حداقل رساندن خسارت سرما.
برداشت گندم در زمان برداشت باید دانه های گندم کاملاً رسیده باشند و از برداشت گندم های نارس خودداری شود . برداشت غلات قبل از رسیدگی کامل بوته باعث پایین آمدن عملکرد و کیفیت محصول می گردد . دانه هایی که رشد کامل نکرده باشند چروکیده و سبک وزن بوده و مقدار نشاسته آنها پایین تر از حد معمول است . تاخیر در برداشت نیز باعث خشک شدن بیش از حد دانه ها شده و در نتیجه درصدی از دانه ها طی خرمنکوبی شکسته می شوند . رها کردن طولانی محصول رسیده در مزرعه باعث ریزش دانه ، خوابیدگی بوته ها و افزایش خسارت پرندگان می گردد . در حالت رسیدگی کامل کلش گندم زرد و خشک و دانه گندم نیمه سخت یا سخت میباشد و هنگام پیچیدن ساقه به دور دست ساقه ها شکسته میشوند . در برداشت با کمباین اگر محصول خیلی زود یا خیلی دیر برداشت شود ممکن است به علت صدمه دیدگی یا تلفات دانه ها درآمد حاصله کاهش پیدا کند . رطوبت گندم در زمان برداشت باید بین 12 تا 14 درصد باشد . چنانچه رطوبت محصول بالا باشد عمل جداسازی بخوبی انجام نشده و در صورتی که رطوبت دانه کم باشد ، شکستگی دانه ها زیاد خواهد بود . وجود علفهای هرز در مزرعه نیز مشکلات خاصی را در کار با کمباین ایجاد میکند . در صورتی که علفهای هرز ، سبز و مرطوب باشند ، مقداری از بافتهای سبزینه ای آنها وارد محصول شده ، و از کیفیت محصول کاسته و رطوبت دانه برداشتی افزایش می یابد . همچنین کمباین در توزیع بذر علفها نیز نقش بزرگی ایفا میکند.( در اینجا می توان به اهمیت مرحله داشت و سمپاشی به موقع مزارع اشاره کرد.
برداشت محصول با کمباین و میزان افت و ریزش آن به عواملی چون رطوبت دانه ، درجه حرارت هوا ، وضعیت مزرعه (تراکم) ، نوع گیاه ، ژنتیک بذر ، خوابیدگی محصول ، وضعیت قسمتهای مختلف کمباین( نو یا فرسوده بودن آن) و تجربه راننده بستگی دارد .

چگونه می‌توانید در منزل‌تان سیب‌زمینی بکارید؟

چگونه می‌توانید در منزل‌تان سیب‌زمینی بکارید؟

آیا تا به حال سبزی‌ها و میوه‌هایی را که در خانه پرورش می‌یابند؛ با آن‌چه از بازار می‌خرید؛ مقایسه‌ کرده‌اید؟ می‌توان تفاوت اندکی که در طعم، بو و مزه‌ی آن‌ها با یک‌دیگر وجود دارد را احساس کرد. ضمن این‌که مصرف آن‌چه شما از باغچه‌ی خودتان برداشت می‌کنید؛ قابل اطمینان‌تر و لذت‌بخش‌تر از موادی است که در بازار خریداری می‌کنید.
از میان سایر موادغذایی، سیب‌زمینی از آن‌جا که کشت و برداشت آن از لحاظ رشد و ذخیره، بسیار آسان است؛ یکی از محبوب‌ترین سبزی‌هاست. امروز سیب‌زمینی یکی از بزرگ‌ترین و پرکاربردترین محصولات غذایی جهان است و تولید آن هر روز بیش‌تر می‌شود.

کاشت سیب‌زمینی در باغچه
سیب‌زمینی به سه نوع زودرس، معمولی و اصلی تقسیم می‌شود؛ این نام‌گذاری بر اساس زمان برداشت محصول سیب‌زمینی، میزان فضایی که سیب‌زمینی برای رشد نیاز دارد و این‌که با چه فاصله‌ای از یک‌دیگر و در چه زمان باید کاشته شوند؛ انجام شده است.
اگر فضای زیادی برای کاشت سیب‌زمینی، ندارید؛ بهتر است سیب‌زمینی‌های زودرس بکارید. علاوه بر این، مزیت دیگر سیب‌زمینی‌های زودرس، این است که احتمال آفت‌زدگی گونه‌های زودرس، به دلیل این‌که خیلی زود برداشت می‌شوند؛ کم‌تر از گونه‌های دیگر است.
گونه‌های معمولی، 16 تا 17 هفته بعد از کشت، آماده‌ی برداشت می‌شوند. بنابراین با توجه به زمان کشت، می‌توانید از اوایل تیر تا اوایل مرداد، آن‌ها را برداشت کنید.
گونه‌ی اصلی، 18 تا 20 هفته بعد از کاشت، آماده‌ی برداشت است. معمولا از تیر تا مهرماه می‌توانید محصول سیب‌زمینی خود را برداشت کنید. گونه‌ی اصلی، بیش‌ از سایر گونه‌ها، فضای باغچه را می‌گیرد؛ اما اگر می‌خواهید بخشی از محصول سیب‌زمینی‌تان را ذخیره کنید؛ بهترین گونه برای شما، گونه‌ی اصلی است.

شیوه‌ی ترغیب به جوانه‌زنی
این شیوه، به این معنی است که سیب‌زمینی بذری را قبل از کشت، برای جوانه‌ زدن آماده می‌کنیم. حدود شش هفته قبل از کاشت، در مناطق گرم‌تر، در اواخر دی ماه و در نواحی سردتر، در بهمن‌ماه، این کار را شروع می‌کنیم.
هر سیب‌زمینی بذری، دارای سر گِردتر و ضخیمی است که چند «چشم» دارد. قسمت‌های غده مانند سیب‌زمینی را طوری قرار دهید که سر ضخیم‌ آن، در بالاترین قسمت سینی یا جعبه‌ی تخم‌مرغی که برای این کار در نظر گرفته‌اید؛ باشد و نیز در مقابل نور طبیعی زیادی باشد. وقتی جوانه‌ها به یک و نیم تا دو و نیم سانتی‌متر رسیدند؛ آماده‌ی کاشت در خاک هستند.

چگونگی کاشت
سیب‌زمینی‌های جوانه زده را زمانی که خاک شروع به گرم شدن می‌کند؛ بکارید. معمولا از میانه‌ی اسفند یا ابتدای فروردین ماه، زمان مناسبی برای این کار است. ابتدا شیاری به عمق  7.5 تا 13 سانتی‌متر ایجاد کنید؛ عمق دقیق آن بسته به گونه‌ای که می‌کارید؛ متفاوت است. قبل از کشت سیب‌زمینی‌ها، یک لایه‌ی نازک کود به شیار اضافه کنید. سیب‌زمینی‌های زودرس را در فاصله‌ی حدود 30 سانتی‌متری از هم و 40 تا 50 سانتی متر فاصله بین ردیف‌ها بکارید.
سیب‌زمینی‌های اصلی و معمولی را در فاصله‌ی 38 سانتی‌متری از یک‌دیگر و 75 سانتی‌متر فاصله بین ردیف‌ها بکارید. غده‌های جوانه زده را با دقت برداشته و به آرامی و به گونه‌ای که جوانه‌ها به سمت بیرون باشند؛ داخل شیار قرار دهید. باید مراقب باشید که جوانه‌ها نشکنند؛ سپس روی سیب‌زمینی‌ها را با خاک بپوشانید. به محض ظاهر شدن جوانه‌ها روی خاک، مقدار دیگری خاک روی آن بریزید تا جوانه‌ها کاملا زیرخاک قرار گیرند. این کار را باید در فاصله‌های زمانی مشخص انجام دهید. از زمان شروع کاشت، به مدت یک ماه بعد، هر یک از گیاهان حدود 15 سانتی‌متر، خاک در اطراف خود خواهند داشت.

شیوه‌ی برداشت
سیب‌زمینی‌های خانگی شما، بسته به نوع و شرایط پرورش، باید از تیر تا شهریورماه، آماده‌ی برداشت شوند. گونه‌های زودرس را به محض آماده شدن، یعنی زمانی که جوانه‌های روی خاک، هنوز سبز هستند؛ می‌توانید برداشت و مصرف کنید. گونه‌های معمولی و اصلی را می‌توان در زمان طولانی‌تری، معمولا تا شهریورماه در خاک نگه داشت؛ حتی اگر جوانه‌ی روی خاک، از حالت سبز و تازگی خود، افتاده باشند.
دو هفته قبل از برداشت محصول، جوانه‌های روی زمین را بِبُرید؛ با این کار، پوست سیب‌زمینی، کلفت‌تر می‌شود و هنگام برداشت، آسیب‌ کم‌تری می‌بیند؛ انبار کردن آن هم راحت‌تر می‌شود.

کاشت سیب‌زمینی در کیسه
در این روش که در مواقع ضروری، می‌توان از آن استفاد کرد و نتیجه‌ و بهره‌وری بهتر و بیش‌تری هم دارد؛ باید چند عدد سیب‌زمینی را در یک کیسه‌ی آرد 100 کیلویی که داخل آن خاک ریخته‌اید؛ قرار دهید؛ به این شکل که ابتدا لبه‌های کیسه را تا می‌زنیم و سیب‌زمینی‌ها را در عمق دو تا پنج سانتی‌متری خاک قرار می‌دهیم. با رشد ساقه‌ی سیب زمینی، از میزان تا شدگی سرکیسه، کم کرده و مقدار مناسبی خاک، شن و گل را در کیسه می‌ریزیم. این کار را تا رسیدن به لبه‌ی کیسه، ادامه می‌دهیم. باید کیسه را در جایی قرار دهیم که آفتاب به خاک و کیسه نتابد؛ در غیر این صورت، گیاه بر اثر کم‌آبی خشک می‌شود. اما خود گیاه باید در برابر آفتاب باشد. با استفاده از این روش، می‌توان از یک کیسه‌ی 100 کیلویی، بین 50 تا 70  کیلو سیب‌زمینی تولید کرد.

نکات مهم
- سیب زمینی‌ها به نور زیادی نیاز دارند؛ بنابراین آن‌ها را در مکان‌های سرد و مستعد سرما نکارید؛ چرا که سرما به رشد برگ‌های گیاه لطمه می‌زند.
- اگر می‌خواهید در یک زمین پر از علف هرز یا در مزرعه‌ای قدیمی، سبزی بکارید؛ جالب است بدانید که سیب‌زمینی‌ها می‌توانند با برگ‌های زودرشد و زیاد خود، به از بین بردن علف‌های هرز کمک کنند.
- اگر برای کاشت سیب‌زمینی، جای کافی ندارید؛ علاوه بر شیوه‌ی کاشت سیب‌زمینی در کیسه، می‌توانید سیب‌زمینی‌ها را در ظرفی بکارید که به اندازه‌ی کافی زهکشی شده و عمق و عرض آن حداقل 30 سانتی‌متر باشد. ظرف را تا نیمه، پر از کود چند منظوره یا کود مرغوب خاک باغچه کنید؛ دو بذر سیب‌زمینی را روی کود قرار داده و بعد روی آن تا فاصله‌ی 2.5 سانتی‌متری از لبه‌ی ظرف، خاک یا کود بریزید. وقتی قسمت‌های غده‌ مانند سیب‌زمینی، به اندازه‌ی یک بند انگشت رسیدند؛ باید به آن‌ها آب کافی بدهید. اگر به سیب‌زمینی‌ها، آب کافی ندهید؛ تعداد آن‌ها کم می‌شود و کیفیت‌شان هم پایین می‌آید.

سیب زمینی از کاشت تا برداشتبه همراه تصاویر دیدنی

سیب زمینی از کاشت تا برداشت

چنانچه غذای شما اندکی شور شد، تکه های سیب زمینی را درآن بریزید تا نمک اضافی را به خود جذب کند.

"صراط" - نام علمی‌سیب زمینی solanum tubersum می باشد (solanum برگرفته از کلمه لاتین به معنی "آرام بخش"است). سیب زمینی یک گیاه یک ساله از خانواده (solanacea) میباشد. گوجه فرنگی، بادمجان و فلفل ها نیز جزو همین خانواده محسوب میگردند.
به گزارش سرویس اجتماعی صراط هندی ها در حدود هـزار سـال پـیـش نخـستـیـن مـــردمانی بودند که سیب زمـیـنــی را در آمریکای جنوبی در پرو کشت دادند. این توبرکولها از زمانی که اسپانیولیها به کشورهای آمریکای جنوبی مانند پرو ، بولیوی و شیلی قدم نهادند شناخته شدند و در قرن شانزدهم کشورهای انگلستان ، هلند ، اسپانیا ، ایتالیا و فرانسه از توبرکولهایی که از آمریکا آورده شده بود سیب زمینی را بدست آوردند. در آن زمان به علت عقاید و نظرات خاصی که علیه کشت سیب زمینی وجود داشت کشت آن رونق چندانی نیافت ولی پس از تبلیغات و فعالیتهایی که از طرف شخصی به نام Parmentier صورت گرفت کشت آن رونق و توسعه یافت تا امروز که به پایه کنونی رسیده است.

آنتوان آگوستین پارمنتیر (Montdidier آگوست 12، 1737 - دسامبر 13، 1813)

بیش از هـزار گـونه سیـــب زمینی در سراسر جهان وجود دارد. نام نخست سیب زمینی (batata) بوده است که اسپانیایی ها آن را در قرن 16 به (potato) تغییر دادند. سیب زمینی خوراکی در واقع قسمت غده مانند(tuber) ساقه زیرزمینی گیاه سیب زمینی میباشد. 2نقش غده سیب زمینی ذخیره غذایی گیاه و خاستگاه نسل بعدی سیب زمینی ها میباشد.

انواع سیب زمینیسیب زمینی ها بر اساس طعم، اندازه، شکل، رنگ و میزان محتوای نشاسته ای به انواع گوناگونی تقسیم بندی میگرند. پوست سیب زمینی به رنگهای زرد، قهوه ای، صورتی، قرمز و ارغوانی (آبی) موجود میباشد. خود سیب زمینی نیز یا سفید است و یا همرنگ پوست خود.



1- سیب زمینی پوست قهوه ای (russet): پوست قهوه ای و درون سفید دارد. شکل آن کشیده است و سطح آن زبر و ناهموار است. میزان نشاسته آن زیاد و آب کمتری دارد. بهترین سیب زمینی برای سرخ کردن و پختن میباشد.

2- سیب زمینی با پوست زرد (yu con): پوست زرد رنگ دارد و طعم کره میدهد.برای پختن و تهیه پوره مناسب است.

3- سیب زمینی شیرین (sweet): دارای مغز زرد، سفید و یا نارنجی رنگ است. ارزش تغذیه ای بالایی دارد.

4- سیب زمینی های انگشتی (finger):کوچک و باریک هستند.

5- سیب زمینی قرمز:پوست قرمز و درون سفید دارد. برای آب پز کردن، بخار پز کردن و تنوری کردن مناسب است.

ترکیبات سیب زمینی

80 درصد سیب زمینی را آب، 20 درصد آن را مواد جامد (عمدتا نشاسته) و 0.5 درصد آن را سلولز تشکیل میدهد.

ترکیب شیمیایی
توبرکول تازه سیب زمینی در حدود 60 درصد وزن خود آمیدن دارد و با این آمیدن مقداری مواد پروتئیک وجود دارد که میزان آن متغیر بوده و معمولا کم است. سولانین به مقدار خیلی کم و بی‌ضرر در سیب زمینی وجود دارد ولی در سیب زمینیهای سبز شده مقدار آن زیاد می‌شود و مصرف این قبیل سیب زمینیها را خطرناک بسازد. کمی کولین نیز در سیب زمینی یافت می‌شود. نسبت مواد پروتئیک و نشاسته در سیب زمینی حائز اهمیت زیادی است.

چون بطوری که می‌دانیم در میان انواع متعدد سیب زمینیهایی که شناخته شده‌اند. بعضی از آنها هنگام پختن از هم باز و متلاشی می‌شوند. علت متلاشی نشدن سیب زمینیهای دسته دوم همان وجود مقدار زیادتری مواد پروتئین در آنها است که بر اثر پختن منعقد و سفت شده موجب مقاومت بیشتر سیب زمینی در مقابل گرما می‌گردند در چنینی حالتی نسبت مواد ازته تام موجود در سیب زمینی به نشاسته حداقل 0.12 است. اگر نسبت مواد ازته کمتر از این مقدار باشد سیب زمینی در اثر حرارت متلاشی می‌شود.

با توجه به خواص سیب زمینی و اینکه این ماده غذایی برای حفاظت در برابر بیماریهای قلبی و عروقی و ساختن سلولهای عصبی بسیار مفید است غذاهایی حاوی این ماده را به شما توصیه می‌کنیم.

ارزش تغذیه ای 100 گرم سیب زمینی خام:

آب 82 گرم

کالری 70 کیلو کاری

پروتئین 2 گرم

کربوهیدرات 19 گرم

چربی 0.1 گرم

تیامین 0.11 میلی گرم

ریبوفلاوین 0.04 میلی گرم

ویتامین B6 0.25 میلی گرم

ویتامین C 19 میلی گرم

نیاسین 1.2 میلی گرم

آهن 1.8 میلی گرم

کلسیم 9 میلی گزم

منیزیوم 10 میلی گرم

منگنز 0.25 میلی گرم

مس 0.35 میلی گرم

فسفر 26 میلی گرم

پتاسیم 500 میلی گرم

سدیم 204 میلی گرم

فیبر 3 گرم

کلسترول 0 گرم

نکته: سیب زمینی شیرین منبع بسیار خوب ویتامین A و C میباشد. در سیب زمینی های دیگر میزان ویتامین A بسیار ناچیز است. سیب زمینی شیرین حاوی ترکیب اکسالات است بنابراین افرادی که دچار ناراحتی های کلیه و کیسه صفرا میباشند باید از مصرف آن خودداری کنند. همچنین اکسالات در جذب کلسیم تداخل ایجاد میکند. بنابراین افرادی که دچار فقر کلسیم هستند، باید حداقل 2 ساعت پس از مصرف مکمل های کلسیم سیب زمینی شرینی مصرف کنند.

نکته: سیب زمینی دارای شاخص گلیسمیک بالایی میباشد.بدین معنی که سطح قند خون را به سرعت بالا میبرد.بنابراین بیماران دیابتی بایستی تحت نظر پزشک خود از سیب زمینی استفاده کنند.

نکته: سیب زمینی منبع خوبی از ویتامین C، ویتامین B6، پتاسیم، منگنز، مس و فیبر است.

نکته: سیب زمینی یک ماده غذایی مغذی و کم چرب است. سیب زمینی آب پز، بخار پز، تنوری و کباب شده بهترین شکل مصرف سیب زمینی می باشند.

نکته: سیب زمینی حاوی مواد آنتی اکسیدان بوده و خاصیت ضد سرطانی و محافظت از قلب و عروق را دارا است.

نکته: سیب زمینی حاوی ترکیباتی موسوم به KUKOAMINES میباشد که باعث کاهش فشار خون میگردد.

سیب زمینی تنوری

هضم سیب زمینی

نشاسته(starch) یک کربوهیدارت کمپلکس و نامحلول در آب است. نشاسته از ترکیب دو پلی ساکارید به نامهای آمیلوز(AMYLOSE) و آمیلو پکتین(AMYLOPECTIN) تشکیل یافته است. هر دو این آنها پلی مرهای گلوکز میباشند. یک زنجیره پلیمر نشاسته نمونه از 2500 مولکول گلوکز تشکیل یافته است. نشاسته در بدن انسان قابل هضم میباشد. ابتدا نشاسته در دوازدهه توسط آنزیم آمیلاز(AMYLASES) به مالتوز تبدیل میشود. سپس مالتوز در روده باریک توسط آنزیم مالتاز به گلولکز تبدیل میگردد.

سیب زمینی از دانه های نشاسته محصور در یک پوشش سلولزی تشکیل شده است. از آنجایی که بدن انسان قادر به هضم سلولز نمیباشد. از این رو مصرف سیب زمینی خام، حتی اگر بطور کامل هم جویده شود از سراسر لوله گوارش بدون آنکه هضم گردد، خواهد گذشت. بنابراین مصرف سیب زمینی خام هیچگونه ارزش غذایی نخواهد داشت. اما اگر سیب زمینی پخته شود پوشش سلولزی آن پاره شده و محتویات آن(نشاسته و مواد مغذی) میتواند هضم گردد. همچنین با پختن سیب زمینی دانه های نشاسته با جذب آب حجیم تر میگردند.

سموم موجود در سیب زمینی

دو گلیکو آلکالوئید تلخ مزه و سمی بنامهای سولانین(SOLANINE) وچاکونین(CHACONINE) در برگها ، میوه ها، گلها، و ساقه های سیب زمینی وجود دارد. سولانین به عنوان سیستم دفاعی گیاه عمل کرده و گیاه سیب زمینی را از شر آفات و بیماریها مصون میدارد. میزان بسیار اندکی سولانین در پوست و زیر پوست سیب زمینی وجود دارد، که میزان مجاز آن 0.2mg/g میباشد. اما هنگامی که سیب زمینی در معرض نور قرار میگیرد، این میزان میتواند تا 1mg/g افزایش یافته و ایجاد مسمومیت کند. سولانین اغلب در پوست و حداکثر تا 3 میلی متر زیر پوست تجمع می یابد.

نکته: سیب زمینی تلخ مزه به معنای افزایش سطح سولانین در آن است. (البته میتواند به علت افزایش قند نیز باشد)

نکته: برگ و میوه سیب زمینی حاوی سولانین میباشد که خاصیت مخدری و آرام بخشی دارد. اما مشروط بر اینکه به عنوان ضماد استفاده گردد.

نکته: سرخ کردن سیب زمینی تا دمای 170 درجه سانتی گراد سولانین را تا حد زیادی نابود میسازد. (اما پختن در مایکروویو و آب پز کردن تاثیری ندارد)

نکته: علایم مسمومیت با سولانین: سردرد، سرگیجه، تهوع، استفراغ، تب، زردی، کاهش حرارت بدن، فلج، اسهال، دل پیچه، کما و حتی مرگ.

نکته: مصرف سیب زمینی خام بشرطی که پوست کنده باشد سمی نیست اما ایجاد نفخ میکند.

علت سبز شدن رنگ پوست سیب زمینی:

هنگامی که سیب زمینی در معرض نور قرار میگرد، رنگدانه های سبزی روی پوست آن تشکیل میشود، که همان کلروفیل است. اما این سبز شدن افزایش سطح سولانین را نیز در پی دارد. بنابراین لکه های سبز رنگ پوست سیب زمینی را حتما قبل از مصرف جدا کنید.

آیا پوست سیب زمینی مغذی است؟

بله. بیشترین میزان فیبر سیب زمینی و بیشتر ویتامینهای آن در مجاورت پوست سیب زمینی قرار دارد. بنابراین مصرف سیب زمینی با پوست توصیه میگردد. (مشروط بر اینکه قسمت های سبز آن را گرفته و پوست را کاملا شسته باشید)

علت قهوه ای شدن سیب زمینی پوست کنده چیست؟

سیب زمینی پوست کنده و قطعه قطعه شده در معرض هوا قهوه ای رنگ میشود. علت تغییر رنگ وجود آنزیم تیروزیناز tyrosinase در سیب زمینی است که با اکسیژن هوا و همچنین فنولهای حاوی آهن موجود در خود سیب زمینی واکنش نشان میدهد. بریدن سیب زمینی باعث آسیب دیواره سلولی و آزاد شدن این آنزیم میگردد. این واکنش اکسیداسیون را میتوان با غیر فعال کردن آنزیم تیروزیناز با حرارت، کاهش ph سطح سیب زمینی (آب لیمو ترش، سرکه و دیگر اسیدها) و یا کاهش اکسیژن هوا (با قرار دادن سیب زمینی در ظرف آب) به حداقل رساند.


نحوه انتخاب و خرید سیب زمینی

1-سیب زمینی های سفت را انتخاب کنید.

2-از خرید سیب زمینی های با پوست چروکیده، جوانه زده، نقاط نرم و شل، دارای لک های سبز و تیره خودداری کنید.

3-سطح سیب زمینی نباید دارای شکاف وبریدگی باشد.


نحوه نگهداری سیب زمینی

1-سیب زمینی ها را در مکانهای خنک، خشک و تاریک نگهداری کنید.

2-بهترین دمای نگهداری سیب زمینی 7-10 درجه سانتی گراد است. دمای بیش از این باعث جوانه زدن و چروکیده شدن سیب زمینی میشود.

3-سیب زمینی را در دمای اتاق میتوان تا 2 هفته نگهداری کرد.

4-سیب زمینی را در کنار پیاز نگهداری نکنید. چراکه گاز متصاعد شده از پیاز فساد سیب زمینی را سرعت می بخشد.

5-سیب زمینی را درون کیسه پلاستیکی نگهداری نکنید. سیب زمینی ها را در سبد و یا ظروفی که گردش هوا در اطراف آن بخوبی صورت میگیرد نگهداری کنید.

6-از نگه داری سیب زمینی در درون یخچال خودداری ورزید. چراکه در دماهای پایین نشاسته موجود در سیب زمینی به قند تبدیل میگردد. این امر باعث شیرین شدن سیب زمینی و تیره و قهوه ای رنگ شدن زود هنگام سیب زمینی ها هنگام پخت و سرخ کردن میشود.


نشاسته سیب زمینی
برای تهیه نشاسته سیب زمینی از انواع دیر رس آن استفاده می‌کنند، این سیب زمینیها را پس از شستن و رنده کردن به صورت پولپ درمی‌آورند و پولپ را وارد ظروفی می‌کنند که در آنجا از مواد خارجی سنگین که با آن مخلوط است جدا می‌شود و در جریان آب قرار می‌دهند. نشاسته سیب زمینی بدین ترتیب بوسیله آب گرفته شده و ایجاد نشاسته سبز Fecule Vetre می‌کند که بین 40 تا 50 درصد رطوبت دارد. آنگاه این نشاسته را به وسایل مکانیکی تحت فشار می‌گذارند و در اتو و با هوای گرم خشک می‌کنند. در این مورد نشاسته ای بدست می‌آید که بین 16 تا 18 درصد رطوبت دارد. دانه‌های آمیدن سیب زمینی ، بیضی شکل و ناف آن دارای دوائر متحدالمرکز است. بعضی از انواع آمیدنها نیز کوچکتر ، گرد و گاه بهم چسبیده هستند. قطر این دانه‌ها 15 تا 110 میکرون است.

نشاسته سیب زمینی

کشت سیب زمینیسولانوم توبروزوم گیاهی است پایا با برگهای متناوب ، مرکب و تکثیر آن از طریق کاشتن توبرکولها و یا قسمتهایی از توبرکول که دارای جوانه است صورت می‌گیرد. کشت این گیاه بیشتر در زمینهای شنی انجام می‌شود. توبرکولها را باید بدون آنکه روی یکدیگر انبار شوند در محل خشک و تاریک نگهداری کرد. خیساندن توبر کول در آب جوشان و بعد پاشیدن مقداری گرد آهک روی آنها و همچنین خیساندن آنها در آب نمک‌دار از جوانه زدن سیب زمینی جلوگیری می‌کند و یا آن را به تاخیر می‌اندازد. همچنین خیساندن توبر کولها در یک محلول دو درصد نفتالن- استات دو پتاسیم یا گذاشتن آنها در مجاورت بخارهای نفتالن- استات دو متیل موجب جلوگیری از جوانه زدن می‌شود.

سیب زمینی در مقابل سرما و یخ زدگی حساس است و یخ زدگی موجب می‌شود که ذخایر نشاسته‌های سیب زمینی قندی شده و به سیب زمینی یک مزه قندی و شیرین بدهد. آغاز جوانه زدن سیب زمینی توام با پیدا شدن رنگ سبز و افزایش مقدار سولانین در توبرکول است. شکل ظاهری سیب زمینی را ، توسعه زیاد و قابل توجه پارانشیم پوستی و مخصوصا ناحیه مغز که پر از آمیدن است بوجود آورده است. پوسته خاکستری رنگ خارجی سیب زمینی همان سوبر و حفره های موجود در روی سطح سیب زمینی یا چشمهای سیب زمینی محل جوانه ها است.

کشت سیب زمینی مورد تهدید آفتهای متعددی قرار می‌گیرد که از آنجمله می‌توان Phytophora Infestana ، Dorylore ، مواد پوسیدنی خشک یا مرطوب و ویروسهای فیلتران ، بیماریهای Mosaique و پیچ خوردگی را نام برد و بنابراین نکته مهم در کشت سیب زمینی پیدا کردن و کشت نژادهایی است که بتوانند در مقابل این آفتها مقاومت کنند. کشت مکرر توبرکول سیب زمینی موجب فساد گیاه می‌شود و باید گاهگاه از گیاهان تازه‌تر و نسلهای جدیدتری استفاده کرد. از طرف دیگر استفاده از سیب زمینیهای دست چین و انتخاب شده نیز کافی نیست برای رفع این اشکال دو راه حل پیشنهاد شده است.

راه حل اول کشت گیاه از دانه های هیبرید است. انواع سیب زمینیهایی که تاکنون شناخته شده‌اند از نظر Genotypique باهم اختلاف زیاد دارند و بر حسب شرایط متعدد ، دی ، تری ، تتراپلوئید و پلوئیدهای دیگر می‌باشند، در این میان فقط جنسهای Tetraploide بارور هستند. در سال 1925 تا 1935 هیئتهایی از کشورهای روسیه و آلمان در آمریکای جنوبی به مطالعه جنسها و گونه‌های مختلفی که در این سرزمین وجود داشت پرداختند و هیبریداسیونهای متعددی به منظور تهیه دانه‌هایی که برای کشت گیاه مورد استفاده واقع شود صورت گرفت. Magrou راه دیگری برای اجرای این منظور انتخاب کرد و طبق آزمایشهایی که قبلا انجام داده بود در بعضی از نواحی پیرنه گونه‌هایی را که توبرکول تولید نمی‌کردند کاشت و ملاحظه نمود که وقتی این گونه‌ها در کنار تاجریزی کاشته شده باشند ایجاد توبرکول می‌کنند.

همین حالت در گونه‌هایی که در نواحی کوهستانی و نقاطی که گیاهان آن مقدار زیادی Mycorhizes دارند مشاهده شده است. از طرف دیگر Magrou توانسته است از ریشه گونه‌های جوان گیاه در محیطی که بطور مصنوعی مقداری گلوکز یا گلیسیرین به آن اضافه شده (مخصوصا در تاریکی) توبرکولهای کوچکی بدست آورد. این توبرکولها ، توبرکولهای اولیه هستند که اگر آنها را به نقطه دیگری که زمین آن دارای مقدار زیادی میکوریز باشد انتقال و کشت دهیم توبرکولهای ثانویه ایجاد می‌کنند که درشت هستند.

پرورش سیب زمینی

---

پرورش گیاهان و میوه ها سیب زمینی 

سیب زمینی Pomme De Terre ، گیاهیست که از نظر قسمت خوراکی آن که غده های زیرزمینی گیاه بوده مملو از نشاسته است ، گیاهی دوساله و از نظر بوته و یا ساقه هوائی گیاهی یکساله محسوب می گردد .

سیب زمینی Pomme De Terre ، گیاهیست که از نظر قسمت خوراکی آن که غده های زیرزمینی گیاه بوده مملو از نشاسته است ، گیاهی دوساله و از نظر بوته و یا ساقه هوائی گیاهی یکساله محسوب می گردد .

محل اصلی و اولیه این گیاه قسمت هایی از آمریکای جنوبی بوده و از آن نقاط به گوشه و کنار جهان منتقل گردیده است .

سیب زمینی Pomme De Terre، به دلیل دارابودن نشاسته فراوان مصرف فوق العاده و روز افزونی دارد .

غده های زیر زمینی این گیاه را به صورت پخته در غذاها استفاده میکنند .

انواع مختلفی از سیب زمینی Pomme De Terre وجود دارد که به مصارف مختلف میرسند . لکن در این بحث صرفا انواعی که به مصرف خوراک انسان می رسند مورد توجه می باشد .

قسمت خوراکی این گیاه عبارتست از قسمت هایی از ساقه های زیر زمینی آن که اصطلاحا سیب زمینی نامیده می شود .

آب و هوا و خاک :

این گیاه اصولا محصول نواحی معتدل نسبتا مرطوب می باشد .

رطوبت هوا و خاک ، بخصوص در زمان گل کردن گیاه که همزمان با ایجاد غده ها می باشد در ازدیاد محصول موثر خواهد بود . این گیاه را نباید در زمین های سست شنی کاشت .

زمین های شنی رُسی مرطوب با رطوبت متوسط و کود کافی بهترین خاک برای کشت سیب زمینی Pomme De Terre می باشند .

به منظور کشت سیب زمینی Pomme De Terre ، از غده های این گیاه استفاده می کنند .

ولی اگر بخواهند انواع جدیدی ازاین گیاه بدست آورند به کشت بذر میپردازند .

لازم است توجه شود که برای کشت سیب زمینی Pomme De Terre ، در مناطق سردسیر از غده های محلی آن منطقه استفاده شود وهمچنین برای کشت در مناطقگرمسیر از غده های همان منطقه استفاده گردد .

زیرا غده های محصول منطقه گرمسیری به مقدار زیاد قوه نامیه خود را از دست می دهند .

روش کاشت :

برای کشت این گیاه ، ابتداء زمین را شخم می زنند و از کلوخ و سنگ پاک می کنند ( زمین هایی که دارای رُسِ زیاد باشند و یا رطوبت فوق العاده داشته باشند ، برای کشت سیب زمینی مناسب نخواهند بود ) .

وجین کردن زمین در طول رشد گیاه و خارج کردن علف های هرز از کنار بوته ها در برداشت محصول خوب اثر مستقیم خواهد داشت .

با توجه به شرایط زمین محل کشت بایستی کود لازم به خاک داده شود و خصوصا کود ازت یکی از کودهای مورد نیاز سیب زمینی Pomme De Terre می باشد .

کودهای دیگر مورد مصرف در کشت این گیاه عبارتند از : پتاس و فسفر که مصرف آنها برای تقویت و رشد غده ها ضرورت دارد .

در زمین هائی که قبلا مورد کشت قرار نگرفته و میزان مواد غذائی آن مواد موجود طبیعی آن می باشد ، اگر بخواهند این گیاه را بکارند لازم است به میزان ۱۵۰ کیلوگرم ازت و ۱۰۰ کیلوگرم فسفات و ۱۳۰ کیلو گرم پتاس در هکتار کود به زمین داده شود .

زمان مصرف کودها بترتیب کودهای فسفره و پتاسه را باید قبل از کاشت در بهار و کودهای ازتی را به عنوان کود سَرَک و در زمان به گل رفتن گیاه به زمین داد .

زمان کاشت این گیاه بستگی مستقیم به شرایط آب و هوای محل دارد .

برای بدست آوردن سیب زمینی Pomme De Terre زودرس علاوه بر زمان کاشت انتخاب نوع معینی از این غده ها ضرورت خواهد داشت .

در ایران کشت سیب زمینی Pomme De Terre در مناطق جنوبی از اواسط بهمن ماه تا اواخر اسفند ماه و در مناطق معتدل شمالی مانند : اطراف شهرستان قزوین ، کرج ، دماوند ، منطقه آذربایجان ، و شمال خراسان از اوایل فروردین ماه پس ازسپری شدن خطر سرمای بهاره شروع و تا اواخر فروردین ماه انجام خواهد گرفت .

برای کاشت سیب زمینی Pomme De Terre ، همانطور که قبلا گفته شد از غده های متوسط و سالم استفاده می شود .

در صورتی که سیب ها ( غده ها ) درشت باشند به منظور صرفه جویی هریک از سیب ها را به دو یا چند قسمت تقسیم نموده به ترتیبی که هر قسمت دارای چند جوانه ( چشمه ) سالم باشند و می کارند .

مسلما در صورتی که سیب ها در انبار جوانه بزنند پس از کاشت سریع تر رشد می کنند .

غده های( سیب های ) آماده شده برای کاشت را به فاصله ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از یکدیگر روی ردیف هایی که فاصله آنها از یکدیگر ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر باشد زیر خاک می کنند .

( سیب هائی را که به چند قسمت تقسیم کرده اند قبل از کاشت بایستی در محلی سایه روی زمین پهن کرد تا قسمت بریده شده از یک لایه پوشش حفاظتی پوشیده شود و یا آن که وسیله خاکسترو خاکه زغال آن قسمت ها را پوشش داد )

پس از کاشت و زمانی که جوانه ها از خاک خارج شدند و شروع به رشد نمودند پای بوته ها را خاک می دهند که موجب ازدیاد محصول گردد .

برای هر ۱۰۰ متر مربع زمین ۱۵ تا ۲۰ کیلو گرم سیب زمینی Pomme De Terre کفایت می کند .

قبل از کاشت این گیاه ، زمین را آبیاری می کنند و زمانی که زمین خیس شد و اصطلاحا گاورو گردید ، سیب زمینی Pomme De Terre ها را می کارند و نوبت دوم آبیاری به دو هفته بعد موکول می گردد .

بطور کلی مزرعه سیب زمینی Pomme De Terre را تا زمان گل دادن بوته ها هفته ای یک نوبت آبیاری می کنند و پس از به گل نشستن گیاه آبیاری را کم می کنند .

حد اکثر برداشت محصول در هکتار ۲۵۰۰۰ کیلوگرم می باشد .

برداشت سیب زمینی Pomme De Terre ، بایستی پس از آن که کاملا برگ ها خشک شدند و ساقه ها زرد گردیدند انجام گیرد .

روش نمونه برداری خاک

روش نمونه برداری خاک 

روش نمونه برداری و تعیین مقدار نیاز غذایی و کوددهی در گیاهان
یکی از موجودات زنده ای که به خاک وابسته است گیاه است . گیاه برای رشد و ادامه زندگی خود ، جائی که هست بایستی باندازه کافی مواد غذائی وجود داشته باشد . در خاک بطور طبیعی عناصر متعددی وجود دارد . فقط میزان این عناصر در هر زمان بقدر کافی وجود ندارد . خاکی که روی آن کشت و زرع میشود بمرور زمان مواد غذائی درون خاک آن کاهش می یابد .


A : اهمیت مصرف کوددرحاصلخیزی خاک

یکی از موجودات زنده ای که به خاک وابسته است گیاه است . گیاه برای رشد و ادامه زندگی خود ، جائی که هست بایستی باندازه کافی مواد غذائی وجود داشته باشد . در خاک بطور طبیعی عناصر متعددی وجود دارد . فقط میزان این عناصر در هر زمان بقدر کافی وجود ندارد . خاکی که روی آن کشت و زرع میشود بمرور زمان مواد غذائی درون خاک آن کاهش می یابد .
در اینجاست که اهمیت تغذیه گیاهی شروع میشود . درختان نیاز سالیانه مواد غذائی خود را از زمین جذب مینمایند چنانچه مواد غذائی جذب شده جایگزین نگردد در آن صورت کمبودهائی در عملکرد و یا کیفیت محصول بوجود خواهد آمد . برای جلوگیری از چنین وضعیتی عناصر مورد نیاز به حد کافی بایستی اضافه نموده و آنرا تقویت نمائیم .

B : جذب و انتقال مواد غذائی :

ریشه عامل اصلی جذب مواد غذائی است . در شرایط خیلی محدود سایر قسمتهای اندام گیاه که در بالای خاک وجود دارند نیز میتوانند مواد غذائی را جذب نمایند ولی هیچوقت باندازه مورد نیاز نمی توانند مواد غذائی را جذب نمایند .
برای جذب از راه ریشه به وجود یک سیستم ریشه مناسب و خوب نیاز است . گیاهان آب و مواد غذائی را توسط ریشه های موئی گرفته و به اندامها میرسانند . روی این اصل وجود یک ریشه افشان انبوه سبب جذب آسان و مناسبی برای گیاه بوجود خواهد آورد .

همچنین بافت خاک و رطوبت موجود در آن تاثیر زیادی در جذب مواد غذائی خواهد داشت . از طرفی ریشه در جستجوی مواد غذائی درون خاک دنبال عناصر میگردند که قابلیت جذب خوبی داشته باشند و یا قابلیت جذب آنها بالا باشد . ریشه عناصر مواد غذائی را با استفاده از خصوصیات فیزیکی و شیمیائی از روش اسمزی با تبادل یونی و تماسی جذب مینمایند که با استفاده از جذب سلولی انتقال می یابند . انتقال مواد غذائی از پایین بطرف بالا و بالعکس صورت میگیرد . یعنی مواد غذائی از سمت ریشه سمت برگ و میوه رفته که در اثر فتوسنتز مواد غذائی مجدداً به ریشه و سایر اندام گیاه نقل مکان می یابند.


C : چگونه مواد غذائی مورد نیاز درختان و گیاهان را تعیین مینماییم :‍


برای تعیین کودهای مورد نیاز روشهای فنی بکار گرفته میشود از جمله :

آزمایشات مزرعه ای
آزمایش خاک
آزمایش گیاه
آثار کمبود در گیاه
روشهای رادیو ایزوتوپها

1 - روش آزمایشات صحرائی و مزرعه ای

قدیمی ترین روش ، آزمایشات صحرائی و یا مزرعه ای میباشد . برای تعیین میزان کود مورد نیاز بهترین نتیجه را خواهد داد . ولی این روش زمان و هزینه زیادی را در بر خواهد داشت .در این روش قطعاتی را انتخاب و میزان و انواع مختلف کود را به زمین داده و بهترین آنها را انتخاب مینماید .

2- روش آزمایش خاک

امروزه برای تعیین حاصلخیزی بیشترین جایگاه را آنالیز خاک بخود اختصاص داده است . هدف از تجزیه خاک تعیین میزان مواد غذائی موجود درخاک و کمبود عناصر را بشرح زیر انجام میگردد :
نحوه نمونه برداری خاک .
عناصر غذائی قابل جذب در نمونه .
تفسیر نتایج نمونه خاک .
توصیه کودی.

- نحوه تهیه نمونه خاک

قبل از تهیه نمونه خاک ، اختلافات موجود در مزرعه نظیر شیب ، رنگ خاک ، تیپ خاک ، تپه ماهور و عوارض و آب زیرزمینی را بایستی در نظر داشته و در هر یک از این نقاط نمونه جداگانه ای تهیه نمود . چنانچه اراضی مورد نظر تماماً یکنواخت و با یک مدیریت اداره شده باشد برای هر دو هکتار یک نمونه بایستی تهیه نمود .

روی این اصل بطور تصادفی بصورت زیک زاک ( یا شکل N ) در مزرعه حرکت نموده 8-6 نقطه از زمین را توسط مته و یا بیل به عمق 25-0 نمونه برداشته و با هم مخلوط و یک نمونه مرکب تهیه و باندازه یک تا دو کیلوگرم آنرا جدا نموده و در کیسه پلاستکی میریزیم و سپس به آزمایشگاه ارسال میداریم . اگرخواستیم با بیل نمونه برداری کنیم بدواً زمین را به عمق 25 سانتیمتر بشکل v درآورده سپس از سمت صاف آن به ضخامت 3-2 سانتیمتر و به عمق 25 سانتیمتر نمونه ، برمیداریم . این عمل در 8-6 نقطه تکرار خواهد شد و از مخلوط کردن آنها یک نمونه مرکب باندازه یک تا دو کیلوگرم برمیداریم . و اگر منظور نمونه برداری در باغات مرکبات باشد بایستی نمونه برداری حدود 8 نقطه را بطور تصادفی در باغ انتخاب نمود و در محل آبچکان درختان ، چاله ای به عمق 60 سانتیمتر بشکل V تعبیه و از یک سمت به قطر 3-2 سانتیمتر به عمق 30-0 و 60-30 جداگانه نمونه خاک تهیه و در ظروف جداگانه آنها را خوب مخلوط و یک نمونه مرکب به وزن 2-1 کیلوگرم از خاک روئی به عمق 30- 0 و میزان 2-1 کیلوگرم از عمق 60-30 سانتیمتر تهیه و به آزمایشگاه ارسال نمود .

نحوه نمونه برداری از برگ :

در این اواخر آنالیز برگ و سایر اندامهای گیاه عمومیت یافته و با استفاده از نتایج آن توصیه های حاصلخیزی توسط متخصصین ارائه میگردد . فقط باید توجه داشت برای استفاده بهتر از نتایج برگ در توصیه کودی لازم است خاک همان مزرعه نیز حد اقل یکبار تجزیه و تحلیل گردد .

در تهیه نمونه برگ :

نوع گیاه و واریته آن ، سن درخت و شاخه ای که نمونه از آن گرفته میشود ( با میوه بوده و یا بدون میوه ) سلامت درخت و غیره را بایستی دقت نمود . چنانچه آثار بیماری و یا کمبود شدید در بعضی از درختان مشاهد گردد نمونه های اینگونه درختان بایستی جداگانه تهیه گردند .

در باغات عموماً حدود 20 % درختان برای تهیه نمونه برگ بطورتصادفی و بشـکل زیک زاک ( N ) انتخاب مینماییم .
بهترین زمان نمونه برداری بطور کلی ( سیاه ریشه ها ) 12 - 8 هفته بعد از گلدهی میباشد که معمولاً در تیر خواهد بود . لذا نمونه های برگ را از ارتفاع صورت از وسط و شاخه هائیکه آفتاب خور هستند تهیه میگردند . نمونه را در داخل کیسه های پلاستیک که دارای سوراخ هستند میریزیم و فوراً به آزمایشگاه انتقال میدهیم .

D - مواردیکه در توصیه میزان کود بایستی مد نظر قرار گیرد .

1- شرایط اقلیمی :
- گرما
- نور
- باران

گرما :
در صورت یکسان بودن سایر شرایط و فاکتورها چنانچه مناطقی دارای روزهای گرم و شبهای سرد باشد مصرف کود بیشتر خواهد بود .
نور :
نور رابطه نزدیکی با مصرف کود دارد . بطوریکه در سایه بعلت کمبود و پایین بودن کربن هیدرات میزان مصرف کود کمتر خواهد بود بالعکس با افزایش نور کود بیشتری باید مصرف نمود .
باران
مصرف کود رابطه مهمی با فاکتور آب دارد . آب مواد غذایی را در خود حل کرده و بشکل قابل جذب توسط گیاه جذب و انتقال میدهد . روی این اصل در مواقع کمبود آب میزان مصرف کود نیز مناسب با آن خواهد بود در غیر اینصورت تولید اقتصادی نخواهیم داشت .


2- فاکتور خاک :

a - حاصلخیزی خاک
قبل از مصرف کود وضعیت حاصلخیزی خاک را بایستی مشخص نمود . سپس برحسب نیاز میزان و نوع کود تعیین و مصرف شود .
b - اسیدیته خاک
برای جذب مواد غذائی از سوی گیاه PH خاک از اهیمت بالائی برخوردار میباشد . برای جذب آسان این عناصر ، PH خاک باید بین 7-6 باشد .

c - ظرفیت نگهداری آب در خاک

فاکتور آب و یا باران در اینجا به بافت خاک بستگی دارد . یعنی میزان آبی که بافت خاک در داخل خود حبس و نگهداری مینماید .

بطور مثال به خاکهای شنی هر چقدر آب بدهیم خیلی اهیمت ندارد . از طرفی در خاکهای رسی بعلت جذب بالای آب در این نوع خاکها گیاه از آب موجود آنطوریکه باید شاید نمی تواند استفاده نماید .
درجدول زیر آب قابل استفاده در خاکهای مختلف نشان داده شده .

میزان آب در ارتفاع 150 برحسب میلیمترmm نقطه پژمردگی (گرم) آب قابل استفاده ظرفیت مزرعه
(گرم ) بافت خاک
105 30 100 S
180 80 200 S.L.
270 120 300 L.S.
300 150 350 L
216 220 400 CL
150 300 450 C

عملیات زراعی
وقتی باغی احداث میشود خاکهای آن باغ سالهای زیادی تحت اشغال در می آید . در سالهای اول برای دفع علفهای هرز با عملیات زراعی از جمله شخم انجام میشود ولی نبایستی شخم عمیق در باغات انجام شود چراکه سبب از بین رفتن ریشه های فرعی میگردد برای کود پاشی یا بصورت سرک روی زمین پاشیده سپس با عملیات زراعی زیر خاک نمود و یــا بصورت چالــکود مصرف کرد .


3- گیــاه

a : نوع گیاه و یا درخت :

درختان مختلف نیازهای غذائی متفاوتی دارند . در جدول زیر نیازهای غذائی بعضی از درختان سیاه ریشه مواد غذائی جذب شده در یک هکتار توسط درختانیکه در سال اول بارده هستند .

کلسیم پتاس فسفر ازت تعداد درختان در هکتار نوع درخت
9/63 7-61 7/15 8/57 86 سیب
6/42 37 8/7 1/33 296 گلابی
8-127 7/80 2/20 5/83 296 هلو
46 6/42 5/9 1/33 296 گوجه
8/73 9/63 4/17 51 593 به


b : پایه درخت
c : سن درخت
d : بزرگی درخت
e : فاصله کاشت

C : سن درخت
سن درخت متناسب با بزرگی درخت نیز میباشد . روی این اصل وقتی سن درخت افزایش یابد میزان کود مصرفی نیز افزایش می یابد . فقط این افزایش در پیک تولید متوقف میشود .

D : بزرگی درخت
بزرگی درخت رابطه نزدیکی با میزان مصرف کود دارد . معیار بزرگی درخت قطر ساقه است یعنی اگر قطر درخت افزایش یابد مصرف کود نیز اضافه میشود .

E : فاصله کاشت
با افزایش تعداد درخت در هکتار میزان مصرف کود نیز افزایش می یابد

تصاویر جالب: مهندسی شگفت‌انگیز یک آبراه

تصاویر جالب: مهندسی شگفت‌انگیز یک آبراه

ایده‌های خلاقانه بشر تا به آنجا می‌تواند پیش برود که آب را در دو سطح غیر موازی به جریان درآورد. این صحنه‌ها از مناظر زیبای کشور اسکاتلند و نشانگر قدرت و خلاقیت فکری و فنی بشر در گذشته و حال است.

به گزارش برنا، کشور اسکاتلند، حدود 220 کیلومتر شبکه آبراه دارد که در سال‌های 1768 تا 1822 میلادی ساخته شده است. معروفترین این آبراه‌ها عبارتند از: کالدونین، کرینان، فورس و کلاید، کانال یونیون و مانکلند. این راه‌های آبی از معروفترین و تاریخی‌ترین بناهای اسکاتلند و جزیی از دارایی‌ها و ثروت ملی این کشور به شمار می‌روند و سالانه مورد بازدید هزاران گردشگر خارجی قرار می‌گیرد. تصاویر زیر مربوط به یکی از این آبراه‌هاست که آب و کشتی را همزمان در مناطق مرتفع و پست به جریان در می‌آورد.

عکس/مراسم لیلة‌الرغائب در مسجد جمکران

عکس/مراسم لیلة‌الرغائب در مسجد جمکران

عکس/مراسم لیلة‌الرغائب در مسجد جمکران

مراسم احیاء شب لیلة الرغائب با حضور گسترده مردم قم ، سخنرانی حجت الاسلام سید حسین مومنی و مداحی حاج منصور ارضی شامگاه پنجشنبه در مسجد مقدس جمکران برگزار شد

عکس های هوایی دیدنی از بزرگراه‌های آمریکا

عکس های هوایی دیدنی از بزرگراه‌های آمریکا

Click here to view the original image of 750x521px. Click here to view the original image of 750x521px. Click here to view the original image of 750x521px. Click here to view the original image of 750x521px. Click here to view the original image of 750x521px. Click here to view the original image of 750x521px.

نقاشی های سه بعدی دیدنی وجالب

1. 
   
   
   
   
   
   
   
   
   

   پروردگارا نمی گویم دستم را بگیر!!!سالهاست گرفته ای رهایم مکن.......

   پ
3. 
   

   

   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   

   پروردگارا نمی گویم دستم را بگیر!!!سالهاست گرفته ای رهایم مکن.......

   ع
4. 
   

   

   
   
   
   
   
   
   Click here to view the original image of 669x456px.
   
   
   
   
   

   پروردگارا نمی گویم دستم را بگیر!!!سالهاست گرفته ای رهایم مکن.......

5. 
   

   

   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   

   تصاویر کوچک فایل ضمیمه

   Click here to view the original image of 700x525px.

6. 
   
   
   
   Click here to view the original image of 700x525px.
   
   

   پروردگارا نمی گویم دستم را بگیر!!!سالهاست گرفته ای رهایم مکن.......

   

7. 
   

آفات درختان میوه

1. آفات درختان میوه

   پسیل گلابی Psylla pyricola
   بهترین موقع مبارزه علیه این آفت آخر زمستان و مصادف با موقع تخمریزی حشرات کامل است. مبارزات شیمیائی زمستانه که علیه شته ها و شپشک های نباتی صورت می گیرد به خوبی روی این آفت هم موثر واقع می شود. به تجربه ثابت شده است که به کاربردن امولسیون های روغنی بدون سم چنانکه باید روی این آفت موثر نیست ، زیرا حشرات کامل از نقاط دیگر بر روی درختان روغن پاشیده شده پرواز می کنند و آلودگی دوباره ایجاد می شود. مبارزه تابستانه با یکی از سموم فسفره نفوذی مانند اکامت به نسبت یک در هزار ، یا زولن به نسبت دو در هزار همراه با مویان روی این آفت به خوبی اثر می کند .
   
   
   

   
   

   

   پاسخ   پاسخ با نقل قول           
2. تبلیغات در اینترنت
3. 2007/5/01 #2
   vahid mahdavi

   

   مدیر بازنشسته

   رشته

   مهندسی کشاورزی

   تاریخ عضویت

   2007/3

   امتیاز

   1565

   پست ها

   1,079

   

   سنک گلابی

   سنک گلابی (Pear lace bug)
   
   Stephannts pyri
   
   (Hem.: Tingitidae)
   
   
   

   
   

   
   
   در تمام مناطق میوه‌خیز کشور یافت می‌شود. میزبان آن سیب، گلابی و در درجه دوم به گیلاس و گاهی نیز هلو، زردآلو، گوجه، زالزالک و ازگیل، به ژاپونی و گل سرخ خسارت وارد می‌آورد. برگها در محل تغذیه فاقد کلروفیل شده و بهص ورت نقاط زرد رنگ در سطح فوقانی برگ دیده می‌شود. این نقاط با تغذیه‌های مداوم قهوه‌ای شده و سپس برگها می‌ریزند. حشره کامل و پوره‌ها پشت برگها فضولاتی تولید می‌کنند که به صورت نقاط سیاه رنگ همراه با مایع چسبنده‌ای می‌باشد. درختان آلوده ضعیف شده برگها قبل از خزان می‌ریزند. اگر شدت آلودگی زیاد باشد میوه‌ها هم ریزش می‌کنند.
   
   
   
   زیست‌شناسی
   
   زمستان را به صورت حشره کامل که از لحاظ جنسی هنوز بالغ نشده است در زیر پوستک درختان و زیر برگهای خشک درز و شکاف تنه درخت و دیوار و سایر پناهگاهها به سر می‌برد. طول بدن حشرات کامل حدود 3 تا 4 میلیمتر و به رنگ قهوه‌ای مایل به خاکستری می‌باشد. بالها مشبک، طول بالها تقریباً دو برابر طول بدن است. در بهار حشرات کامل مصادف با باز شدن کامل برگها ظاهر می‌شودند و پس از جفت‌گیری حشرات ماده داخل نسج در سطح زیرین برگ تخمریزی می‌کنند و روی آنها را با ترشحات سیاه رنگ می‌پوشاند. پوره‌ها به فاصله 30 تا 40 روز از تخم خارج می‌شوند. دوره پورگی 4 تا 5 هفته و در این مدت پوره‌ها 5 بار جلد عوض می‌کنند. 2 تا 3 نسل در سال دارد.
   
   
   
   مبارزه
   
   1ـ از بین بردن برگهای خشک و پوستک‌های تنه درختان
   
   2ـ شخم پاییزه
   
   3ـ استفاده ازسموم فسفره آلی ماند اکامت و زولون

   پاسخ   پاسخ با نقل قول           
4. 2007/5/01 #3
   vahid mahdavi

   

   مدیر بازنشسته

   رشته

   مهندسی کشاورزی

   تاریخ عضویت

   2007/3

   امتیاز

   1565

   پست ها

   1,079

   

   کرم خوشه‌خوار انگور

   کرم خوشه‌خوار انگور
   
   Lobesia botrana
   
   (Lep: Tortricidae)
   
   در ایران فقط روی انگور گزارش شده است. در بهار لاروهای جوان نسل اول از جوانه‌های گل دهنده و غنچه تغذیه کرده و روی آنها را با تارهایی می‌پوشانند. در برخی موارد نیز از جوانه‌های شاخه‌زا تغذیه کرده و در نتیجه سبب خشکیدن گلها و جوانه‌ها و ریزش آنها می‌گردند. لاروهای نسل دوم از گوشت غوره تغذیه می‌نمایند. بر اثر تغذیه پوست غوره منظره خاکی رنگی پیدا نموده، چروک برداشته و ح به‌ها می‌ریزند. لاروهای نسل سوم از انگورهای رسیده تغذیه می‌کنند. ابتدا از گشت و سپس از پوست‌های رسیده می‌خورند. محل فعالیت آفت بوسیله تارهایی روی خوشه مشخص می‌باشد. خوشه‌های آلوده مورد حمله انواع قارچها قرار گرفته خسارت‌های ثانویه را بوجود می‌آورند. لاروهای نسل بعدی آفت حتی روی انگورهایی که برای تهیه کشمش اختصاص داده می‌شوند به انبار منتقل و در آنجا تا بهار سال آینده به سر می‌برند. خسارت این آفت در کشت دیم روی انگور به مراتب کمتر از انگور کشت آبی می‌باشد و به همین جهت در اکثر مناطق دیم مبارزه با آفت معمول نمی‌باشد.
   
   
   
   زیست‌شناسی
   
   این آفت در منطقه شیراز (معتدله) دارای چهار نسل در سال می‌باشد. ظهور اولین پروانه در اوایل فروردین و اوج پرواز نسل اول آفت در اواخر فرویدن تا اوایل اردیبهشت می‌باشد. اوج پرواز نسل دوم تقریباً‌ در دهه سوم خرداد، اوج پرواز نسل سوم در اواخر تیر تا اوایل مرداد و اوج پرواز نسل چهارم در اوایل شهریور می‌باشد. در منطقه سوریان آباده (سردسیر) آفت سه نسل در سال دارد. ظهور اولین پروانه در اوایل اردیبهشت، اوج پرواز نسل اول در اواسط تا اواخر اردیبهشت، اوج پرواز نسل دوم در اواسط تیر و بالاخره اوج پراز نسل سوم در اواخر مرداد تا اوایل شهریور می‌باشد. بیشترین خسارت مربوط به نسل سوم آفت است. بهترین زمان مبارزه بر علیه آفت یک هفته تا ده روز بعد از تشکیل اوج بروز نسل دوم می‌باشد. دوره جنینی 8 تا 10 روز، دوره لاروی 17 تا 18 روز و چهار سن لاروی دارد. دوره شفیرگی 7 تا 8 روز و دوره نشو و نما برای یک نسل 32 تا 36 روز طول می‌کشد. این آفت در اطراف تهران سه نسل در سال دارد. زمستان را به صورت شفیره در پیله سفید ابریشمی زیر پوست ساقه مو و در زیر برگهای ریخته شده موستان می‌گذراند. ماده‌ها تخمهای خود را به صورت انفرادی روی بند خوشه‌ها و حبه‌ها قرار می‌دهند.
   
   
   
   کنترل:
   
   1ـ انتخاب انواع موهایی که خوشه متراکم ندارند.
   
   2ـ احداث باغ به صورت ردیفی و در روی داربست موازی، چون کرم خوشه خوار انگور اغلب به موستانهایی که فاقد داربست بوده و موها به شکل گسترده روی زمین یا پشته‌ها باشند، حمله می‌نماید.
   
   3ـ هرس هر ساله مو برای جلوگیری از تجمع شاخه‌های اضافی، سوزاندن علف‌های هرز و برگهای خشک در پاییز، شخم عمیق و استفاده از یخ آب زمستانه برای از بین بردن شفیره‌های زمستان گذران
   
   کنترل شیمیایی:
   
   نوبت اول سمپاشی در مرحله غنچه و قبل از باز شدن گلها. نوبت دوم زمان غوره و نوبت سوم در شروع آبدار شدن میوه
   
   1. دیازینون WP40% و 1.5 درهزار
   
   2. زولون EC35% ،، ،، ،،
   
   3. تری کلروفن sp80% و 1.5 در هزار (دیپترکس)
   
   4. دیازینون EC60% ،، ،، ،،
   
   5. اتیون EC47% ،، ،، ،،

   پاسخ   پاسخ با نقل قول           
5. 2007/6/21 #4
   S H i M A

   

   کاربر فعال تالار شیمی

   تاریخ عضویت

   2007/3

   امتیاز

   9753

   پست ها

   2,284

   

   
   
   این گیاه بومی آسیای مرکزی و غربی است و هزاران سال است که از زیر
   
   کشت درآمده است.
   
   
   
   
   انار به صورت درخت یا درختچه ای است با گل های کامل که متعلق است به
   
   تیره punicaceae. نام علمی این گیاه punica granatam است.
   
   شاخه های انار میتوانند سرمای حدود 12 سانتی متر را بپذیرد و گلها نیز
   
   چون حدود دو ماه بعد از شروع فصل رش باز میشوند معمولا از آسیب سرما
   
   مصون هستند.
   
   نیاز سرمایی انار بسیار کم است و با 200 تا 400 ساعت دمای کمتر از 7
   
   درجه سانتی گراد برآورده میشود.
   
   این گیاه برای رسانیدن کامل میوه نیاز به تابستانهای بسیار گرم دارد.
   
   
   
   
   ریشه های انار تا عمق 5/1 متری زمین نفوذ میکنند و برای بهترین رشد
   
   احتیاج به خاکی با زهکشی خوب و بافت متوسط رسی دارند.
   
   انار در برابر کم آبی بسیار پایدار است و میتوان آنرا به صورت دیم هم پرورش
   
   داد ولی آبیاری مرتب در بالا بردن میزان و کیفیت محصول نقش مهم داد.
   
   
   
   
   گل های انار از سن 3-4 سالگی به بعد به صورت انتهایی بر روی سیخک
   
   هایی به طول 20/1 سانتیمتر پدیدار میشوند.
   
   در هرسال گل ها 40-60 روز پس از آغاز فصل رشد در 4-3 سری به فواصل
   
   15-10 روز بوجود می آیند.
   
   گل ها را میتوان به 2 دسته میوه زا که تبدیل به میوه میشوند و نا میوه زا که
   
   ریزش مینمایند تقسیم کرد.
   
   برای تولید میوه انجام گرده افشانی که احتمالا توسط باد و حشرات انجام
   
   میشوند ضروری است.
   
   فاصله کشت بر حسب رقم و نوع خاک 6-4 متر است و در هر هکتار تا 30
   
   تن محصول تولید میشود.
   
   درخت انار به دو صورت هرس میشود: یکی هرس شکل و دیگری هرس
   
   بهره برداری. که هرس بهره برداری را هرس سبز نیز مینامند.
   
   
   از آفات مهم انار:
   
   1- شته انار میباشد که باعث ریزش گل ها و میوه های جوان میشود.
   
   ترشح شیره از درخت از نشانه های بارز حمله این آفت است.
   
   
   2- کرم گلوگاه انار یکی از مخرب ترین آفات محصول صادراتی انار به شمار
   
   میرود که با روشهای سمپاشی معمول قابل کنترل نیست؛ اما با استفاده
   
   از پرتوهای انرژی هسته ای می توان این آفت را کنترل کرد.
   
   انرژی هسته ای به دو روش استفاده مستقیم از پرتو و رهاسازی حشرات
   
   عقیم در طبیعت، می تواند در کنترل آفات بخش کشاورزی مورد استفاده
   
   قرار گیرد.
   
   روش پرتودهی مستقیم از طریق کشتن آفات و حشرات می تواند مفید واقع
   
   شود، به طوری که برای محصولات انباری، این پرتوها به محصولات بسته
   
   بندی شده تابانیده می شود؛
   
   اما در روش غیرمستقیم- که بیشتر برای آفات باغ و مزرعه کاربرد دارد- پس از
   
   جمع آوری و تکثیر حشرات با استفاده از این پرتوها، اقدام به عقیم سازی
   
   حشرات شده و سپس در طبیعت رهاسازی می شوند، بدین طریق در طی
   
   چند دوره، نسل حشرات زیان آور منقرض می شود.
   
   
   3- شپشک آرد آلود جنوب یکی از آفات بالقوه درختان میوه نظیر انار محسوب
   
   و خسارات زیادی به محصولات وارد می آورد. مبارزه شیمیایی با این آفت نه
   
   تنها تاثیر مثبتی در کنترل آن ندارد ، بلکه با از بین بردن انگلها و شکاریهای
   
   طبیعی ، موجب افزایش تراکم جمعیت آفت و نیزافزایش میزان خسارت آن
   
   می شود. با توجه به این نکته مطالعه بیولوژی شپشک آرد آلود جنوب
   
   N.riridis و امکان استفاده از کفشدوزکها در کنترل جمعیت آفت، میتواند در
   
   انتخاب روش و زمان مناسب مبارزه موثر واقع گردد.
   
   
   
   
   فقط تا این حد میدونستم. امیدوارم تونسته باشم کمک کوچیکی به شما
   
   کرده باشم...
   
   موفق و شاد باشید...
   
   
   
   

   پاسخ   پاسخ با نقل قول           
6. 2007/6/30 #5
   vahid mahdavi

   

   مدیر بازنشسته

   رشته

   مهندسی کشاورزی

   تاریخ عضویت

   2007/3

   امتیاز

   1565

   پست ها

   1,079

   

   تصاویری از Eriosoma lanigerum

   
   
   شته مومی سیب
   
   
   

   پاسخ   پاسخ با نقل قول           
7. 2008/1/06 #6
   vahid mahdavi

   

   مدیر بازنشسته

   رشته

   مهندسی کشاورزی

   تاریخ عضویت

   2007/3

   امتیاز

   1565

   پست ها

   1,079

   

   مگس میوه

   
   
   
   
   
   
   

   پاسخ   پاسخ با نقل قول           
8. 2008/2/23 #7
   vahid mahdavi

   

   مدیر بازنشسته

   رشته

   مهندسی کشاورزی

   تاریخ عضویت

   2007/3

   امتیاز

   1565

   پست ها

   1,079

   

   سپردار بنفش زیتون(Parlatoria oleae)

   
   
   خسارت
   
   
   

   همیشه فکر کن تو یه دنیای شیشه ای زندگی می کنی، پس سعی کن به طرف کسی سنگ پرتاب نکنی چون اولین چیزی که میشکنه دنیای خودته
   
   وبسایت من:
   www.vahid-mahdavi.ir
   
   
   

   پاسخ   پاسخ با نقل قول           

9. تشکر از این پست

   gavad

10. 2008/2/23 #8
    vahid mahdavi

    

    مدیر بازنشسته

    رشته

    مهندسی کشاورزی

    تاریخ عضویت

    2007/3

    امتیاز

    1565

    پست ها

    1,079

    

    شپشک نرم تن (coccus hesperidium)

    
    
    
    
    

    همیشه فکر کن تو یه دنیای شیشه ای زندگی می کنی، پس سعی کن به طرف کسی سنگ پرتاب نکنی چون اولین چیزی که میشکنه دنیای خودته
    
    وبسایت من:
    www.vahid-mahdavi.ir
    
    
    

    پاسخ   پاسخ با نقل قول           

11. تشکر از این پست

    gavad

12. 2008/2/26 #9
    vahid mahdavi

    

    مدیر بازنشسته

    رشته

    مهندسی کشاورزی

    تاریخ عضویت

    2007/3

    امتیاز

    1565

    پست ها

    1,079

    

    Hyponomeuta malinellus(لیسه سیب)

    
    
    
    
    
    
    
    

    همیشه فکر کن تو یه دنیای شیشه ای زندگی می کنی، پس سعی کن به طرف کسی سنگ پرتاب نکنی چون اولین چیزی که میشکنه دنیای خودته
    
    وبسایت من:
    www.vahid-mahdavi.ir
    
    
    

    پاسخ   پاسخ با نقل قول           
13. 2008/2/26 #10
    vahid mahdavi

    

    مدیر بازنشسته

    رشته

    مهندسی کشاورزی

    تاریخ عضویت

    2007/3

    امتیاز

    1565

    پست ها

    1,079

    

    پرطاووسی گلابی(Saturnia pyri)

    
    
    
    
    
    Click here to view the original image of 800x529px.
    
    

    همیشه فکر کن تو یه دنیای شیشه ای زندگی می کنی، پس سعی کن به طرف کسی سنگ پرتاب نکنی چون اولین چیزی که میشکنه دنیای خودته
    
    وبسایت من:
    www.vahid-mahdavi.ir
    

ای که دستت می‌رسد کاری بکن ...

ای که دستت می‌رسد کاری بکن ...

علی تیموری دانشجویی ۲۲ ساله است که متاسفانه ۱۵ روز پس از مراسم نامزدی، در حالیکه مشغول کار آرماتور بندی ساختمان بوده، دچار برق گرفتی با برق فشار قوی می شود و پزشکان مجبور به قطع هر دو دست او می شوند. امکانات مالی خرید دست مصنوعی برای علی وجود ندارد. نامزد علی پس از حادثه و قطع دستان وی نیز همچنان عاشقانه او را دوست دارد و جای دستان علی را در انجام امور شخصی‌اش گرفته است. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. گروهی از اساتید و دانشجویان دانشگاه دولتی بجنورد در طرحی با اسم بنی آدم در تلاش هستند با جمع آوری کمک های مردمی این هزینه را تامین کنند. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. علی ساکن شهر مشهد و دانشجوی شهر بجنورد است. در دانشگاه و خوابگاه نیز دوستانش برای انجام بسیاری از امور شخصی جای دستان علی را گرفته اند. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. Click here to view the original image of 700x487px. گروهی از اساتید و دانشجویان دانشگاه دولتی بجنورد در طرحی با عنوان "بنی آدم" در تلاش هستند با جمع آوری کمک‌های مردمی هزینه تهیه دو دست مصنوعی برای علی را تامین کنند. Click here to view the original image of 700x487px. امکان تهیه و اتصال دست مصنوعی که علی بتواند امور حداقلی خود را انجام دهد وجود دارد، اما خرید و اتصال این دستها برای علی و پدرش که کارگری ساده است به هیچ وجه امکان پذیر نیست. گذشت زمان ممکن است امکان اتصال دست مصنوعی را به شبکه عصبی بدن علی از بین ببرد.

سن گندم خطرناکترین آفت گندم در ایران

1. 
   

     سن گندم

   مقدمه
   
   در رد پای سوابق تاریخی و نیز از منظر اهمیت اقتصادی دو آفت ملخ و سن گندم در مملکت ما همیشه مطرح بوده و قدیمی‌ترین نوشته‌ها از خسارتهای جدی این دو که گاه در مناطقی در حد قحطی می‌رسیده در دست است. گسترش و طغیان سن گندم Eurygaster integriceps را در ایران می‌توان مثال خوبی برای گسترش و طغیان حشرات در اثر دخالت انسان در محیط طبیعی ذکر کرد. انجام سم‌پاشی‌های بی‌رویه بر علیه سن گندم و نابودی دشمنان طبیعی آن از جمله عواملی است که سبب گردیده است سن گندم به عنوان یکی از مهمترین آفات گندم و جو مطرح شود و گفتنی است که سن گندم در ایران در اکثر مناطق خصوصا مناطق معتدل کشور انتشار دارد.
   
   
   
   

   
   محل زندگی سن گندم
   
   در گذشته‌های دور محیط اصلی و محل دائمی زندگی سن گندم دامنه‌های نواحی کوهستانی بوده و پوشش گیاهی این مناطق را گرامینه‌های وحشی تشکیل می‌داده که میزبان اصلی این حشره به شمار می‌رفته است. علاوه بر این گیاهان چند ساله مثل گون و درمنه و برگهای خزان کرده درختانی مثل بلوط پناهگاههای زمستانه این آفت را تشکیل می‌دهند. در سالهای اخیر دخالت های انسان در محیط طبیعی نظیر چرای بی‌رویه دام و مصرف گیاهان چند ساله و مصرف درختان و درختچه‌های جنگلی به عنوان سوخت و تخریب مراتع و کشت گندم در این مناطق باعث بهم خوردن تعادل زیستی محیط و گسترش مناطق انتشار و افزایش جمعیت این آفت گردیده است.
   مشخصات حشره Eurygaster integriceps
   
   طول حشره کامل 12.5 - 8 و عرض آن 8 - 5 میلیمتر است و علت اصلی دامنه نسبتا وسیع تغییرات در اندازه حشره کامل شیوه زندگی آفت است که بر اساس بررسیها و مشاهدات در سراسر مناطق سن خیز کشور این حشره 2 شیوه زندگی دارد که این خود منجر به تغییراتی دراندازه آفت شده است. جمعیتی از این حشره که در زیستگاههای طبیعی واقع در ارتفاعات زندگی می‌کنند و ضمن تغذیه از گیاهان غیره زراعی بخصوص گندمیان و بدون آنکه پروازهای قابل توجهی انجام دهند، به زاد و ولد می‌پردازند.
   
   افراد این گروه کوچک و طول و عرض آنها به ترتیب 10.5 - 8 و 6.8 - 5 میلیمتر است. در حالی که گروه دوم از این حشره که از گندم و جو تغذیه می‌کنند بخصوص آنهایی که به مزارع آبی حمله‌ور می‌شوند جثه‌ای بزرگتر دارند. رنگ حشره کامل بسیار متغیر بوده و رنگ عمومی آنها قهوه‌ای و زرد خاکی است که این نیز از روشن تا تیره تغییر می‌کند. به علاوه نمونه‌هایی به رنگ سیاه ، قرمز ،‌ مسی و زرد کهربایی نیز دیده می‌شود. سطح پشتی حشره کامل ممکن است عاری از هر گونه لکه مشخص و یا دارای لکه‌های تیره با ابعاد و شکلهای مختلف بخصوص روی سپر دیده می‌شود. سر حشره مثلثی است و نوک آن به جلو امتداد دارد. نزدیک خط فاصل بین سر و سینه دو چشم ساده و در دو گوشه جانبی سر دو چشم مرکب دیده می‌شود.
   
   تنها اختلاف در شکل ظاهری حشرات کامل نر و ماده مربوط به قطعات بیرونی دستگاه تناسل آنهاست که در انتهای قسمت زیرین شکم واقع است. این قطعه در حشرات نر ساده است و هیچگونه تقسیم بندی در آن دیده نمی‌شود در حالی که در حشرات ماده به 6 قسمت بزرگ و دو قسمت کوچک تقسیم می‌شود. تخم حشره کروی و قطر آن یک میلیمتر است. رنگ تخم تازه سبز روشن است و روی تخم سوراخهای تنفسی واقع است. رنگ پوره‌های سن اول بلافاصله بعد از خروج از تخم سبز بسیار روشن است که پس از چند ساعت متمایل به سیاه می‌شود.
   
   
   
   

   
   مناطق انتشار سن گندم
   
   مناطق انتشار سن گندم در حال حاضر از طرف باختر به مرزهای ایران با عراق و ترکیه و از طرف خاور به مرزهای کشور با افغانستان و پاکستان می‌رسد، به عبارت دیگر از مرزهای غربی تا شرقی بجز کویرهای مرکزی فلات ایران زیر پوشش این حشره قرار دارد. در شمال کشور این حشره به جز در نوار ساحلی دریای خزر در بقیه مناطق فعالیت خود را گسترش داده است و تا مرزهای ترکمنستان ،‌ آذربایجان و ارمنستان پیش رفته است در جنوب کشور نیز فقط نوار ساحلی دریای عمان و خلیج فارس و قسمتی از جلگه خوزستان از حملات این آفت مصون مانده است.
   تغذیه حشره
   
   پوره‌ها بیشتر عمرشان را روی ساقه و خوشه غلات سپری می‌کنند و در صورت گرمی هوا قادرند تغذیه خود را در طول شب انجام دهند. با این وجود در طول گرمای روز بیشتر پوره‌ها در جستجوی پناهگاهی در برگهای پایین و یا در خاک هستند. 5 مرحله پورگی وجود دارد و سن‌های بالغ نسل جدید به بیشترین وزن نیاز دارند چرا که بقای آنها در آینده بستگی به ذخایر چربی دارد که انباشته‌اند. در سنین آخر پوره‌ها تحرک کمتری دارند و اغلب به مدت چند ساعت بی‌حرکت باقی می‌مانند در این مرحله اگر گندم‌ها زود برداشت شده باشند،‌ این حشرات قادر نخواهند بود که به میزان کافی ذخیره چربی در بدنشان بسازند و این مسئله در بقاء آنها در آینده تاثیر زیادی دارد.
   
   
   
   

   
   پیشگیری و کنترل
   
   به منظور پیشگیری و کنترل سن گندم از کاربرد مداوم آفت‌کش‌ها در بلند مدت می‌بایست خودداری کرد. در اغلب آفات مثل حشرات ، کنه‌ها ، نماتدها و بیماری‌ها و علفهای هرز ثابت شده است که یک مدیریت تلفیقی ،‌ شامل بکارگیری عملیات زراعی و کنترل بیولوزیکی می‌باشد. آفت‌کش‌ها فقط زمانی بکار گرفته می‌شوند که سایر روشهای کنترل نتواند جمعیت آفت را به زیر سطح زیان اقتصادی پایین بیاورد. بهترین روش برای کنترل آفت روشی است که بتواند بر مبنای محاسبات اقتصادی قابل دوام و بی‌خطر برای محیط زیست باشد.
   کنترل زراعی
   
   این روشها شامل مجموعه اقداماتی است که می‌تواند از طغیانهای جدی سن گندم بدون نیاز به کاربرد آفت‌کش جلوگیری کند و غالبا نقش پیشگیری دارند. برداشت زود هنگام ، زود کاشتن و یا کاشت واریته‌های مقاوم‌تر ، وجین کردن کامل علفهای هرز در تمام طول فصل ، تناوب کشت با محصولاتی غیر از غلات ، به‌زراعی در کشت غلات که باعث می‌شود گیاه بهترین رشد و نمو را داشته و در نتیجه زودتر برداشت شود.
   کنترل بیولوژیکی
   
   به دلیل اثرات فوری و آشکار بسیاری از آفت‌کش‌های در دسترس ، استراتژی مبارزه بیولوژیک در مقایسه با مزایای روش‌های شیمیایی کاملا مورد غفلت قرار گرفته است.
   کنترل شیمیایی
   
   به صورت کلی همه آفت‌کش‌ها اثر مرگ و میر لازم روی سن گندم را دارند ولی کاربرد آفت کشها همیشه باعث کاهش جمعیت سن گندم نمی‌شود. از سم‌هایی که برای کنترل این آفت استفاده می‌شود می‌توان پیرتروئیدهای مصنوعی ما‌نند دلتامترین به دلیل سمیت کم برای پستانداران بکار گرفته می‌شود و نیز از آفت‌کش‌های متداول دیگر می‌توان هیدروکربنهای کلره و ارگانوفسفاتها مرگ و میر بالا برای سن گندم دارند.
   
   باید دقت شود که اگر کاربرد سموم در زمان مناسب از نظر شرایط آب و هوایی صورت نگیرد اثرات لازم را نخواهد داشت و سم پاشی باید تکرار شود. بطور کلی حشرات کوچکتر خیلی راحت‌تر توسط یک حشره کش کشته می‌شوند. باید توجه کرد که سن‌های بالغ زمستان گذران در صورت داشتن تراکم بالا باید قبل از جفت‌گیری کنترل شوند.

2. 
   

     سن گندم

   سن گندمEurygaster integriceps Put.
   
   Hem., Scutelleridae
   
   
   سن گندم مهمترین آفت گندم و جو در ایران می باشد ودر اکثر مناطق گندمکاری ایران انتشار دارد. خسارت مربوط به سن معمولی گندم تاریخچه بسیار طولانی دارد و در حال حاضر مساله گیاهپزشکی ایران محسوب می شود. این روند در سالهای اخیر شدید بوده است، طوری که در سالهای 1390و 1391 سطح مبارزه شیمیایی علیه آن به ترتیب 1165229 و 979925 هکتار بوده است استفاده محض و گسترده از مبارزه شیمیایی در کنترل آفت کافی نیست و باید از آن در قالب کنترل تلفیقی بهره گیری شود.

   شکل 1- سنین مختلف پورگی و حشره کامل سن گندم

   زیست شناسی

   تخم ها، کروی و به قطر یک میلیمتر است. رنگ تخم تازه گذاشته شده سبز روشن و بسته به شرایط محیطی 2 تا 3 روز بعد در سطح آن نقطه های ریز تیره رنگی ظاهر می شود. رنگ پوره های سن اول بلافاصله پس از خروج از تخم، سبز بسیار روشن است، که پس از چند ساعت متمایل به سیاه می شود. از سن دوم به بعد رنگ اصلی پوره ها نمایان می گردد. براساس مطالعات رجبی (1372) این حشره درمناطق سن خیز ایران دارای دو فرم بیولوژیک است، که این وضعیت به بروز تغییرات مرفولوژیک منجر می­گردد. براین مبنا جمعیتی که در زیستگاه های طبیعی واقع در ارتفاعات زندگی می کند، ضمن تغذیه از گیاهان مرتعی و زارعی به ویژه گندمیان، بدون آنکه پروازهای قابل توجهی دهند، به زاد و ولد در زیستگاه های طبیعی خود می پردازند و جابجایی قابل توجهی نیز ندارند. براساس مطالعات رجبی اندازه بدن در دو فرم مذکور متفاوت است، طوری که در فرم های طغیانی بزرگتر از سن های ساکن و غیرطغیانی هستند و همچنین وزن بدن در فرمهای طغیانی بزرگتر از سن های ساکن می باشد.
   
   

   
   شکل2- سن بالغ

   
   

   

   
   

   شکل 3- سن گندم در منطقه خاورمیانه همواره یکی از آفات مهم بوده است و به همین دلیل در فرهنگ مردم منطقه شناخته شده است. تمبر بالا در کشور ترکیه چاپ شده است.

   
   

   مناطق انتشار

   سن معمولی گندمE. Integriceps دارای تراکم و انتشار وسیعی در سطح گندم کارهای گندم کارهای ایران است. در حال حاضر تقریباً تمامی مناطق کشت گندم و جو ایران به این آفت آلوده می باشند. عوامل زیر در انتشار سن گندم درایران موثر بوده است (رجبی، 1379)
   1- وجود مواد غذایی به حد وفور (گیاهان میزبان ترجیحی)
   2- فراهم بودن اماکن مناسب جهت دوره طولانی دیاپوز
   3- وجود شرایط اقلیمی مناسب جهت فعالیت آفت
   
   

   گیاهان میزبان سن گندم

   این آفت در ایران به ارقام مختلف گندم و جو چاودار حمله و از آنها تغذیه می کند. بلکه، از لحاظ دامنه غذایی حشره ای الیگوفاز است و از اکثر گندمیان یکساله تغذیه می نماید. سن گندم با دو گروه گیاه در ارتباط است:الف- گروه 1: گیاهانی که سن گندم از آنها برای زمستان و تابستان گذرانی بهره می گیرد و دوره دیاپوز را زیر آنها سپری می کند.
   ب- گروه دوم: گیاهانی که در مزارع و ارتفاعات می رویند و آفت دوره بعد از دیاپوز از آنها استفاده می کند.
   در این رابطه سن گندم با سه دسته گیاه مواجه است:
   1- گیاهانی که سن گندم روی آنها تخم گذاری می کند، اما حشرات کامل به ندرت از آنها تغذیه می کنند.
   
   کوزه قلیانیSilene conidea
   نوعی آلالهRanunculus avsheri 2- گیاهانی که سن گندم از آنها تغذیه می کند اما حشرات کامل روی آنها کمتر تخمگذاری می کند
   
   یولاف Avena fatua
   نوعی جو Hordeum geniculatum توت روباه Songuisorba minor بنفشه سه رنگ Viola tricolor گیاهان میزبان سن گندم درارتفاعات و مراتع عبارتند از:
   
   کوزه قلیانیSilene conidea
   نوعی آلالهRanunculus avsheri Bioss یولاف وحشیAvena fatua L.
   نوعی جوHordeum geniculatum All.
   توت روباه Songuisorba minor Scep.
   بنفشه سه رنگViola tricolor L.
   
   گورگیا بالشتی Agropyron caespitosum
   نوعی علف پشمکی Bromus tectorum Bromus Lanceolatus از دید رجبی (1372، 1379) دلایل اصلی گسترش سن گندم شامل:
   1- تخریب مداوم مراتع به وسیله چرا و کاشت غلات دیم در مراتع
   2- برداشت دیر هنگام محصول
   3- مرگ و میز دشمنان طبیعی در اثر سم پاشی های بی رویه
   4- برداشت با کمباین
   خسارت:
   این حشره الیگوفاژ پس از پایان زمستان گذرانی به مزارع هجوم می آورد. خسات سن مادر به صورت کمی است. در هنگام پنجه زنی گندم بیشترین حمله سن های مادر اتفاق می افتد، تغذیه سن مادر از جوانه های مرکزی به زردی و پژمردگی بوته ها می انجامد، تغذیه از خوشه نورس به سفید شدن خوشه از محل نیش حشره تا انتهای آن منجر می گردد. از این نظر خسارت سن گندم مشابه آفات زنبور ساقه خوار گندم، کرم ساقه خوار گندم و جو، کمبود مس و قارچ پاخوره است. تغذیه از دانه گندم عمدتاً به وسیله پوره های سن سوم چهارم، پنجم وحشره کامل نسل جدید گزارش شده است.
   سطح زیان اقتصادی
   سطح زیان اقتصادی سن مادر در مناطق مختلف ایران1/8 عدد در مترمربع برآورده شده است. زمان مبارزه با سن مادر در مزارع گندم آبی زود کشت (هراکش) با عملکرد بیش از 3 تن در هکتار، زمان ظهور 5-4 عدد سن مادر در متر مربع است و در مزارع گندم دیم با پیش بینی عملکرد 3-2 تن در هکتار زمان ظهور 3 عدد سن مادر در مترمربع ذکر شده است. به طور کلی ارقام گندم وجو در برابر سن گندم مقاومت متفاوتی از خود نشان می دهند.
   سطح زیان اقتصادی پوره ها در مرحله رسیدن فیزیولوژیک گندم 4 و در مرحله برداشت 2/8عدد پوره در مترمربع گزارش شده است (بهرامی و همکاران، 1381).
   
   

   زیست شناسی

   سن گندم زمستان را به صورت حشره کامل زیر علفهای هرز به ویژه گونAstragalus spp. و درمنهArtemisia spp.در دامنه کوه ها، زیر پوستک درختان شکاف زمین، دشت ها و حتی در مزارع گندم طی می کند. پس از افزایش تدریجی دما در اواخر زمستان یا اوایل بهار، مهاجرت سن مادر از مناطق زمستان گذران به مزارع گندم رخ می دهد. حداکثر تخم ریزی در هفته دوم و سوم اردیبهشت شروع می شود و تا دهه دوم خرداد ادامه می یابد. سن های کامل نسل جدید از دهه سوم خرداد در مزارع ظاهر می شود و مهاجرت آنها به سوی اماکن تابستانه از اواخر خرداد تا اوایل تیر ادامه دارد (غدیری و حیدری، 1367).

   شکل 4- پوره های سن یک سن گندم در حال خروج از تخم

   سن های مادر پس از استقرار در مزرعه به مدت یک تا دو هفته تغذیه می کنند و سپس جفت گیری می نمایند. این سن ها در پشت برگهای میزبان در جاهای متراکم مزرعه و معمولاً در دو ردیف 7 تایی تخمگذاری می کنند تخم ها در دمای 30-20 درجه پس از دو هفته تفریخ می شوند. پوره های سن اول پس از تفریخ نورگرایی منفی دارند و به همین علت اغلب به صورت ردیفی و شبیه دسته تخم در قسمت های پایین بوته گندم دیده می شوند. صفر فیزیولوژیک سن گندم 18/85 درجه سانتیگراد و دمای موثر روزانه پوره ها 275/26 روز درجه محاسبه شده است (ایرانی پور و همکاران، 1381).
   در سن های زمستان گذران، پروتئین ضد یخ تولید می شود، که یکی از عوامل پایداری آفت در برابر شرایط سخت و سرمای زمستان است (بغدادی و ربانی، 1379). توانایی های زیستی فرم مهاجر با فرم ساکن متفاوت است و سن های مهاجر توانایی بیشتری برای تحمل سرما دارند (رجبی، 1372).
   صفر فیزیولوژیک سن گندم 58/18 درجه سانتیگراد و مجموع دمای موثر روزانه پوره ها 26/275 درجه- روز تعیین شده است. دوره های مختلف پورگی با مراحل رشد و نمو گندم هماهنگی دارد، به صورتی که تغذیه اکثر سن ها در هنگام برداشت کامل می شود و سن ها با ذخیره کافی به پناهگاه تابستانه مهاجرت می کنند. سن ها به منظور فرار از گرمای تابستانه به دامنه های کوه با بازه دمایی 25-15 درجه سانتیگراد پناه می برند.
   
   روش های کنترل فیزیکیدر این زمینه سوزاندن بوته های گون قابل ذکر است، که باعث نابودی جمعیت زمستان گذران سن گندم می گردد، اما به دلایل عدم دسترسی به تمامی بوته های گون، نابودی پوشش گیاهی، تخریب و فرسایش مراتع و نابودی دشمنان طبیعی این آفت روش مزبور توصیه نمی شود.
   زراعی
   1- استفاده از ارقام زودرس: این راهکار با کاهش ذخیره غذایی در بدن سن های بالغ بهاره موجب افزایش مرگ و میر در جمعیت می گردد. البته این راهکار در صورتی موثر است، که کاشت و برداشت به صورت منطقه ای و هماهنگ صورت گیرد (رضا بیگی، 1380).
   2- برداشت زود و سریع محصول: رجبی معتقد است، که برداشت هر چه سریع تر محصول با کاهش وزن سن های تابستان و زمستان گذران، موجب تلفات سنگین در طول دیاپوز از طرفی و کاهش زاد آوری فیزیولوژیک در سال بعد از طرف دیگر می شود. این روند، در درازمدت جمعیت سن گندم را از حالت طغیانی خارج می کند. مساله دیگر کاهش خسارت کیفی سن گندم به مقدار قابل توجهی می گردد (بهرامی و همکاران، 1381).
   3- استفاده از ارقام مقاوم: مقاومت واریته های مختلف گندم و جو نسبت به سن گندم یکسان نیست، بنابراین می توان از ارقام مقاوم برای حداقل نمودن خسارت آفت استفاده کرد. به عنوان نمونه براساس یک طرح پژوهشی ارقام قدس و روشن در مزارع گندم آبی استان تهران حداکثر سن زدگی را نشان داده اند. در حالی که ارقام آزادی و امید کمتر دچار سن زدگی بوده اند.
   دشمنان طبیعی
   بیشترین پارازیتیسم طبیعی مربوط به زنبورهای پارایتوئید Trissolcus و مگش های Phasia می باشد. زنبورهایTrissolcus که گونه های مختلفی از آن در مزارع غلات استان های تهران، مرکزی و همدان و لرستان انتشار دارد و بیشتر پارازیتیسم طبیعی تخم های سن گندم مربوط به زنبورهای این جنس است (رجبی و امیر نظری، 1367). در سالهای اخیر مبارزه شیمیایی به کاهش جمعیت پارازیتوئیدها منجر شده است و در نتیجه اثر این پارازیتوئیدها روی جمعیت سن گندم حدود23 درصد برآورد می شود.
   مگس های پارازیتوئید یک نسلی هستند و زمستان را به صورت لاروسن سوم در حفره عمومی بدن میزبان، سپری می کنند. مگس ها پس از خروج از شفیره ها، از شهد گیاهان خانواده چلیپائیان تغذیه می نمایند و سپس روی سن های مادر که تازه از مکان های زمستانی بازگشته اند، تخمریزی می کنند.
   شیمیایی
   1- در هنگام تراکم آفت در حد زیان اقتصادی، می توان از سموم فسفره یا پایرتروئیدی استفاده کرد. در انتخاب سم باید بی خطر بودن سم برای دشمنان طبیعی در نظر گرفته شود. اگر سم پاشی در مرحله شفیرگی مگس پارازیتوئید انجام شود، موجب اثر منفی روی پارازیتوئید نمی شود (جوزیان و عبادی،1380).
   2- سم پاشی علیه سن مادر متوقف شود و مبارزه شیمیایی روی پوره ها متمرکز گردد. در صورت ضرورت سمپاشی علیه سن مادر بهتر است، این عمل پس از سرازیر شدن سن ها به طرف مزارع و قبل از تخم ریزی انجام شود.
   3- بهتر است مبارزه علیه پوره سن دوم صورت گیرد، برای این منظور باید پس از مشاهده اولین پوره سن 4 عملیات مبارزه آغاز گردد، زیرا به تجربه ثابت شده است، هنگام رویت اولین پوره سن 4، فرم غالب جمعیت آفت به صورت پوره سن 2 است (رجبی، 1372).
   
   

   
   شکل 5- نمایی از پارازیتویید تخم سن گندم

   
   4-در هنگام غالب بودن جمعیت پوره سن دوم از سمومی مانند فنیتروتیون به میزان 8/0 تا 1 لیتر در هکتار استفاده کرد. با وجود گذشت 20 سال از مصرف سم فنیتروتیون علیه سن گندم هنوز این سم کنترل قابل قبولی را ایجاد می کند (شیخی و همکاران، 1379).
   5- اثرات دورکنندگی چند حشره کش فسفره و پایرتروئید با هم مقایسه گشت و پایرتروئید ها مانند دلتامترین دارای خاصیت دورکنندگی است و این امر می تواند در برنامه مدیریت تلفیقی آفات مورد استفاده قرار گیرد (شیخی گرجان و همکاران، 1381).
   صابر و همکاران (1380) پس ار بررسی اثرات فنیتروتیون و دلتامترین روی مراحل نابالغ و پارامترهای زیستی پارازیتوئید تخم سن گندم Trissolcus semistriatus گزارش نمودند، که رشد و نمو مراحل نابالغ پارازیتوئید، تحت تاثیر تیمارهای حشره کش قرار نمی گیرند و تقریبا تمام تخمهای پارازیته رشد خود را کامل می کنند. مرحله رشدی هنگام کاربرد حشره کش روی نتایج این آزمایش تاثیر چشمگیری دارد. چنانچه زمان کاربرد سموم به گونه ای تعیین گردد، که فاصله زمانی کافی برای تجزیه آفت کش وجود داشته باشد، تا هنگام خروج پارازیتوئیدها حداقل تلفات حشرات کامل ثبت شود. بر اساس مطالعه صابر و همکاران دلتامترین و فنیتروتیون بر اساس استانداردهای IOBC/WPRS به ترتیب موجب 2/15% و 15% بازدارندگی (کاهش درصد خروج حشرات کامل) می شوند. در طبقه بندی، سموم مذکور به ترتیب کم ضرر و بی ضرر تعریف می شوند.
   6- جلوگیری از انجام عملیات مبارزه در سطوح وسیع، دشت و مناطق دور از پناهگاه زمستانه، مگر در صورت بحرانی بودن جمعیت و در این حالت سمپاشی در نقاط خیلی آلوده انجام شود.
   7- تنظیم برنامه های منظم پایش برای پیشگیری از دوباره کاری و سمپاشی در زیر سطح زیان اقتصادی، زیرا این کار علاوه بر اینکه از نظر اقتصادی به صرفه نیست، بلکه باعث نابودی دشمنان طبیعی و بهم خوردن تعادل بیولوژیک اکوسیستم های زراعی می گردد.
   
   

3. 
   

   مبارزه بموقع و صحیح با سن گندم

   یکی از آفات مهم مزارع گندم و جو در کشور ما ،آفت سن گندم است . این آفت مهاجر است و در فصل زمستان ، مزارع را ترک کرده و برای زمستان گذرانی به مناطق کوهستانی و ارتفاعات پناه می برد و در اواخر زمستان و اوایل بهار، مجدداً به مزارع برگشته و شروع به تخم گذاری می کند.
   سن ها در مراحل لاروی تا رسیدن به مرحله سن کامل ، از قسمت های مختلف گیاه تغذیه می کنند و اگر جمعیت آنها زیاد باشد ، گیاه زراعی را به طور کامل از بین می برند .
   بیشترین خسارت این حشره در مرحله شیری و خمیری شدن دانه های گندم است .
   .همان طور که می دانید محصول گندمی که حتی 2 تا 3 درصد سن زدگی داشته باشد ، ارزش نانوایی نخواهد داشت و آرد و نان حاصله کیفیت بسیار پایینی خواهد داشت .
   کارشناسان در زمستان کانون های تجمع سن را بررسی کرده ، تعداد و وزن سن ها را مشخص می کنند . لازم به ذکر است براساس وضعیت آب و هوایی هرسال ، تعداد و تراکم سن ها متفاوت خواهد بود .
   کارشناسان و مسئولین مربوطه ، شما کشاورزان را از وضعیت آفت و زمان مناسب مبارزه مطلع خواهند کرد.
   
   
   مبارزه با این آفت مهم و خطرناک، حتماً باید با نظارت کارشناسان و در زمان مناسب انجام شود تا هم از استفاده بیش از حد سموم و خسارت به محیط زیست اجتناب شود و هم اینکه کارائی و اثربخشی استفاده از سموم افزایش یابد.

4. 
   

   Eurygaster integriceps سن گندم
   
   

   سن گندم به احتمال زیاد از قرنها پیش و حداقل قبل از زمان نادر شاه در ایران شیوع داشته است ولی اولین گزارش کتبی در مورد شدت خسارت این آفت مربوط به سال ۱۳۰۶ می باشد.این آفت از دیر زمان در تمام نقاط ایران وجود داشته و بدون شک مهمترین آفت کشتزارهای غلات (گندم و جو ) بوده است و از ابتدای کاشت محصول تا برداشت آن نگرانی و وحشت بر روستائیان حکمرانی می کرد و از هیبت هجوم سن که نتیجه آن قحطی و گرسنگی و اغلب مهاجرت بوده، لرزه بر اندام آنان می افتاد. در برابر چنین آفتی از همان زمان قدیم کشاورزان هر چه از دستشان برمی آمده انجام داده اند و وقتی دستشان از همه جا کوتاه می شد به نذر و نیاز و دعا ، توسل می جستند. بعضی از اشخاص کلاش و حقه باز نیز در نقاط سن خیز به کشاورزان ساده لوح مراجعه و در مکانهای زمستانگذرانی در کوه یا در مزارع دعای سن بند تعبیه می کردند تا سن به مزارع هجوم نبرد و با وجود ترقیات شگرفی که تا کنون در مبارزه علیه سن گندم حاصل شده است هنوز هم دعای سن بند در بعضی نواحی کشور دارای طرفدارانی می باشد. قدیمی ترین اثری که از مبارزه علیه سن در کوه در دسترس می باشد، حاکی از آن است که نادر شاه ( ۱۷۳۶ میلادی) به قشون خود امر کرده که در مکانهای زمستانگذران، کلیه گیاهان پناهگاه سن را آتش بزنند و بر اثر این عمل مدت چند سال کشور ایران از حمله سن در امان بوده است. در ورامین به سن های زرد خاکستری تا قهوه ای مایل به سیاه و گاهی کاملا سیاه، سن نادری می گویند که بی ارتباط با قضیه فوق نیست.
   

   
   
   حشره بالغ سن گندم
   
   
   

   شناسایی آفت
   طول حشره کامل 8 - 8/12 وعرض آن 5-8 میلیمتراست.علت اصلی دامنه نسبتا وسیع تغییرات در اندازه حشره کامل، شیوه زندگی آفت است. بدین معنی که بر اساس بررسیها و مشاهدات در سراسر مناطق سن خیز کشور، این حشره دو شیوه زندگی دارد که این خود منجر به تغییراتی در اندازه آفت شده است. افراد جمعیتی از ا ین حشره که در زیستگاههای طبیعی واقع در ارتفاعات زندگی می کنند و بدون انجام پروازهای قابل توجه با تغذیه از گیاهان غیر زراعی، به زاد و ولد می پردازند، جثه ای کوچکتر دارند. در حالی که گروه دیگری از این حشره که ا ز گندم و جو تغذیه می کنند، به ویژه آنهایی که به مزارع آبی حمله ور می شوند جثه ای بزرگتر دارند.

   
   

   حشره کامل سن گندم
   رنگ حشره کامل بسیار متغیر است رنگ عمومی آن قهوه ای و زردخاکی است که این نیز خود ا ز روشن تا تیره تغییر می کند. به علاوه ، نمونه هایی به رنگ سیاه، قرمز، مسی و زرد کهربایی نیز وجود دارند.
   

   
   

   
   
   
   

   رنگهای متفاوت حشره کامل سن گندم
   
   

   بدن سن گندم از سه قسمت اصلی سر، قفسه سینه و شکم تشکیل شده است. سر حشره مثلثی است که نوک آن به جلو امتداد دارد. از نوک سر دو شیار طولی موازی به طرف سینه امتداد می یابند که به سینه نمی رسند. نزدیک خط فاصل بین سر و سینه، دو چشم ساده و در گوشه جانبی سر، دو چشم مرکب دیده می شوند. شاخک پنج بندی است که بند پنجم بلندترین آنها و پس از آن بند دوم بلندتر از سایر بندهاست رنگ بند پنجم تیره و بقیه بندها روشن است.
   

   

   
   قسمتهای مختلف سر در سن گندم
   
   

   خرطوم حشره نسبتا بلند و در حال استراحت زیر بدن قرار می گیرد. رانها و ساقهای پا دارای خارهای ریز قهوهای بوده و پنجه ها سه مفصلی است.
   
   

   

   
   نمای شکمی حشره کامل سن گندم
   
   

   

   
   قسمت اول ناحیه قفسه سینه، بزرگ، ذوزنقه ای و دارای نقاط مختلفی است.
   
   

   قسمت انتهایی قفسه سینه یا سپر بسیار بزرگ و رشد کرده است که تقریبًا همه سطح پشتی شکم را می پوشاند و از طرفین آن حاشیه ۵ حلقه آخر شکم که هر کدام در طرفین یک لکه سیاه دارند نمایان است. روی قسمت پشتی سپر، دو لکه کوچک مشخص به رنگ روشن دیده می شوند.
   

   
   

   
   سپر برزگ که تمامی شکم را پوشانده و تنها حاشیه ۵ حلقه انتهایی شکم پیداست
   
   

   تنها اختلاف در شکل ظاهری حشرات کامل نر و ماده مربوطه به قطعات بیرونی دستگاه تناسلی آنهاست که در انتهای قسمت زیرین شکم واقع است. این قطعه در حشرات نر ساده است و هیچگونه تقسیم بندی در آن دیده نمی شود درحالی که در حشره ماده این قسمت به شش قطعه بزرگ و دوقطعه کوچک یعنی جمعا هشت قطعه تقسیم شده است.
   

   
   

   
   دستگاه تناسلی حشره ماده دستگاه تناسلی حشره نر
   
   

   تخم کروی و قطر آن یک میلیمتر است. رنگ تخم تازه، سبز روشن انگوری می باشد که بسته به شرایط محیط دو تا سه روز بعد در سطح آن نقطه های بسیار ریز تیره پدیدار می گردند. این نقطه ها به تدریج به هم نزدیک شده و دایرهای را تشکیل می دهند و بعد از مدتی لکهای به شکل لنگر کشتی و به رنگ قرمز متمایل به نارنجی در زیر پوست تخم آشکار می شود و در نهایت یک لکه کوچک سه گوش و سیاه رنگ زیر لکه قرمز فوق پدیدار می شود.
   

   
   
   

   
   تخمهای سن گندم در مراحل مختلف رشد و نمو جنینی
   
   

   از تخم سن گندم، پوره که همان نوزاد سن گندم می باشد از طریق ایجاد دریچه ای دایره شکل خارج می گردد. پورهها پنج مرحله را می گذرانند تا به حشره کامل تبدیل شوند که به این مراحل، سنین مختلف پورگی می گویند.
   

   
   

   
   خروج پورههای سن اول از تخم
   
   

   

   
   ایجاد دریچهای دایره شکل بر روی غشاء تخم در هنگام خروج پوره
   
   

   رنگ پوره سن اول بلافاصله پس از خروج از تخم سبز بسیار روشن است که پس از چند ساعت متمایل به سیاه می شود. از سن دوم به بعد رنگ اصلی پورهها نمایان می گردد. وجه تمایز پوره ها از یکدیگر به ویژه در پوره سنین چهار و پنج بسیار بارز است بدین معنی که بال از سن چهارم پورگی جوانه میزند که در سن پنجم مشخص تر می شود.
   

   
   

   
   پوره سن دو پوره سن یک
   
   

   

   پوره سن سه پوره سن چهار
   

   
   
5. 
   

   

   مناطق انتشار، گیاهان میزبان ، شیوه و شدت خسارت
   سن گندم در هر نقطه ای از ایران که گندم کشت می شود حضور دارد. در این تعریف تنها یک استثنا وجود دارد و آن منطقه گرگان و گنبد است که ضمن اینکه دارای گندمکاری متراکمی است این آفت در آن فعالیت ندارد و جای این سن را سن دیگری بنام(Euryguster maura) اشغال کرده است.سن گندم در نقاط مختلف کشور از تراکم های متفاوتی برخوردار است. در بین مناطق آبی ازمناسب ترین جاها باید دشت ورامین و در بین مناطق دیم از مناسب ترین جاها باید منطقه کرمانشاه را نام برد.
   
   گیاهان میزبان سن گندم
   سن گندم در ایران به ارقام مختلف گندم و جو و چاودار و یولاف حمله کرده وا ز آنها تغذیه می کند. گذشته از گیاهان فوق سن گندم به گروه وسیعی از گیاهان وحشی خانواده گندمیان و سایر خانواده های گیاهی در ارتفاعات و دشتها حمله ور شده واز آنها نیز تغذیه می کند. دراین راستا این قبیل گیاهان به دو گروه تقسیم می شوند:گروه اول، گیاهانی که حشرات کامل سن گندم و گه گاه پورههای سنین چهار و پنج از آنها تغذیه میکنند اما تخمریزی روی آنها به ندرت دیده می شود.گروه دوم، گیاهانی که سن گندم ضمن تغذیه روی آنها تخمریزی کرده و پورهها وحشره کامل نسل جدید نیز از آنها تغذیه می کنند. به عبارت دیگر سن می تواند روی این گیاهان زاد ولد نماید. به این ترتیب، تغذیه سن گندم از گیاهان خودروی ارتفاعات به خوبی روشن شده و معلوم می شود که این حشره تا چه اندازه دارای تنوع میزبان می باشد.
   
   شیوه و شدت خسارت سن گندم
   خسارت سن گندم کمی و کیفی است. سن مادراصطلاحی است که به سنهای زمستانگذران اطلاق می شود خسارت خود را منحصرًا به صورت کمی وارد می کند در حالیکه پورهها و حشرات کامل نسل جدید به هر دو شکل کمی و کیفی خسارت را وارد می سازند. خسارت کمی سن مادر در سالهایی که جمعیت آفت از تراکم بسیار بالایی برخوردار است و یا به عبارت دیگر در سالهای طغیانی، می تواند به صددرصد برسد و این اتفاقی است که در ایران به کرات اتفاق افتاده است. در این نوع خسارت سن گندم ضمن حمله به جوانه های ساقه دهنده و خوشه دهنده، مزرعه را مبدل به علفزاری می کند که پوشیده از بوته های گندم بدون ساقه و زرد است.
   

   
   
   Click here to view the original image of 1600x1200px.
   
   ریزش سن درحالت طغیانی
   
   
   خسارت سن مادر برروی برگ
   

   
   

   
   مقایسه ساقه گندم سن زده (راست) وسالم (چپ)
   
   

   تغذیه سن مادر از قسمت پهن برگ و حتی در مواردی که حمله تعدادی از سنهای مادر مقارن با شروع تشکیل خوشه می شود از زیر خوشه و یا خود خوشه نیز دیده می شود که در مورد اول تمام خوشه سفید شده و در مورد دوم آن قسمتی از خوشه که در بالای محل تغذیه قراردارد سفید می شود.
   

   
   
   
   تغذیه سن مادر ازقسمت زیر خوشه
   
   

   تغذیه سن مادر از خوشه
   
   

   البته سفیدی خوشه همیشه به علت حمله سن گندم نیست و عواملی چون زنبور ساقه خوار گندم، کرم ساقه خوار گندم وجو، بیماری قارچی پاخوره و کمبود مس نیز منجر به سفید شدن خوشه می شوند. پورههای سن گندم و حشره کامل نسل جدید ضمن تغذیه ازدانه گندم در مراحل شیری و خمیری، بزاق خود را به داخل دانه تزریق می کنند تا تغذیه از دانه ها برای آنها آسان شود. بزاق دهان سن باعث تخریب برخی مواد تشکیل دهنده دانه گندم شده و خاصیت نانوایی آن را از بین می برد. اگر تعداد این گونه دانه ها به پنج در صد برسد یعنی اینکه اگر در یکصد دانه گندم تنها پنج دانه سن زده موجود باشد، آردی که از ا ین گندم حاصل می شود به درد نانوایی نمی خورد.با توجه به این نکته متوجه ابعاد خسارت کیفی سن گندم می شویم. سن زدگی دانه ها معمولا با چروکیدگی آنها همراه است. در محل نیش حشره روی دانه یک نقطه کوچک سیاه با هاله ای روشن به دور آن دیده می شود. میزان خسارت کیفی سن کامل نسل جدید بیشتر از پوره سن پنج و خسارت کیفی پوره سن پنج بیشتر از پوره سن چهار است. البته بادزدگی نیز منجر به چروک خوردگی دانه می گردد که نباید با خسارت سن گندم اشتباه شود. لازم به ذکر است که در شرایط ایران خسارت تعدادی از قارچها نیز منجر به چروک خوردن دانه ها می گردد.
   

   
   
   بذر گندم سن زده

   
   

6. 
   

   زندگی آفت
   سن گندم یک نسل در سال دارد و زمستان را به صورت حشره کامل در مکانهای زمستانگذرانی که غالبا ارتفاعات هستند می گذراند.
   

   
   
   

   
   محل زمستانگذرانی سن گندم در دامنه ارتفاعات درزیرگیاهان
   
   

   زمان حرکت سن گندم پس از پایان زمستان گذرانی به سوی مزارع غلات در نقاط مختلف کشور متفاوت است. به عمل پرواز سنها و رسیدن به مزرعه گندم و جو "ریزش سن مادر" می گویند. در شرایط آب و هوایی ایران زودترین زمان ریزش در بهمن ماه و دیرترین آنها در اردیبهشت ماه است. زمان ریزش سن مادر در یک منطقه خاص نیز متناسب با شرایط آب و هوایی در سالهای متفاوت، ممکن است تغییر یابد. ریزش سن گندم به مزارع در کشتهای آبی ودیم تفاوتهایی دارند.
   

   
   
   Click here to view the original image of 1600x1200px.
   
   
   ریزش سن مادر
   
   

   در گروهی از دیمزارها مکانهای زمستانگذرانی سن گندم و مزارع در هم آمیخته اند و مرز مشخصی بین آنها وجود ندارد. در گروه دیگر از دیمزارها، فاصله مشخصی بین مزارع و مکانهای زمستانگذرانی سن گندم وجود دارد. گروه سوم حالتی بینابین دارد و سن گندم ضمن زمستانگذرانی در مکانهای جدا از مزارع و مرتفع تر از آنها فاصله چندانی را برای رسیدن به مزارع طی نمی کند. در این گروه اکثر دیمزارهای کشورها جای دارند. در نواحی آبی وضعیت متفاوتی حاکم است بدین معنی که مزارع عمدتا با فاصلهای زیاد از مکانهای زمستانگذرانی قرار دارند و بنابراین آفت مسافت کم و بیش طولانی را در رفت و برگشت می پیماید. سن گندم در مناطق آبی یک تا سه بار ریزش می کند. ریزشها زمانی انجام می شود که حرارت در مزارع حدود13/5-14/5 درجه سانتی گراد است. ممکن است که سن گندم شروع به ریزش واز ارتفاعات به مزارع کند ولی در حین ریزش حرارت منطقه کاهش یافته و درنتیجه ریزش متوقف شود. این حالت حداکثر دو بار اتفاق می افتد. به عبارت دیگر ریزش ممکن است تا سه بار ادامه یابد.ریزش در بعضی سالها و تحت شرایطی خاص ممکن است که یکسره از کوه تا مزرعه نباشد و به عبارت دیگر ممکن است که سن گندم در مسیر خود توقفهایی کند. این توقف می تواند در مزارع بینابینی باشد. این حالت بیشتر در مناطق دیم صورت می گیرد و در این مورد سن گندم به تدریج ارتفاع کم کرده تا در نواحی پایینتر که گندم از رشد بیشتری برخوردار است مستقر گردد.سنها در موقع ریزش، همه در یک جا فرود نمی آیند. هر اندازه ارتفاع پرواز سن گندم بیشتر باشد به همان نسبت افراد آن گروه از سنها در فاصله های دوردستتری فرود می آیند. اولین سنهای فرود آمده معمولا نرها هستند. سن پس از رسیدن به مزرعه جابجایی هایی انجام میدهد. سن مادر (سنهای زمستانگذران) پس از فرود به مزرعه به تغذیه می پردازد و از جوانه های مرکزی، برگ وساقه تغذیه می کنند. هر چه میزان ذخیره غذایی سن در سال قبل بیشتر باشد طول دوره تغذیه جدید کم وشدت تغذیه کاهش می یابد. مدت زمان تغذیه قبل از جفتگیری و تخمریزی می تواند از یک تا دو هفته تغییر کند. البته در شرایط نامساعد این دوره به درازا می کشد به طوری که ممکن است تا بیست روزادامه یابد.بارندگی و باد و دمای پایین تخمریزی سن را دچار وقفه می کند. این وقفه به زیان سن گندم و به سود گندم است. چون مراحل رشدی سن گندم با تأخیر سپری شده و در موقع رسیدن گندم و برداشت آن، تعداد زیادی از پوره ها فرصت کامل شدن را پیدا نکرده و در مزرعه باقی می مانند و از بین خواهند رفت.
   

   
   

   
   حشرات کامل سن گندم در حال جفتگیری
   
   

   تخمگذاری حشره کامل ماده ممکن است روی هر قسمتی از گیاه میزبان، به جز قسمتهای زیرزمینی آن انجام شود. سن گندم روی گیاهان دیگر و حتی روی کلوخها وسنگ ها نیز تخمریزی می کند.
   

   
   
   Click here to view the original image of 1600x1200px.
   
   
   سن مادر درحال تخمریزی پشت برگ
   
   
   

   
   

   
   یک دسته تخم سن گندم
   
   

   طول دوره تخمریزی سن گندم در سالها و نقاط مختلف کشور متغیر است. مهمترین عامل موثر در طول دوره تخمریزی شرایط اقلیمی می باشد. اصولا ً در مناطق گرم دوره تخمریزی در مقایسه با مناطق سرد کوتاهتر است. تغییرات ناگهانی دمای محیط و سرد شدن هوا، وزش باد و ریزش باران نیز می توانند در این دوره وقفه ایجاد کرده و آن را طولانی کنند.نکته ای که ازاهمیت فوق العاده برخورداراست آن است که درسالهایی که سن درمنطقه ای حالت طغیانی دارد، دوره تخمریزی آفت کوتاهتر از زمانی است که این حشره از وضعیتی عادی برخوردار است. دوره جنینی تخم سن گندم در طبیعت از ۵ تا ١۵ روز تغییر می کند که این اختلاف مربوط به نقاط مختلف کشور و زمانهای مختلف است.
   

   
   

   
   تحرک کم پوره های سن اول و تجمع آنها نزدیک پوسته های تخمی که از آن خارج شده اند
   
   

   پوره سن اول پس از خروج از تخم تغذیه نمی کند. در طبیعت پورههای سن اول تقریبًا در بخش اعظم عمر خود مجتمع هستند و کمتر متفرق می شوند. زمانی که از یکدیگر جدا می شوند و به بخشهای مختلف گیاه میزبان روی می آورند حالتهایی از تغذیه را می توان در آنها دید. از پوره سن دو به بعد تغذیه حشره فعالانه آغاز می شود. پوره ها به ویژه پوره های سن دو و سه را می توان به سهولت در نقاطی غیر از خوشه دید ولی عمده فعالیت پوره ها، خوشه گیاه میزبان است. به عبارت دیگر، بیشترین محل تجمع پورهها زوایای مختلف خوشه ها درمراحل مختلف رشدی است.
   

   
   

   
   پوره های سن دو و سه سن گندم در حال تغذیه از خوشه
   
   

   هر چه از عمر پوره ها بگذرد میزان تغذیه آنها افزایش می یابد. بدین ترتیب خطرناکترین مرحله پورگی سن گندم پوره سن پنج (آخرین سن پورگی) آنست. نکته جالب اینکه دراغلب مواقع مراحل مختلف تکاملی سن گندم را می توان با هم دید.
   

   
   
   
   

   حرکت سن گندم نسل جدید به اماکن زندگی غیرفعال در مناطق آبی و دیم شکلهای متفاوتی دارد. جمعیت سن گندم تقریبًا هیچگاه به یکباره به اماکن تابستانی و زمستانی منتقل نمی شود و به عبارت دیگر همواره تعدادی از آنها زودتر از بقیه این حرکت را آ غاز می کنند و بقیه هم در نوبت دوم و حتی تعدادی هم در نوبت سوم این جابجایی را انجام می دهند.
   در مناطق دیم انتقال سن به ارتفاعات ابعاد قابل توجه پروازی ندارد. به عبارت دیگر آفت ناچار به پروازهای طولانی نیست و در بسیاری از مناطق این جابجایی ها بسیار ناچیز است. فاصله فرود سنهای کامل نسل جدید می تواند از صفر تا دهها کیلومتر دورتر از مزارعی باشد که در آن تغذیه کرده و کامل شده اند. نکته مهم آنکه همواره تعدادی بسیار اندک و گه گاه تا حدودی قابل توجه از سنهای کامل شده نسل جدید در همان مزارع و در لابلای شکافها و هر گونه پناهگاه دیگری جهت گذراندن بقیه سال می مانند. این اتفاق در مزارع آبی و دیم تقریبا هر ساله تکرار می شود. این سنها از گروهی هستند که به عللی نتوانسته اند انتقال یابند که مهمترین این دلایل کافی نبودن میزان تغذیه است.
   در مکانهای تابستانی و زمستانی بیشترین کاهش وزن این حشره در فصل گرم رخ می دهدو در واقع تلفات زمستانی سن گندم عمدتا ناشی از کاهش وزنی است که در فصل گرم و در اماکن تابستانی گریبانگیر سنها می شود. سن گندم برای تابستانگذرانی به دنبال دو ویژگی است که یکیخنکی ودیگری رطوبت است. و بنابراین بوته ها و یا هر جای دیگری را که برای تابستان گذرانی در ارتفاعات انتخاب می کند می باید این دو ویژگی را داشته باشند.
   سنهای با ذخیره غذایی بیشترمعمولا به نواحی مرتفع تر و دورتر ارتفاعات می روند. البته این یک قانون کلی است که موارد استثنایی فراوانی زیادی در آن دیده می شود. ضمنا در کل درصد حشرات نر در ارتفاعات پایین بیشتر از درصد ماده هاست و درمقابل در ارتفاعات بالاتر درصد مادهها فزونی می گیرد. البته این نیز عمومی نیست. سن گندم پس از استقرار اولیه در مکانهای تابستانی جابه جاییهایی دارد. این جابه جایی ها معمولاً از بالا به پایین است. میزان جمعیتی که از پایین به بالا منتقل می شوند در مقایسه با جمعیتی که ا ز بالا به پایین تغییر جا می دهند کمتر است.
   در پاییز پس از وقوع اولین بارندگیها آخرین جابجایی صورت گرفته و سنها بیشتر در شیبهایی مستقر می شوند که از تابش بیشتر آفتاب برخوردار باشند. مکانهای زمستانی گه گاه اختلاف بارزی با هم دارند. مثلا در دشت مغان سنها زیر سایه درختان میوه کشت و صنعت مغان دوره دیاپوز خود را شروع می کنند و یا در منطقه بلوچستان به علت خشک و گرم بودن کوه های اطراف سنها در سایه انداز درختان خرما و یا در حاشیه جویها این دوره را آغاز می کنند.
   مهمترین گیاهانی که سن گندم زیر آنها به تابستان و زمستانگذرانی می پردازد عبارتند از:
   گونه های مختلف گون، گونه های مختلف درمنه، گونه های مختلف کلاه میر حسن و گونه های مختلف چوبک

بیماری های گوجه فرنگی +عکس

بیماری های گوجه فرنگی

بیماری های گوجه فرنگیگوجه از خانواده Solana cease و با نام علمی Lycopersi com- تراکم بوته در واحد سطح بسته به فصل کشت : کشت پائیزه و زمستانه : 5/1 بوته در متر مربع و در کشت بهار ، تابستانه 2 تا 3/2 بوته در متر مربع- متوسط زمان جوانه زنی در درجه حرارت مناسب معادل 6 روز است .- زمان لازم کاشت بذر در خاک تا مرحله برداشت معادل 90 روز تا 110 روز است.- میزان بازدهی در متر مربع بین 30 تا 40 کیلوگرم در شرایط مطلوب و استاندارد- مدت زمان شروع گلدهی بین 25 تا 35 ریز بعد از کاشت در خاک است .- درجه حرارت مناسب برای رشد و تلقیح بین 18 تا 25 درجه سانتی گراد و حداقل دمایی تلقیح 13 درجه سانتی گراد می باشد و کمتر از این درجه حرارت تلقیح صورت نمی پذیرد و درجه حرارت بالای 35 درجه نیز عمل تلقیح و رنگ پذیری را مشکل می نماید . - رطوبت ابتیمم : بین (75-65)% و حداکثر (85-80)% و حداقل (45-40)% می باشد.- نور : متوسط شدت نور لازم برای گوجه فرنگی 000/20 لوکس و یا 2000 -2500 ژول می باشد .

• کیفیت آب :

الف : آب آبیاری : گوجه*فرنگی برای رشد و نمو سریع خود و نیز برای تولید زیاد نیاز فراوانی به آب دارد . کنترل دقیق مقدار و زمان آبیاری در برقراری تعادل بین رشد رویشی و زایشی گیاه و در نتیجه میزان باروری و کیفیت محصول گوجه*فرنگی مؤثر خواهد بود . کم و زیاد شدن دفعات آبیاری ونامرتب بودن آن مخصوصاً در اواخر دوره رشد گیاه و موقع رسیدن میوه دچار پاره*ای از بیماریهای فیزیولوژی می*شود . در روزهای گرم آفتابی اگر آب کافی در اختیار گوجه*فرنگی قرار بگیرد پژمرده شده و اغلب برگهای فوقانی آنها لکه هایی ظاهر می*شود و بعلاوه ریزش گل پیدا می*شود و ادامه این وضعیت پوسیدگی ریشه را بدنبال خواهد داشت . آبیاری باید صورت مرتب باشد تا خاک مرطوب بماند ، در صورتیکه خاک خشک شده و آبیاری شود باعث ترک*خوردگی پوست میوه می*گردد .میزان آب در گوجه*فرنگی به مقدار زیاد بستگی به وضعیت آب و هوای خارج از گلخانه دارد . روزهای گرم و آفتابی ، گیاه نیاز به آب بیشتری در مقایسه با روزهای ابری دارد . مطابق برخی آزمایشات ، هر بوته گوجه*فرنگی در گلخانه در طول دوره رشد 5/6 لیتر آب مصرف می*کند . بنابراین هر متر مربع سطح زیر کشت حدود 340-300 لیتر آب لازم دارد و با فرض اینکه خاک گلخانه به رطوبت نسبی در حد اپتیمم باشد ، پس از به گل رفتن تا آخر دوره مطابق جدول زیر است:

مقدار آب لازم برای هر بوته در شبانه روز	شرایط آب و هوایی
Cc 250 تا Cc 500	روزهـــــــای ابـــــــــری
Cc 700 تا Cc 1000	روزهای آفتابی متناوب(آفتاب و سایه)
Cc 1200 تا Cc 1500	روزهــــــــای آفتابی با ابر پراکنده
Cc2000 تا Cc 2500	روزهـــــــــای گرم و آسمان صاف

توجه داشته باشید که آبیاری زیاد برای نشاء ها ونباتات جوان موجب کوتاه ماندن آنها خواهد شد ضمناً آبیاری باید در طول روز انجام گیرد ، زیرا آبیاری در اواخر روز موجب افزایش رطوبت و بروز قطرات آب در شب ، روی برگ ها و میوه خواهد شد .

• کیفیت آب :

باید به سه عامل Ec و SAR و میزان بر توجه نمود .کیفیت آب باید شیرین باشد و (5/1-1) Ec میلی موس بر سانتیمتر مناسب است ولی در Ec بالاتر تا 5/2 میلی موس بر سانتیمتر هم فعالیت دارد ولی Ec از 5/2 میلی*موس بر سانتیمتر برای گوجه فرنگی مناسب نیست و از میزان محصول می*کاهد . گوجه فرنگی از گیاهان نیمه حساس به بر می**باشد ، در آب آبیاری گلخانه ای 33/1 – 67% الی 2 ppm تجاوز نکند .میزان SAR حداکثر از 18 ppm تجاوز نکند .

• محیط کشت ( خاک ):

یکی دیگر از عوامل مهم در پرورش گوجه**فرنگی گلخانه*ای محیط کشت می*باشد .محیط کشتی که برای این منظور تهیه می*شود علاوه بر نگهداری گیاه باید دارای خصوصیات زیر باشد .- آب و مواد غذایی کافی در خود ذخیره نماید .- عاری از آلودگی ها بوده و بتوان بدون اثر سوئی روی محیط کشت آنرا، ضد عفونی نمود .- PH خاک برای گوجه*فرنگی گلخانه 7-5/6 باشد .- مقدار Ec خاک نیز از 3 میلی موس بر سانتیمتر تجاوزنکند ، بدیهی است افزایش Ec از حد معین باعث کاهش درصد محصول خواهد شد .-

مقدار افزایش Ec	4	6	8
درصد کاهش	10%	25%	50%

- چنانچه گوجه*فرنگی در خاک گلخانه کشت شود ، خاکی که برای این منظور استفاده می*شود باید پوک ، قوی و بافت آن شنی و یا شنی لومی و زهکشی در آن بخوبی انجام گیرد . بطوریکه عمق ریشه در خاک نفوذپذیر می*تواند تا 80 سانتیمتر گسترش یابد ، بنابراین خاکهای رسی ، وجود لایه*های غیرقابل نفوذ Hard pan و فشردگی خاک را نمی*پسندد و در صورت امکان رشد ریشه به اعماق بیشتر ، گیاه را در مقابل استرس*ها مقاوم خواهد ساخت .در شکل زیر در سمت چپ یک نهال گوجه*فرنگی را که در شرایط زمانی که دارای یک ریشه اصلی قوی و مقداری ریشه ها فرعی می**باشند و این در شرایطی است که رطوبت خاک جهت تهیه اکسیژن لازم از خاک بـرای رشـد و نمو خود می*باشد ( در سمت راست در جایی که آبیاری اولیه ضعیف و طبقات خاک فشرده بــوده*اند و مــقدار اکسیژن نیز برای رشــد و نمو کم است ) برخورد کند . گـیاه معمولاً ریشه های موئی و افشان در سطح زمین پیدا می*کند . این ریشه های کم عمق در طول سال باقی مانده و گیاه را در مقابل فشار آب و سایر عوامل آسیب*پذیر می*کند . ویژگی های یک رقم خوب: قابلیت خوب جابجایی و کاهش نرم شده میوه در طی رسیدن بخصوص در گوجه فرنگی.مقاومـت به سرمازدگی در طی انبارداری خصوصا در سیب، موز، خیار، هلو و گوجه فرنگی.مقاومت به اسکالدمقاومت به انبارداری در اتمسفر کنترل شده، غلظت بالای دی اکسید کربن و غلظت کم اکسیژن، اثر نـگهداری در غـلظت بالای دی اکسید کربـن اتانول بیشتری تولید می نماید و ضایعات بیشتر است.شدت نورشدت نور مناسب نه تنها در افزایش تولید و تکثیر در محصول مؤثر است بلکه از بروز عوارض فیزیولوژیکی خاصی چون آفتاب سوختگی نیز جلوگیری می کند. این عارضه در گوجه فرنگی بسیار شایع بوده و بخش قابل توجهی از محصول را دچار آسیب می کند.در شرایطی که شدت نور زیاد است پرورش گوجه فرنگی بصورت داربستی توصیه نمی گردد. بعلاوه در این شرایط بهتر است از ارقامی که دارای برگ بیشتری می باشند استفاده نمود تا با سایه اندازی برگها برروی میوه ها شیوع این عارضه کاهش یابد. میوه آفتاب سوخته گوجه فرنگی قابلیت نگهداری خوبی ندارد.آبیاریچون در صد بالایی از وزن محـصولات را آب تشکیـل می دهد، تأمیـن آب نه تنها در افزایش تولید مؤثر است بلکه با بهینه سازی تأمین آب می توان عوارض فیزیولوژیکی خاص چون پوسیـدگی گلگاه در گوجه فـرنگی، لکه تلخی در سـیب وTip burn در کاهورا کاهش داد.آبیاری بارانی علاوه بر افزایـش راندمان مصـرف آب منـجر به بهبود میـوه ها از نـظر عوارض اشاره شده خواهد شد.مدیریت تغذیهتغذیه صحیح محـصولات نقـش مهمی در کاهـش ضـایعات و بهبود کیفیت محصول تولـیدی و عمر انباری محصولات برداشت شده دارد. در این بین ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم، بور، مس و مولیبدن از اهمیت زیادی برخوردارند. ازت بیش از حد نه تنها عدم تعادل اسـید آمینه های ضروری و بالطبع عدم تعادل پروتئین را در پی خواهد داشـت بلکه مشـکلات عدیده ای چون تجمع نیترات و کاهـش میزان ویتامین ث را نیز ایجاد میکند. و همچنین باعث کاهش عمر انباری خواهد شد.بنابراین لازم است در طی رشد محصول و همچنین در دوره قبل از برداشت بر اساس اصول علمی نسبت به توصیه کودی اقدام نمود تا نه تنها عملکرد مطلوبی حاصل گردد بلکه کیفیت محصول تولیدی و عمر انباری آن نیز افزایش یابد.زمان برداشتزمان برداشت صحیح محصولات نقش مهمی در عمر انباری و کاهش ضایعات آنها دارد. در طی تکامل فیزیولوژیک میوه ها و سبزیها تغییرات قابل توجه فیزیکی و بیوشیمیایی در محصول صورت میگیرد. برای مثال میتوان به کاهش سفتی بافت، افزایش فعالیت آنزیم پلی گالاکتوروناز، افزایش پکتین محلول، تغییر در اسیدیته، مواد جامد محلول و شدت تنفس اشاره نمود. چنانچه محصول دیرتر از زمان مناسب برداشت شود نه تنها عمر انباری آن کاهش می یابد بلکه ضایعات آن در طی حمل و نقل و جا به جایی افزایش خواهد یافت. چنانچه محصول زودتر از موقع برداشت گردد کیفیت مناسبی را نخواهد داشتتعیین زمان مناسب برداشت یکی از فاکتورهای مهم در کاهش ضایعات به حساب می آید. زمان مناسب برداشت را میتوان با آزمایشاتی چون سفتی بافت، نسبت قند به اسید، تعداد روز پس از گلدهی کامل و حتی واحدهای گرمایی گرفته شده توسط محصول تعیین نمود.در ایران به این عامل مهم کمتر توجه شده است در حالی که در کشورهای دیگر چنانچه محصول زودتر یا دیرتر از موقع برداشت گردد نه تنها اجازه فروش به آن داده نمی شود بلکه تولید کننده آن محصول جریمه خواهد.تیمارهای پیش سرما دهیعملیات پیش سرما دهی نقش بسیار مفیدی در افزایش عمر انباری و کاهش ضایعات محصولات دارد. تأثیر این عـملیات بر برخی محصولات مانند توت فرنـگی بسیار بارز بوده و ضایعات این محصول را شدیداً کاهش میدهد. در ایران به جز موارد جزئی عملیات پیش سرمادهی غالبا صورت نمیگیرد.انتخاب روش سرد کردن مـقدماتی شامل اسـتفاده از آب سرد، هوای سرد، یخ و خلا بستگی زیادی به ماهیت فیزیولوژیکی محصول داشته و در صورت انتخاب نادرست نه تنها عمر انبارداری محصول افزایش نخواهد یافت بلکه ضایعات محصول شدیدا زیاد خواهد شد.کنترل عوارض پاتولوژیکیبخش زیادی از محصولات بدلیل حمله عوامل بیماریزا به محصول برداشت شده از حلقه مصرف خارج میشوند. خسارت برخی از بیماریها به حدی زیاد است که گاهی تمام محصول دور ریخته میشود. حمله عوامل بیماریزا اغلب بدنبال صدمات فیزیکی صورت میگیرد ولی تعداد کمی از قارچها وجود دارند که به بافتهای سالم نیز حمله برده و شرایط را برای توسعه بقیه عوامل بیماریزا هموار میسازند. معمولاً میوه برداشت شده مقاومت قابل توجهی نسبت به عوامل بیماریزا دارد ولی با آغاز رسیدگی، میوه ها به این عوامل حساس میگردند.بین میزان ترکیبات فنلی و مقاومت به بیماریها یک همبستگی مثبت وجود دارد. این در حالی است که میزان زیاد ترکیبات فنلی سودمند نبوده و باعث ایجاد مزه گس و قهوه ای شدن بافت در اثر اکسیداسیون خواهد شد.اگر چه استفاده از ترکیبات شیمیایی می تواند ضایعات حاصل از عوامل پاتولوژیکی را کاهش دهند ولی روز به روز به دلیل عوارض جانبی این مواد مصرف آنها محدود میشود.اخیراً روشهای غیر شیمیایی چون استفاده از اشعه گاما، نور فرابنفش، گرما درمانی و همچنین استفاده از ترکیبات طبیعی مانند اسانسهای گیاهی توسعه یافته اند.تکنولوژی انبارداریشـرایط انبارداری نقش بسیار مـهمی در افزایـش نـگهداری مـحصولات و کاهـش ضایعات دارد. با استفاده از تکنولوژی محیطی انبارداری میتوان ضایعات محصولات را به حداقل رساند. انبارداری در اتمسفر کنترل شده و استفاده از انبارهای کم فشار با تاثیر بر فرآیندهای تنفس و تولید اتیلن عمر نگهداری محصـولات و ضایعات محصولات در طی انبارداری را کاهش میدهد. انبارهای موجود در ایران غالباً بسیار قدیمی و ابتدایی میباشند. در انبارهای موجود در ایران هیچ کنترلی بر غلظت اکسـیژن، دی اکسیـد کربن و اتیلن صورت نمیگیرد. تنها عواملی چون رطوبت و دما کنترل میـگردد. در چنین شـرایطی نه تنها امکان نگهداری میوه های حساس و خصوصا میوه های تابستانه و سبزیجات وجود ندارد بلکه ضایعات محصولات نگهداری شده نیز بسیار زیاد خواهد بود. در چنین شرایطی انبارداری صرفاً به انواع محدودی از میوه و سبزی (سیب، گلابی، سیب زمینی و پیاز) محدود شده است.تکنولوژی بسته بندییکی از راهکارهای دیگر کاهش ضـایعات محصولات در دوره پس از برداشت بسته بندی است. بسته بندی علاوه بر نقشی که در بازاریابی محصول دارد در جلوگیری از ضایعات و کاهش ضایعات محصولات برداشت شده نیز بسیار موثر است.جابجایی محصولبخشی از محصولات تولید شده در طی جابجایی دچار آسیب می گردند. آسیبهایی که در طی جابـجایی به محصول وارد می شود شامل خـسارات ناشی از فشار، سائیدگی، ضربه و گرما خواهـد بود. همانطور که در بخـش انـتخاب رقم اشاره شد اصلاح ارقام مقاوم در برابر جابه جایی یکی از اهداف مهمی است که خسارات ناشی از حمل و نقل را به حداقل می رساند. اخیراً ارقامی از گوجه فرنگی اصلاح شده اند که در طی حمل و نقل خسارت کمی خواهند دید.ارلی بلایت این بیماری شبیه به بادزدگی سپتوریایی میباشد با این تفاوت که پاتوژن آن قارچ آلترناریا می باشد. این بیماری نیز از برگهای پایینی آغاز مـی شود و می تواند موجب ریختن تمام برگهای گیاه گردد.جراحات روی برگ در این بیماری نسبت به بادزدگی سپتوریایی بی شکل تر، قهوه ای تر و بدون رنگ روشن در مرکز حراحات مـی باشند. زرد شـدن رنـگ بافت اطراف جـراحات بستگی به میزان سم تولید شده توسط پاتوژن دارد. با دقت بیشتر به جراحات متوجه می شویم که لکه ها به طور مشخص از یک الگو پیروی می کنند. اسپـور های قارچی در تمام قـسمت های بافت نکروز شده وجود دارند. جراحات عموما جدا از هم بوده و به هم متصل نمی باشند اما میتوانند با هم ادغام شده و لکه های بزرگی را روی برگها ایجاد کنند.پاتوژن : Alternaria solani این پاتوژن در بقـایای گـیاهان الوده بـسر مـی برد (تا اندازه ای بقایای آلوده دفن شده در خاک منبـع خوب آلودگی می باشند ) و اسپور های آن توسط باد تا مسافت های طولانی پراکنده می شوند. مهمترین عامل بازدارنده آلودگی کشت با تناوب های کوتاه و نیز کشت در جوار قـطعه های آلوده سال قبلی که به طور کامل بقایای آن دفن نشده باشد ، میباشد . آلودگی ابتدا در برگهای مسن تر مشاهده می شود.استراتژی های کنترل :تناوب کشت حداقل 2 تا 3 ساله با گیاهان گروه سولاناسه (گوجه فرنگی - سیب زمینی - گیاهان باریک برگ خانواده تاجریزی بهترین گروه تناوب میباشد)جمع آوری کامل بقایای آلوده سال قبل استفاده از سموم قارچکش جلوگیری از دردسترس قرار گرفتن نیتروژن اضافی اجتناب از آبیاری بیش از حدآنتراکنوز میوه این بیـماری زمانی می تواند روی دهد که میـوه ها هـنوز سبز هستند اما علائم بیماری زمانی ظهور میابد که رنگ میوه ها تـغییر کرده و میـوه ها شـروع به رسـیدن مـی کنند. جراحات میوه دایره شکل و اندکی فرورفته می باشند (مانند اینکه شخصی با انگشت میوه رسیده را فشار داده باشد). زمانیکه جراحات توسعه می یابند، در زیر جراحات قسمت سیاه رنگ microsclerotia قارچ دیده می شود. تحت شرایط مرطوب ممکن است جراحات با توده انبوه قارچی صورتی رنگ پوشیده شوند که این ارگانیسم ثانویه میتواند میزان خرابی میوه را افزایش دهد.پاتوژن : گونه های مختلفی شامل Colletotrichum coccodes , C.dematium , C.gloeosporioides C.dematium
Click here to view the original image of 1200x393px.
Colletotrichum coccodes C.gloeosporioides این پاتوژن ها آب و هوای گرم و مرطوب را می پسندند و در خاک و بقایای گیاهان آلوده تا چند سـال زنده می مانند. اسپـورهای این پاتوژن ها توسـط باران و یا آب آبیـاری روی شاخ و برگ و میوه ها منتقل می شود و علائم بیـماری روی میوه های رسیده به سرعت مشاهده و گسترش می یابد.استراتژی های کنترلتناوب زراعی (حداقل 2 ساله) کنترل علف های هرز (حذف میزبان ثانویه)آویزان کردن گیاه جهت جلوگیری از آلوده شدن به پاتوژن هاپوشانیدن سطح خاکرعایت فاصله کشت مناسباز بین بردن میوه های آلودهاستفاده از سموم قارچکش (قارچکش های موثر گوناگونی علیه این بیماری وجود دارد ، استفاده از قارچکش را زمانی آغاز کنید که اندازه اولین میوه به یک چهارم اندازه واقعی خود رسیده باشد و سمپاشی را به صورت هفتگی تا زمان برداشت ادامه دهیدلکه باکتریایی (Bacteria Spot)
Click here to view the original image of 1599x1243px.
نقاط مدور آبسوخته تا قطر 3 میلی متر روی برگ و کاسبرگ دیده میشود که در آخر قهوه ای می شوند.آلودگی روی مـیوه ها با لکه های برجسته کوچک دایره ای شکل آغاز می شود و لکه ها تا قطر 3 میلی متر هم وسعت می یابند.استراتژی های کنترلاستفاده از نشاء سالم و بذر عاری از پاتوژنتناوب کشت (حداقل 1 تا 2 ساله بین گیاهان گروه سولاناسه)از بین بردن کامل بقایا بعد از برداشتاستفاده از سموم باکتری کش (در گیاهان سالم میتوان از سموم باکتری کش به تنهایی و یا در ترکیب با سموم قارچکش جهت پیشگیری استفاده کرد و نیز لازم به ذکر است که بارندگی سنگین و رگبار و تگرگ تاثیر گذاری سم را کاهش میدهد) لیت بلایت این بیماری توسط پاتوژن Phytophtora infestance ایجاد می شود برگهای آلوده نـشان دهنده جراخات نامـنظمی مـی باشـند که در ابتدا به صـورت لکه های آب سـوخـته بوده و سپـس به صـورت لکه های نـکروتیک تیره در می آیند که به سـرعت منطقه وسـیعی را می پـوشانـند. در آب و هوای مرطوب به موازات حاشیه جراحات و در قسمت برخورد بافت سـالم و بافت مجروح ، توده انبوه پنبه ای شکل قارچی که از روزنه های سطح زیرین برگ بیرون آمده اند ، قابل مشاهده می باشند.پاتوژن : Phytophtora infestanseاین پاتوژن در سیب زمینی نیز بیماری لیت بلایت را ایجاد میکند و ایزوله های مختلف آن ممکن است از نظر بیماری زایی در گوج فرنگی و سیب زمینی متفاوت باشند .علائم بیماریدر برگها ابتدا به صـورت لکه های آبسـوخته در می آید و سپـس لکه ها به رنـگ سبز کمرنگ در آمده و بعد از مدتی قهوه ای تیره مایل به مشکی می شوند . در زیر برگ ها لکه های سفید قارچی مابین باف سالم و بافت نکروزه برگ بوجود می آیند . علائم روی دمبرگ و ساقه مشابه است و در انتها منجر به مرگ گیاه می شود.منابع آلودگی انبار کردن گوجه فرنگی و سیب زمینی های آلوده در محل انبار شده منبع بزرگ آلودگی به حساب می آید. پیـوند زدن گوجه فرنگی با گـوجه فرنگی های آلـوده و یا کاشتن نشا های آوده و نیز وجود گیاهان آلوده در زمینهای مجاور منبع دیگر آلودگی به حساب می آیند . در ضمن این پاتوژن باران و رطوبت نسبی بالا را می پسندد .استراتژی های کنترل از بین بردن بقایای گیاهان آلوده کاشتن نشاهای عاری از آلودگیپیوند زندن با گیاهان سالم استفاده از سموم قارچکش (قارچکش های گوناگونی علیه این بیماری در دسترس میباشد).پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی Blossom End Rotآفتاب سوختگی Sunscaldترک های رشد Growth Cracks Puffinessرسیدن لکه دار Blotchy Ripening پیچیدگی برگ Leaf Rollعوارض ناشی از علف کشهاپوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی Blossom End Rotعلائم اولیه پوسیدگی گلگاه شامل لکه های آب سوخته روی گلگاه میوه های رسیده یا در نزدیکی آن است . این لکه ها به سرعت رشد می کنند و ممکن است به هم بپیوندند و نواحی آسیب دیده وسیعی را بوجود بیاورند. به علت خشک و چروک شدن بافت ، سطح زخمها چروکیده و چرمی و به رنگ قهوه ای تیره تا سیاه در می آید. قسمتهای آسیب دیده معمولا مورد حمله پاتوژنهای ثانویه قرار می گیرند که باعث پوسیدگی نرم و فساد میوه می گردند.کنترلپوسیدگی گلگاه را می توان با فراهم کردن رطوبت یکنواخت در مزرعه و عدم مصرف زیاده از حد کودهای ازته کاهش داد. البته واریته های مختلف گوجه فرنگی از نظر حساسیت با هم بسیار تفاوت دارند. هیچکدام از واریته های حاضر تحمل کافی نسبت به این عارضه ندارند تا بتوان از آنها به عنوان یک راه کنترلی استفاده کرد.اسپری به موقع میوه و شاخ وبرگ گوجه فرنگی با محلول رقیق شده کلرید کلسیم و تکرار آن، مانع از پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی می شود.آفتاب سوختگی Sunscald علائم آفتا ب سوختگی ابتدا روی گوجه فرنگی های کال دیده می شود. این علائم به صورت بروز نواحی سفید یا برنزه روشن روی میوه هایی است که در معرض آفتاب قرار گرفته اند. نواحی تغیییر رنگ یافته چروک خورده و فرورفته اند و اغلب با یک هاله زرد رنگ احاطه شده اند.. این نواحی معمولا در قسـمت بالای میوه ، جایی که بیـشتر در معرض آفتاب قرار می گیرد، دیده می شوند. عارضه آفتاب سوختگی در بوته هایی که برگهای پایینی آنها دراثر Septoria یا Early Blight . از بین رفته اند، و میوه ها به شدت در معرض نور خورشید قرار گرفته اند، دیده می شود. بخشهای آسیب دیده میوه ممکن است توسط پاتوژن های ثانویه مورد حمله قرار گیرند.کنترلدر موقع برداشت یا هرس کردن، میوه ها در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرند. داربست ها را طوری بببندید که میوه ها در معرض خورشید نباشند. استفاده از قارچکش ها و مبارزه با بیماری های برگی از نابود شدن برگها جلوگیری می کند. از واریته هایی استفاده کنید که پوشش برگی مناسبی دارند.ترک های رشد Growth Cracks
Click here to view the original image of 800x600px.
در گیاه گوجه فرنگی دو نوع ترک رشدی دیده می شود : متحدالمرکز و شعاعی . ترکهای رشدی متحدالمرکز باعث بوجود آمدن ترکهای دایره ای شکل در انتهای میوه می شوند ولی ترکهای شعاعی از انتها به طرف خارج گسترش می یابند. این عارضه هنگام رسیدن میوه ظاهر میشود. این ترکها غالبا وقتی بوجود می آیند که شرایط مختلفی مثل نوسانات زیاد دما و رطوبت باعث تغییر شدید سرعت رشد می گردد. باران های شدیدی که پس از آب و هوایی خشک به وقوع می پیوندند، باعث بوجود آمدن ترکهای شعاعی در اکثر کلتیوارهای گوجه فرنگی می شوند. نیتروژن زیاد و پتاسیم کم در ترک خوردن میوه ها نقش دارند و بنابراین فراهم کردن مواد غذایی مناسب، آبیاری منظم و کافی باعث کاهش احتمال ترک خوردن میوه ها می گردد.Puffinessمیوه هایی که دچار این عارضه می شوند، تا حدودی پف کرده و زاویه دارند. حفرات داخل میوه، در صورت وجود، فاقد ماده ژلاتینی به میزان طبیعی اند و میوه بافت متراکمی ندارد. این عارضه در نتیـجه گرده افـشانی ناقص، کوددهی ضعیف و یا عدم تشکیل دانه به طور کامل بوجود می آید که غالبا ناشی از دمای پایین است. مشابه عارضه قبلی، نیتروژن زیاد و کمبود پتاسـیم نیز باعث این مشکل مـی شوند. برخی از کلتیوارها نسبت به این عارضه حساس تراز بقیه هستند.رسیدن لکه دار Blotchy Ripening
Click here to view the original image of 750x500px.
در این عارضه بخشی از میوه به علت عدم تلقیح مناسب به خوبی نمی رسد. آب و هوای سرد باعث شیـوع این عارضه مـی شود و کـمبود آب یا مـقدار زیاده از حد آن نیز باعـث تشـدید ان می گردد. علائم به شکل لکه های زرد رنگ یا سفیدی است که بافت زیر آن سخـت باقی می ماند. نواحی آسیـب دیده هم مـعمولا در بـخش بالائی میوه هستند. این عارضه ممکن است با علائم ناشی از ویروس موزائیک توتون اشتباه شود. این بیماری در کلتیوارهای قدیمی شایع تر است.پیچیدگی برگ Leaf Roll پیچیدگی برگ نوعی عارضه فیزیو لوژیک است که در اثر آب و هوای سرد و بارانی ایجاد می شود. این عارضـه باعث پیچ خوردن برگهای پایـینی به سمـت بالا وضـخیم و چرمی شدن آنها می گردد. پیچـیدگی برگ اثری روی رشـد گیاه و میزان محصول نمی گذارد و نیازی به مبارزه با آن نیست.عوارض ناشی از علف کش ها
Click here to view the original image of 900x511px.
علف کش ها می توانند باعث بد شـکل شدن شـاخ و برگ گوجه فرنگی شوند. بوته های گوجه فرنگی به ویژه به D ـ 4-۲ حساس هستند . علف کش هاباعث خم شدن برگها به سمت پایین، فنجانی و ضخیم شدن آنها می شوند. برگهای تازه باریک و پیچ خورده اند و به طور کامل توسعه نمی یابند.در ضـمن در اثر بادبردگی ( drift ) هم ممـکن است علف کـش هایـی که برای کنترل علفهای هرز چمنی به کار می روند، روی گیاه زراعی رفته و عوارض آشکار گردند.بخارات ناشی از علف کش ها هم ممکن است گیاه را تا چند روز پس از کاربرد علف کش ها تحـت تاثیر قرار دهند. علف های چیده شده ای که قبلا علف کش روی آنها اسـتفاده شـده نیز نباید به عنوان مالچ درمزارع گوجه فرنگی به کار روند. اگر آسیب های وارد شده جزئی باشند، گیاه قادر به رشـد و ترمیم خود خواهد بود. در ضمن گیاهان آسیب دیده باید به طور مرتب و کامل آبیاری شوند.بررسی تأثیر نوع تیمار، بسته بندی ودمای انبار بر کنترل ضایعات پس از برداشت گوجه فرنگیبه منـظور بررسی تأثیر نوع تیمار، بـسته بندی و دمای انبار بر کنـترل ضـایعات پـس از برداشت گوجه فرنگی رقم سانسید، در مرحلهسفید،صورتی و قرمز، این پژوهش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با ۴ تکرار به اجرا در آمد. بدین منظور مـیوه ها در سه مرحله برداشت و پس از تیمار به صورت غوطه وری در دو زمان ۵ و ۱۰ دقیقه، در پوشـش پلاستیک ویا ظرف یکبار مصرف بسته بندی وطی مدت ۳ هفـته در دمای ۱۰و ۲۰ درجه سـانتی گراد قرار گرفته و مـیزان پوسیدگی مورد بررسی قرارگرفت. براسـاس نتایج بدسـت آمده، برای گوجه فرنگی های برداشـت شده در مرحله قرمز، تیمار الکل ۲۰ درصد باپوشش پلاستیک و دمای ۱۰ درجه سانتی گراد، برای گوجه فرنگی های برداشت مرحله صورتی تیمارهای الکل ۳۰ درصد وبی کربنات سدیم ۳ درصد با پوشش پلاستیک ودمای۱۰ درجه سانتی گراد و برای گوجه فرنگی های برداشت مرحله سفید، تیمار بی کربنات سدیم ۳ درصد با پوشش پلاستیک و ظرف یکبار مصرف باروکش فیلم و دمای ۲۰ درجه سانتی گراد مناسب تشخیص داده شد.بحث:
مطالعات انجام شده در باره تأثیر نوع پوشش ودما در رابطه با تیمار بر کنترل میزان ضایعات پس از برداشت، گوجه فرنگی نشان داد، در گوجه فرنگی های برداشت شده در مرحله قرمز، تیمار الکل ۲۰ درصد با پوشش پلاستیک ودمای ۱۰درجه سانتی گراد مهمترین نتیجه را می دهد. در واقع دمای ۱۰ درجه به این دلیل سبب کاهش پوسیدگی می شود که بنابر منابع مورد بررسی، دمای بالا سبب تخریب اکسیداسیونی شده ومیوه را در معرض پوسیدگی بیشتر توسط عوامل بیماری زا قرار می دهد(۸). برای گوجه فرنگی های برداشت شده در مرحله صورتی تیمارهای الکل ۳۰درصد و بی کربنات سدیم۳درصد با پوشش پلاستیک و دمای ۱۰ درجه سانتی گرادمناسب می باشد که در واقع تأثیر بی کربنات سدیم در کنترل پوسیدگی پس از برداشت با نتایج بدست آمده توسط گامکاو سیواکومار(۲۰۰۳)مبنی بر تأثیر بی کربنات سدیم در مبارزه با بیماری آنتراکنوزپاپایا، همخوانی دارد(۶) و در گوجه فرنگی های برداشت شده در مرحله سفید تیمار بی کربنات سدیم ۳درصد با پوشش پلاستیک وظرف یکبار مصرف با روکش فیلم ودمای ۲۰درجه سانتی گراد موثر عمل می کند. آریموتو و همکاران(۱۹۷۷) پتانسیل عمل بی کربنات را برای کنترل پاتوژنهای انباری ثابت کردند(۲). که با نتایج بدست آمده از این پژوهش همخوانی دارد، همچنین بر اساس دیگر بررسیها، محلول های کربنات سدیم وبی کربنات سدیم با افزایش دما کارایی بیشتری دارند(۹و۱۱) که با نتایج بدست آمده از این پژوهش همخوانی دارد.منابع راحمی، مجید (1373) فیزیولوژی پس از برداشت، مقدمه ای بر فیزیولوژی و جابجایی میوه ها (ترجمه) انتشارات دانشگاه شیراز، 259 ص. هاشمی دزفولی، سید ابولحسن و میدانی، جواد، (1376) فیزیولوژی پس از برداشت، انتشارات نشر آموزش کشاورزی، 408 ص.

شته و طرز مبارزه با آنها

شته و طرز مبارزه با آنها

Phylloxera (Filoksera) شته‌ها بعلت وسعت دامنه میزبانهایشان حشره‌های معروفی هستند. دو گونه اصلی آنها جزو آفات مهم گیاهان زینتی در گلخانه‌های آلاسکا بحساب می‌آیند. یکی شته سبز هلو (Myzus Persicae) و دیگری شته خربزه و سیاه (Aphids gossypii) اختلافهای منطقه‌ای معمول هستند. در قسمتهای مختلف آلاسکا مقاومت شته‌ها در برابر حشره‌کش‌ها، ترجیحات محصول و فعالیتهای فعصلی متفاوت است. استراتژی‌هایی که در برخی مناطق آلاسکا انجام می‌گیرد ممکن است در سایر نقاط ایالت مؤثر نباشد. شته‌ها توانایی تولید مثل بطریق Parthen ogenesis (کلونی ماده) را دارند. ماده‌ها از ماده‌ها بوجود می‌آیند و هر ماده جدید توانایی تولید 100ـ50 شته جدید را دارد که این شته‌های جدید ظرف 10ـ7 روز قابلیت تولید مثل را بدست می‌آیند. این تعداد حشره می‌تواند قبل از عکس‌العمل ما همه جا را فرا گیرد. مقاومت به آفتکش‌ها IPM در آلاسکا در سرتاسر صنعت گلخانه، مقاومت شته‌ها را به آفتکش‌ها ثبت کرده است. شبته‌ها به راحتی می‌توانند مقاومت به آفتکش‌ها را توسعه دهند. شته‌ها بصورت ژنتیکی به تعداد مساوی حشره ماده تولید می‌کنند و به آنها مکانیسمهای مقاومت در برابر آفتکش‌ها را می‌دهند. و این بسته‌ها بر روی دامنه وسیعی از میزبانها زندگی می‌نمایند. مقاومت به آفتکش‌ها تقریباً همیشه در گلخانه‌های آلاسکا وجود دارد. مقاومت شته‌ها به آفتکش‌ها بعلت کاربرد غلط و یا بیش از حد بوجود می‌آید. هرچه به میزان بیشتری از حشره‌کش استفاده شود مقاومت بیشتری در شته‌ها بوجود می‌آید. هرگز دوز را افزایش ندهید. برای مثال با از بین بردن شته‌های حساس مستعد، یک مقاومت غیر قابل مشاهده‌ای بوجود می‌آید که باعث تشکیل جعمیت بزرگتری از شته‌ها می‌شود. در نتیجه حشره‌کشهایی که در یک مقطع زمانی جمعیت بزرگی از شته‌های مستعد را از بین می‌برد دیگر برای حشرات باقیمانده اصلاح شده و اکثر نژادهای آن شته کاربردی ندارد. صاحبان گلخانه اغلب مقاومت به شته‌ها را غیر عمدی و با کاربرد نادرست بیش از اندازه مسموم بوجود می‌آورند. IP در آلاسکا اغلب مورد نیاز کشاورزان ناامید قرار می‌گیرد زیرا که تلاش آنها اغلب برای مقابله با شته‌ها کاربردی ندارد. ما متوجه می‌شویم که در این طور شرایط مقاومت زیای در شته‌ها وجود دارد. روشهای سنتی کنترل شته بهیچ وجه در چنین شرایطی مؤثر نیستند. بنابراین یک روش ترکیبی شامل مبارزه شیمیایی انتخابی، مبارزه غیر شیمیایی و کنترل بیولوژیک بهترین روش برای مدیریت شته می‌باشد. اگرچه اقدامات پیشگیرانه می‌تواند در تأخیر حمله مگس سفید تأثیر داشته باشد اما کشاورز باید فرض کند که گلخانه عاقبت به این آفت مبتلا خواهد شد و باید آمادگی اقداماتی جهت کنترل در زمان مناسب را داشته باشد. کنترل بیولوژیک گونه‌های پارازیت مختلفی در هاوایی ظاهر می‌شود. معمولترین گونه‌ها Prospaltella transuena Timberlake و Encarsia Formosa Gahan. گونه‌های دیگر عبارتند از: Aleurodophilus Pergandiellus(Howard) و Eretmocerus nr.haldemani Howard گونه‌های Encarsia Formosa و Encarsia Versicolor Giraut پارازیت‌هایی هستند که مناسب با کنترل در شرایط گلخانه‌ای می‌باشند. حشرات ماده Encarsia در بدن مگس سفید جوان یک عدد تخم می‌گذارد. در نتیجه لارو پارازیت محتویات درونی میزبان را (مگس سفید) خراب و نابود می‌کند و تنها چیزی که از میزبان باقی می‌ماند فقط Exoskeleton (پوشش خارجی بدن) است. (یک نشانه مطمئن و آشکار از اینکه پارازت در حال توسعه است تغییر رنگی است که دو هفته پس از تخمگذاری زنبور پارازیت در بدن لارو اتفاق می‌افتد. بدین صورت که رنگ پوست مسن آخر لاروی سیاه می‌شود). زمانی که زنبور کاملاً رشد یافت، سوراخی در پوشش خارجی لارو و مگس سفید ایجاد می‌کند و بیرون می‌آید. برای افزایش احتمال موفقیت کنترل بیولوژیک مگس سفید گلخانه می‌بایست به چندین نکته مهم توجه کرد. اکثر حشره‌کشها (شامل حشره‌کشهای Residues) زنبورهای Encarsia را می‌کشد. استفاده از حشره‌کش‌ها می‌بایست حداقل 2ـ1 هفته قبل از بکارگیری پارازیت‌ها متوقف شود. پیش‌آگاهی و ردیابی بازدید و بازرسی بصری الزامی است. بازرسی‌های مکرر برای یافتن فعالیتهای اولیه شته در میان گیاهان باید انجام شود. بازرسی‌های تصادفی گیاهان در قسمتهای داخلی و یا بیرونی متکانهای مشخص، جستجوی جوانه‌های گل، قسمتهای انتهایی رشد گیاه و قسمتهای زیرین برگهای پایینی گیاهان. فعالیت حشره را در نوع مرحله رشد گیاه را یادداشت نمایید. شته‌ها در برخی از محصولات به مراحل مشخصی از رشد حمله می‌کنند، بعنوان مثال در سوسن در مرحله بسته بودن جوانه‌ها اتفاق می‌افتد. اگر هجومی از طرف شته‌ها اتفاق افتاد حتماً‌ به مرحله رشد محصول توجه نمایید و در دفعات بعدی کاشت این محصول آمادگی لازم را جهت مبارزه در همان مرحله از رشد گیاه داشته با شید. اگر عسلک و باقیمانده پوسته بدن حشرات مشاهده شد، مشخص می‌شود که هجوم بطور کامل صورت گرفته. در مراحل آخر هجوم، شته‌ها پوسته خود را روی سطح برگ باقی می‌گذارند و همچنین عسلک سختی را از خود ترشح و روی شاخ و برگ گیاه قرار می‌دهند که باعث بد منظره شدن گیاهان می‌شود. پی بردن و یافتن اولیه هجوم آفت می‌تواند مشکل باشد. شته‌ها از جوانه‌ها، گلها و سطح زیرین برگهای پایینی گیاهان تغذیه می‌کنند. شته سبز هلو دارای رنگ سبز کمرنگ هستند بهمین دلیل شناسایی و تشخیص آنها زمانیکه در روی گیاه قرار دارند، مشکل است. حشره‌های بالغ بالدار غیر منتظره ظهور می‌یابند. شته‌های بالغ بالدار در گلخانه پرواز می‌کنند و از علفهای هرز بیرونی خود را به صورت محصولات می‌رسانند. شته‌های بالغ بالدار را می‌توان بوسیله کاتهای چسبنده زرد، منافذ و درها، شکار و Monitor رد. در گلخانه اکثر شته‌ها ماده بدون بال هستند. اکثر شته‌های گلخانه بدون بال هستند، بنابراین کاتهای چسبنده در زمانی که هجوم شروع شده است، ارزش کمی دارند. کنترل بیولوژیک شته‌ها موجودات زنده مدتهاست که برای کنترل موفق گلخانه‌های شته در آلاسکا مورد استفاده قرار گرفته‌اند. نکته کلیدی برای موفقیت مبارزه بیولوژیک عبارتند از تشخیص بموع و زودهنگام آفت، پیشگیری از انتشار و ایجاد جمعیت حشرات مفید که اثر زیادی در روی کنترل جمعیت شته‌ها دارد. پارازیتهای شته بسیاری از زنبورهای micro – hymeroptera مثل Aphidus colemani، Aphidus matricariae، Aphidus ervi یا Aphidus abdominalis برای مبارزه بیولوژیک در آلاسکا بسیار شناخته شده هستند و بسیاری از گونه‌های شته‌ها را کنترل می‌کنند. زنبور پارازیت تخم خود را در بدن شته بالغ می‌گذارد. شته‌ای که بوسیله Aphidus پارازیت شده تبدیل به یک جسد مومیایی شده قهوه‌ای رنگ می‌شود که پس از 10 روز یک زنبور پارازیت جدید از آن خارج می‌شود. Aphidus برای مبارزه با گروههای کوچک شته و یا حتی شته‌های تکی جهت جلوگیری از افزایش جمعیت آنها بسیار مؤثر است. حشرات این خانواده که با خرطوم خود از شیره گیاهی تغذیه می کنند ، دارای تعداد زیادی از گونه ها و از آفات مهم و درجه اول گیاهان صنعتی ، زینتی ، باغبانی ، سبزیکاری ، جنگلی و غیره بوده و از اهمیت اقتصادی زیادی برخوردار میباشند . شته ها علاوه بر تغذیه از شیره گیاهی در انتقال بیماریهای ویروسی نقش مهمی ایفا می کنند . عده ای از شته ها باعث پیچیدگی برگ و یا تغییر شکل شاخه ها گردیده و برخی بر روی قسمتهای گیاهان میزبان تشکیل گالهای گوناگونی را می دهند . شته ها حشرات کوچک کُرَوی ، پهن و یا بیضی شکل هستند ، طول بدن آنها از نیم میلیمتر تا هشت میلیمتر متغیر و اغلب اوقات بین 2 تا 4 میلیمتر می باشد . رنگ آنها بسیار متنوع و اغلب دارای رنگهای زرد ، سبز ، قرمز ، سیاه و یا خاکستری هستند . بدن آنها نرم و پوشیده از موهای ریز با اندازه های متفاوت میباشد . در شته ها سر دارای یک جفت شاخک که طول آن متغیر است وجود دارد . شته ها دارای سه جفت پا هستند و پاهای عقبی معمولا بلند تر از سایر پاها می باشد . شته ها به دو شکل بدون بال و یا بالدار میباشند . در نزد اغلب گونه ها شکم حشره به دم کوتاهی ختم می شود . ضمنا در طرفین و پشت حلقه ششم شکم زائده ای با شکل و اندازه متفاوت وجود دارد . شکل و اندازه این زائده ، شاخکها ، دُم و تزئینات آنها از نظر تشخیص گونه ها اهمیت زیادی دارند . شته ها معمولا دارای ترشحات شیرین و چسبناکی بنام ( عَسَلَک ) میباشند که باعث جلب مورچه ها گَشته و حتی مورچه ها با شاخکهای خود آنها را تحریک به ترشح شیره نموده و از آن تغذیه می کنند . بعضی از مورچه ها برای یک کُلُنی از شته ها لانه ساخته و آنها را محبوس می کنند و یا آنها را به مکانهای دیگر مخصوصا روی ریشه گیاهان منتقل می کنند . در حقیقت مورچه ها استثمارکننده شته ها هستند . بدین جهت شته ها را گاو شیری مورچه ها نامیده اند . در عوض مورچه ها اغلب اوقات شته ها را از حمله و گزند دشمنانشان مصون می دارند . زندگی شته ها بسیار پیچیده است در قسمتی از زندگی خود بطریق بِکرزائی تکثیر پیدا کرده و سپس بعد از پیدایش افراد نر و ماده و آمیزش بین آنها نسل های متعددو متوالی ایجاد کرده و در پائیز ماده های جنسی تخمهای زمستانه می گذارند . زادآوری در شته ها بسیار زیاد میباشد ، بطوریکه تعداد نسل آنها گاهی در سال در مناطق مناسب به 20 نسل می رسد . چند تائی شته کافی است تا در اندک زمان باغ یا گلزاری را آلوده نماید . عده ای از شته ها زندگی خود را بر روی یک گیاه بپایان می رسانند ( یک میزبانه ) در حالیکه عده ای دیگر قسمتی از زندگی خود را روی یک گیاه و قسمت دیگر را روی گیاه دیگری می ذرانند ( دومیزبانه ). شرایط آبر و هوائی فصل بهار ، زادآوری این حشرات را بسیار تسریع می کند . در مورد شته های دو میزبانه اگر بتارانهای بهاری موقعی ببارد که حد اکثر افراد بالدار باشند ، تعداد زیادی از آنها را نابود می کند . در حالیکه بر روی افراد بی بال و لاروها تاثیری ندارد . جمعیت شته های یک میزبانه در اوائل بهار بسیار زیاد می باشند ولی بتدریج در هنگام تابستان تعداد آنها در نتیجه عوامل کنترل کننده مانند کفشدوزکها ، مگسها ، رنبورهای شته خوار ، قارچهای شته کُش ، و همچنین بعلت کمی رطوبت از بین رفته و سپس در اوائل پائیز شروع بازدیاد می کنند . کثرت جمعیت و در نتیجه زیان شته ها به عوامل بسیار زیاد از قبیل شرایط آب و هوائی ، رطوبت ، حرارت ، مقدار و شدت نور ، عمل پارازیت ها و شکاری ها، بستگی دارد . بعنوان مثال زندگی دو نوع شته در زیر شرح داده می شود : 1 - شته سبز هلو : طول حشره بالغ بی بال 5/1 تا 2 میلیمتر و رنگ آن سبز ِزَرد و یا زرد می باشد . بدن بیضی شکل و زائده آن نسبتا طویل است . بیولوژی - تخمها در قاعده جوانه های هلو ، شلیل ، بندرت در زرد آلو گذاشته می شود . در اواسط فروردین بسته به شرایط آب و هوائی ، تخمها باز شده و حشرات بطرف برگها می روند و سپس اواسط اردیبهشت حشرات هر کدام بطور متوسط 40 تا 50 نوزاد بدون بال تولید می کنند که بنوبه خود حشرات بی بال و یا بالدار می زایند . در نسل سوم ، تقریبا تمام حشرات بالدار می باشند و بتدریج در اواسط خرداد تقریبا حشره ای بر روی درخت هلو باقی نمانده و تمام آنها بر روی میزبان دوم که بسیار گوناگون و از خانواده های مختلف گیاهی میباشند مانند: چغندر ، اسفناج ، تنباکو ، سیب زمینی ، کوکب ، کلم و غیره مهاجرت می کنند و نوزادان خود را در روی آنها می گذارند و این نوزادان درطول فصل تابستان نسلهای متوالی را تشکیل میدهند . گزش شته ها برروی برگهای هلو وسپس برروی برگهای میزبان ثانوی باعث پیچیدگی برگها میشود. شته ها در روی سطح زیرین برگها قرار گرفته و بدین طریق مبارزه با آنها بسیار مشکل می شود . در تابستان و در ماههای تیر، مرداد و شهریور شته ها در روی میزبانهای ثانوی زادآوری کرده و فعالیت آنها باعث ایجاد زردی ، پژمردگی ، تغییر شکل برگها می گردند . و در بعضی از موارد باعث انتقال بیماریهای ویروسی می گردند . درشهریورماه تا اواخرماه حشرات جنسی بالدار بسوی میزبان اولیه ( درخت هلو ) مهاجرت مینمایند. هر شته به تعداد پنج تا ده تخم منفردا بر روی شاخه های جوان و جوانه ها می گذارند و تخمها تا بهار سال آینده باقی خواهند ماند . 2 - شته گل سُرخ : طول حشره بالغ بی بال این شته در حدود 8/2 تا 4/3 میلیمتر و رنگ آن سبز مایل به قهوه ای با زائده و پاهای سیاه رنگ می باشد . در ابتدای بهار تخم این شته ها که از سال قبل بر روی درخت گذاشته شده بتدریج شروع به باز شدن کرده و در نتیجه زادآوری شته ها سطح زیرین برگها و ساقه های گل دهنده ( گل سُرخ و نسترن ) مملو از این شته ها میشود .در مکانهائی که حمله این شته مقارن با سفیدک گل سُرخ باشد می توان با مخلوط کردن دو سم قارچ کُش و حشره کُش فقط یکبار مبارزه نمود . باید توجه داشت که دو سم مصرفی قابلیت اختلاط با یکدیگر را داشته باشند . مبارزه : مبارزه با شته ها زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که بمحض ظهور اولین کُلُنی های شته آغاز گردد . بعلاوه در این زمان هنوز تعداد پارازیتها و شکاری ها زیاد نبوده و سمپاشی زیان زیادی به آنها وارد نمی کند .مبارزه با شته در محیط های بسته آپارتمان نسبتا ساده بوده و با چند بار استفاده از حشره کُش های معمولی که برای مبارزه با مگس از آنها استفاده میشود از بین میرود . اما در محیط باز دفع شته بسیار مشکل است . سمومی که در مبارزه علیه شته ها بکار برده می شود ، اغلب سموم فسفره میباشند که خاصیت تماسی دارند مانند : مالاتیون ، گوزاتیون ، دیازینون و سوپر اسید ، که بر حسب ماده موثر آنها از یک تا یک و نیم گرم در یک لیتر آب مصرف میشوند . سموم نفوذی موسوم به سیستمیک مانند : فسامیدون ، متاسیتوکس و سموم مشابه که دارای خاصیت نفوذی میباشند برتری چشم گیری به سموم تماسی شته کُش دارند . زیرا علاوه بر اینکه شته ها در سطح زیرین برگها و مکانهای دیگری از گیاه که سم مستقیما به آنها نمی رسد را از بین میبرد ، بلکه به پارازیت ها و شکاری های مفید آنها نیز صدمه زیادی وارد نمی آورد . و نیز علیه کَنِه های گیاهی موثر می باشد و دوام آنها برحسب رشد گیاه و نوع سم بین 10 تا 20 روز طول می کشد . برای اینکه مقدار ماده موثر بیشتری داخل گیاه شود ، لازم است که سمپاشی زمانی که برگها باندازه کافی رشد کرده باشند انجام گیرد . بنابراین باید این سموم را دیر تر از سموم شته کُش تماسی مصرف نمود

عناصر اصلی و مهم خاک

عناصر اصلی و مهم خاک

نیتروژن:
نیتروژن یکی از اجزای موجود در پروتئین است که به صورت غذا در گیاه ذخیره می شود. نیتروژن معمولا در بخشهای دیگری از سلول مثل کلروفیل و همچنین در ساختار آمینو اسیدها نیز وجود دارد.
علائم کمبود: روشن تر شدن قسمتهای سبز گیاه - تغییر رنگ برگهای پیر به رنگ سبز روشن و علائم شدیدتر رنگ برگ به زردی می گراید و سرانجام موجب مرگ برگ می شود.
علائم زیادی: افزایش نیتروژن باعث تولید گیاه پر آب و ضخیم و در نتیجه تغییر رنگ شاخ و برگ به رنگ سبز تیره می شود. همچنین گیاه نسبت به بیماریها و آفات حساسیت زیادی پیدا می کند.افزایش نیتروژن در محصولات میوه ای باعث آسیب شکوفه و گل می شود و کیفیت محصول را کاهش می دهد.
بهترین میزان برای یونهای نیترات 75% و برای آمونیوم25% می باشد. در سیستم های چرخه ای 5% آمونیوم از کل نیتروژن کافی است ولی در سیستم های غیر چرخه ای یک درصد بیشتری احتیاج است.
افزایش غلضت نیترات باعث کاهش تعداد تارهای کشنده ریشه نیز می شود. اگر منبع اصلی تامین نیتروژن آمونیوم با شد می تواند گیاه را مسموم کند. آثار این مسمومیت در ساقه و برگها توسعه پیدا می کند و برگها به صورت پیاله ظاهر می شوند و همچنین بافت های آوندی خراب می شوند. آمونیوم مانع از عملکرد کلسیم، که برای نگهداری دیواره سلولی لازم است می شود در نتیجه گیاه پژمرده می شود. اگر شاخه های مبتلا شده را از وسط ستون ریشه ای ببریم یک محیط سیاه و فاسد از بافت پیوندی را مشاهده می کنیم.
غلظت نیتروژن در اکثر فرمولهای محلول غذایی بین 100 تا 200 mg/l است و نسبت نیترات به آمونیوم در حدود 3 یا 4 به 1 است .
منابع نیتروژن عبارتند از : منو یا دی هیدروژن فسفات آمونیوم به عنوان معمولی ترین منبع تهیه آمونیوم می باشد. ولی در کل از نیترات کلسیم ، نیترات پتاسیم و اسید نیتریک برای تهیه نیترات و از نیترات آمونیوم برای تهیه آمونیوم استفاده می شود .

فسفر:
میزان فسفر در گیاهان از 2/0 تا 5/0 درصد در ماده خشک تغییر می کند.
علائم کمبود: اولین علامت کمبود در رشد دیده می شود و سپس برگهای پیرتر به رنگ زرشکی سیر(ارغوانی) تبدیل می شوند.
علائم زیادی: اگر از 1% در ماده خشک بیشتر باشد باعث مسمومیت فسفر می شود. مسمومیت فسفر بر روی سایر عناصر مانند آهن، منگنز و روی تاثیر می گذارد.
غلظت فسفر در محلول غذایی: در اکثر فرمولهای غذایی غلظت فسفر بین 30 تا 50 mg/l می باشد. شکل فسفر در محلول غذایی به صورت منو یا دی هیدروژن فسفات است.

پتاسیم:
میزان پتاسیم در گیاه 25/1 تا 3 درصد در ماده خشک تغییر می کند.
علائم کمبود: کاهش رشد و کلورز حاشیه ای. علائم کمبود پتاسیم مانند سوختگی برگ است به صورتی که در کنار برگها بیشتر است. در اکثر فرمولهای محلول غذایی غلظت پتاسیم در حدود 200 mg/l و به صورت کاتیون است.
منابع تهیه پتاسیم: نیترات پتاسیم - سولفات پتاسیم یا کلرید پتاسیم

کلسیم:
میزان کلسیم در گیاهان در حدود 5/0 تا2% در ماده خشک است.
علائم کمبود: کمبود کلسیم به صورتی است که برگها به رنگ قهوه ای و یا سیاه ظاهر می شوند و حاشیه برگها نیز در هم فرو می روند. یکی دیگر از تاثیرهای کمبود کلسیم مرگ و پوسیدگی شکوفه و گل است.
علائم زیادی: باعث کمبود کاتیونهای مهم مثل پتاسیم و منیزیم می شود. غلظت کلسیم در اکثر محلول های غذایی در حدود 200 mg/l می باشد.
مهمترین منابع تهیه کلسیم در محلول غذایی نیترات کلسیم می باشد. در صورتی که حلالیت در آب کم باشد می توان از سولفات کلسیم به عنوان یک منبع تکمیلی استفاده کرد.

منیزیم:
میزان منیزیم در گیاه باید حدود 5/0 تا 2/0 درصد باشد. منیزیم در ساختار کلروفیل موجود است.
علائم کمبود: کلروز داخلی برگهای پیر. غلظت منیزیم حدود 50 mg/l و به شکل +mg2 در محلول غذایی است. منبع تهیه منیزیم سولفات منیزیم است.

گوگرد:
حجم گوگرد در گیاهان در حدود 15/0 تا 5/0 درصد در ماده خشک است.
علائم کمبود گوگرد شبیه نیتروژن است به صورتی که تمام گیاه به رنگ سیز روشن تغییر می کند. غلظت گوگرد در بیشتر محلول های غذایی 50 mg/l به صورت -so42 است. نمک های سولفات پتاسیم، منیزیم و آمونیوم از مهمترین منابع تهیه گوگرد است.

نیاز غذایی درخت

نیاز غذایی درخت

رطوبت، تهویه، درجه حرارت، نور مناسب، تعادل تغذیه ای، محیط مناسب رشد ریشه، عدم وجود مواد مضر و آفات و بیماری بر رشد و تولید درختان میوه تاثیر می گذارد.
آیا می دانید عواملی که بر رشد و تولید درختان میوه تاثیر می گذارد عبارتند از رطوبت، تهویه، درجه حرارت، نور مناسب، تعادل تغذیه ای، محیط مناسب رشد ریشه، عدم وجود مواد مضر و آفات و بیماری.
نیاز غذایی یک درخت
نیاز غذایی یک درخت میوه معمولا از الگوی رشد کلی آن تبعیت می کند. در اوایل بهار نیز درخت به وسیله عناصر غذایی حاصل از آسیمیلاسیون که در پاییز سال قبل در ریشه ها و بافتهای چوبی ذخیره شده اند، تامین می شود.
در طول فصل رشد، رشد کلی درخت نیز افزایش یافته که حداکثر آن در اوایل بهار و سپس مجددا در زمان برداشت، در اواخر تابستان و اوایل پاییز است.
بین اندامهای درخت برای مواد غذایی که در طول فصل ساخته و تبدیل شده اند، رقابت وجود دارد. وجود فعالیت متابولیکی زیاد در نوک شاخه و توسعه چوب و برگها باعث می شود که شاخه ها به عنوان مصرف کننده های قوی برای جذب مواد غذایی به حساب آیند. کابرد سنگین کود ازته در بهار، رشد رویشی را تحریک کرده و سبب می شود که تعداد زیادی شاخه طویل بر روی درخت به وجود آید که تا اواخر تابستان به رشد خودشان ادامه می دهند. در نتیجه چنین رشد رویشی زیاد، اندازه و کیفیت میوه کاهش می یابد و ممکن است که از تشکیل گل برای فصل گلدهی جلوگیری به عمل آید و در اثر طولانی شدن رشد رویشی شاخه ها، تشکیل گل به تاخیر بیفتد به دلیل اینکه ساخته شدن چوب در شاخه ها برای انجام فرآیند لیگنینی شدن به غلظت بالای کلسیم نیاز دارد.
کلسیم ترجیحا در رشد رویشی به مصرف رسیده که اغلب اوقات با وقوع عوارض ناشی از کمبود کلسیم در میوه، از قبیل چوب پنبه ای شدن همراه است. این عمل یک رقابت فعال است.
همچنین بین اندامهای درخت ممکن است رقابت غیرفعال هم وجود داشته باشد. بافتهایی که دارای تبخیر زیادی هستند ممکن است منابع غذایی بیشتری را در نتیجه انتقال مقادیر قابل ملاحظه ای از این عناصر به وسیله جریان تبخیر برگ دریافت کنند. میوه تبخیر کمتری نسبت به رگ نشان می دهد.
بنابراین قدرت رقابت غیرفعال کمتری در برابر برگ و بافتهای رویشی برای عناصر غذایی مانند کلسیم در جریان تبخیر دارد.
عناصر غذایی ضروری برای رشد درختان میوه
تامین، جذب و استفاده عناصر شیمیایی از محیط، مخصوصا هوا و خاک و استفاده از آنها در متابولیسم و رشد گیاه به عنوان تغذیه تعریف شده است و بدین ترتیب عناصر شیمیایی مورد نیاز را عناصر غذایی می نامند. این عناصر برای رشد ضروری هستند زیرا آنها سه گونه از نیازهای ضروری گیاه را برآورده می سازند:
1- این عناصر به طور مستقیم در فرآیندهای سوخت و ساز گیاهی به عنوان یک جزء تشکیل دهنده سوخت و ساز دخالت کرده و یا برای عمل سیستمهای آنزیمی مورد نیاز هستند.
2- کمبود عنصر ضروری، گیاه را برای تکمیل چرخه زندگی خود ناتوان می سازد و ممکن است باعث مرگ آن شود.
3- کمبود هر عنصر اختصاصی است و نمی توان عنصری را با عنصر دیگر جایگزین ساخت
علایم کمبود ازت
نیتروژن در مقایسه با سایر عناصر دارای بالاترین غلظت است. نیتروژن یک عنصر متحرک است که به سمت سطوحی که در آنجا فعالیت متابولیکی بالا است و در معرض نور بیشتر قرار دارند، حرکت می کند. در نتیجه نیتروژن از برگهای پیرتر در قاعده ساقه یا از قسمتهایی از تاج درخت که در معرض سایه است به برگهای جدید و خارجی تاج منتقل می شود.
برگهای پیرتر یا برگهای واقع در سایه دارای نیتروژن کمتری هستند. در نتیجه برگهایی که در سطح پایینی از نتیروژن هستند کم رنگ شده سپس زرد می شوند و در نهایت پیر شده و می ریزند.
کمبود ازت کاهش رشد اندامهای هوایی شاخه ها به طور معمول قایم کمبود ازت ابتدا در برگهای مسن و سپس برگهای جوان مشاهده می شود.
زمان مصرف
پیش از زمان شروع گلدهی، در زمان گلدهی و تشکیل میوه، زمان رشد میوه
اثرات ازت
رشد رویشی، عملکرد و کیفیت میوه ضروری است.
تاثیر متقابل بر جذب عناصر دیگر
ازت اضافی در خاک روی قابلیت جذب سایر عناصر به ویژه فسفر یا سمیت سایر عناصر به دلیل آزاد شدن مقادیر اضافی مانند مس تاثیرگذار می شود. ازت اضافی رسیدن میوه و رنگ میوه را به تاخیر می اندازد، خطر سرمازدگی را افزایش می دهد و حساسیت درخت سیب را به عارضه لکه تلخ افزایش می دهد. این ماده باعث کاهش میزان فسفر و پتاسیم در برگها شده و غلظت منگنز و روی را افزایش می دهد.
علایم کمبود فسفر
فسفر ماده ای است که در تمامی بافتهای گیاه یافت می شود و در اندامهای جوان گلها دانه تمرکز بیشتری دارد. اهمیت ویژه ای در جوانه زدن بذر، تسریع رشد ریشه و فرآیندهای رسیدن دانه و میوه دارد. برای تقسیم سلولی و رشد بافتهای مریستمی نیز ضروری است.
کمبود فسفر در گیاهان موجب کاهش رشد به ویژه در ریشه شده، ساقه ها کوتاه، ضعیف و باریک می شوند.
برگها کوچک شده و برگ ریزان زودرس از برگهای مسن شروع می شود، میزان گلدهی کاهش زیادی یافته و تولید میوه کم می شود، نوک برگهای مسن اغلب خشک و شاخ و برگ تغییر رنگ می دهند، پوست میوه ضخیم و کیفیت آن اسفنجی می شود، ظهور جوانه به تاخیر افتاده و نامنظم می شود و درخت دچار زردی زودرس پاییزه می شود
تاثیر متقابل بر جذب عناصر دیگر
زیادی فسفر موجب کاهش پتاسیم، منیزیم، آهن، ازت، مس و بر در برگها می شود ولی کلسیم و منگنز برگ افزایش می یابد
علایم کمبود پتاسیم
این عنصر اهمیت ویژه ای در برگهای جوان، نوک ریشه و سایر بافتهای مریستمی غنی از پتاسیم دارد.
پتاسیم تقریبا در تمام فعالیتهای سوخت و ساز گیاه نقش دارد. مصرف آن باعث افزایش رشد میوه با افزایش سطح برگ به طور غیرمستقیم و باعث بهبود رنگ میوه می شود.
کمبود آن باعث اختلال در متابولیسم گیاه شده و ترکیبات سمی ازت دار در گیاه تجمع می یابد در پتاسیم، کمبود از برگهای پیر به سمت برگهای جوان حرکت می کند، برگهایی که به تازگی کامل شده اند به صورت زردی نوک و حاشیه برگ به ویژه در فصل خشک مشخص می شود.
تاثیر متقابل بر جذب عناصر دیگر
افزایش غلظت پتاسیم باعث کاهش غلظت کلسیم و منیزیم، روی و منگنز در برگ می شود

ساختمان گوسفند داری

ساختمان گوسفند داری

مقدمه:
از مهمترین عواملی که پیشرفت در هر فعالیت تولیدی و اقتصادی را تضمین می کند، تلفیق دانسته های علمی با امکانات عملی است و این امر به ویژه در برخی از رشته های تولیدی مانند فعالیت های دامپروری و بخصوص گوسفند داری، حائز اهمیت است.

جایگاه وتجهزیات لازم برای پرورش گوسفند
نگهداری و پرورش گوسفند اگرچه به جایگاه وتجهیزات گوناگون و پر خرج در مقایسه با پرورش گاو وطیور نیاز ندارد، اما این امر دلیل آن نیست که بتوان فعالیت در زمینه گوسفندداری را بویژه در واحدهای بزرگ بدون در نظر گرفتن نکات مربوط به جایگاه وساختمان های لازم به مورد اجرا گذاشت و در نهایت از این نوع فعالیت، به صورت اقتصادی استفاده وبهره برداری نمود. به عبارت دیگر باید دانست که پرورش گوسفند، هنگامی اقتصادی و سود آور خواهد بود که علاوه بر توجه به ویژگی های علمی و فنی مربوط ، نکات مربوط در زمینه جایگاه وتجهیزات حیوان نیز مورد نظر قرار گیرد تا بدین وسیله بتوان از یک سو، بهداشت و سلامت گوسفند را به نحو مطلوب فراهم ساخت واز سویی دیگر، از لحاظ تامین غذا ویا میزان کار در واحد گوسفند داری، به شکلی شایسته از نظر اقتصادی صرفه جوئی کرد.

یاد آوری این نکته ضروری است که اگر چه در اکثر کشورهای خارج، گوسفندان در بیشتر ایام سال در محیط آزاد و در فضای باز به سر می برند (روش آزاد) اما در فصل زمستان وشرائط نامساعد هوا به هرحال در محیط بسته و در داخل جایگاه (روش بسته) نگهداری میشوند. بعلاوه در روش سنتی دامداری ایران، به استسنای بعضی موارد، اکثر گوسفندان در روز به چراگاه یا مرتع فرستاده میشوند و اغلب، عصرها باتوجه به شرایط جوی (باد و باران) به جایگاه یا آغل باز میگردند. باید توجه داشت که مراقبت از گوسفند بویژه میش ها در هنگام زایش و مراقبت از بره های آنان و همچنین نگهداری گوسفند به منظور پرواربندی با استفاده از جایگاه صورت میگیرد.
شرایط عمومی جایگاه دام
گوسفند و بز نسبت به رطوبت و کوران هوا حساسند بنابراین بایستی در ساخت جایگاه این موضوع را مد نظر قرار داد. هر جایگاه دام بایستی شرایط زیر را داشته باشد:
1- محل جایگاه باید از خانه های مسکونی فاصله داشته باشد، اما این فاصله نباید به اندازه ای باشد که دامدار در نگهداری دام دچار مشکل شود. محل های پست و مرطوب برای احداث جایگاه مناسب نیستند. اما هرگاه در نقاط مرطوب جایگاهی برای گوسفند ساخته شود، با زهکشی اطراف جایگاه باید به خشک کردن آن کمک کرد.
2- زمینی که برای جایگاه دام انتخاب می شود باید از زمین های اطراف بلند تر ویا هم سطح آن باشد تا از ورد آبهای جاری به محل نگهداری دام ها جلوگیری شود. بویژه باید توجه داشت که جایگاه را به هیچ وجه در نقاطی که ممکن است در مسیر سیل قرار گیرد بنا نساخت.
برای اینکه کف جایگاه کمی بلند باشد میتوان قبلاً یک طبقه سنگ درشت چید و روی آن را پوشاند.
3- ساختمان جایگاه دام باید طوری ساخته شود که از نور خورشید به مقدار زیادی استفاده شود. تابیدن نور خورشید به بدن دام ها وجایگاه بسیار مفید است.
4- ساختمان جایگاه باید طوری ساخته شود که از وزش بادهای فصلی به داخل جایگاه جلوگیری شو د (بر خلاف جهت وزش بادهای موسمی). همچنین مسیر وزش باد همیشه از طرف خانه ها به سمت جایگاه باشد. برای مقابله با باد شدید میتوان از باد شکن استفاده کرد. بادشکن را میتوران با مسالح ساختمانی ویا به کمک درخت کاری در اطراف محل جایگاه و یا با استقرار نی های بلند تا ارتفاع 2 متر بنا کرد.
5- دیوار، سقف و کف جایگاه در صورت امکان از موادی مانند سنگ، آجر وسیمان ساخته شود تا امکان زندگی حشرات و میکروب ها در جایگاه کم وتمیز کردن و ضد عفونی کردن راحت تر باشد.
6- کف جایگاه باید محکم و بادوام، غیر قابل نفوذ وغیر لغزنده باشد.
7- باید تعدا دام ها و بزرگی جایگاه با هم هماهنگ باشد به عبارتی تعداد دام با مساحت جایگاه تناسب داشته باشد.
آغل (جایگاه بسته)
آغل وتقسیمات داخلی آن باید به گونه ای ساخته شوند که بتوان آن را با توجه به امکانات وشرایط دامدار، در موقع مناسب تغییر داد. بطوری کهع اگر دامدار مایل نباشد در دوره ای از سال، از جایگاه برای نگهداری گوسفند استفاده کند قادر باشد با اندکی تغییرات آنرا برای کاربرد های دیگر مورد استفاده قرار دهد.
به هر حال در اجرای عملیات ساختمانی باید سعی نمود تا آغل از هر لحاظ محکم و غیر قابل نفوذ و غایق ومحفوظ ساخته شود و این عملات به گونه ای نباشد که به واسطه صرفه جویی های غیر ضروری جایگاه ساخته شده مرتباً نیاز به تعمیر وتقبل هزینه های اضافی پیدا کند. به همین جهت در اجرای عملات ساختمانی باید به نکات زیر توجه داشت:
الف- پی ریزی: پی در ساختمانهای آجری، از شفته آ]ک و در ساختمن های نسبتاً سنگین از بتون تشکیل یافته.
ب- دیوار سازی: مصالح بکار رفته نسبت به موقعیت محل متفاوت اند و معمولاً عبارت اند از سنگ، آجر، بلوک های بتنی، ایرانیت، چوب، تخته چند لا و کاهگل و خشت. دراجرای عملات دیوار سازی، باید دقت نمود که لااقل که قسمت های پایینی دیوار از آجر و سیمان و بطور کلی ازمصالح سخت و قسمتهای بالایی از مصالح سبک ساخته شود.
بعلاوه باید دانست که جدار داخلی دیواغر جایگاه باید فاقد هرگونه شکاف ودرز باشد زیرا این گونه نقاط محل مناسبی جهتاختفای کنه ها وسایر حشرات خواهد شد. بهتر است تا ارتفاع یک متری جدار داخلی دیوار را سیمان اندود کرد ات بتوان عملات ضدعفونی و شعله افکنی را به نحو احسن انجام داد.
ج- کف جایگاه: باید محکم، بادوام، خشک، غیرقابل نفوذ و غیر لغزنده و همچنین به گونه ای باشد که بتوان آنرا به آسانی تمیز و ضدعفونی کرد.
کف جایگاه به دو شکل ساخته میشود:
1. کف های معمولی: تمام کف جایگاه را پوشش میدهد، و دارای انواعی ازجمله پوشش با آجر، پوشش با آسفالت، پوشش با سیمان و پوشش بتونی است.
مساحت لازم برای آغل با کف معمولی برحسب تعداد گوسفندانی که نگهداری میشوند متفاوت است ودست کم باید 1.25 مترمربع برای هر رأس گوسفند داشتی در نظر گرفت.
2. کف های نرده ای: این نوع کف ها معمولاً از چوب فلز و یا بتون ساخته می شود وبین انها بر کف های معمولی فواصلی وجود دارد. فاصله مناسب بین هر دو نرده 3 سانتیمتر و عرض هر نرده 5 سانتیمتر می باشد.
استفاده از کف های نرده ای، گذشته از آنکه در کاهش انگل های داخلی وافزایش بیشتر کنترل محیط جایگاه تاثیر دارد، از نظر نقصان حشرات، عدم بو، عدم احتیاج به بستر و صرفه جویی در مقدار جا وکار نیز موثر است. جدول زی مقدار مساحت لازم برای کف های نرده ای را بر حسب نوع گله نشان می دهد.
مقدمه:
از مهمترین عواملی که پیشرفت در هر فعالیت تولیدی و اقتصادی را تضمین می کند، تلفیق دانسته های علمی با امکانات عملی است و این امر به ویژه در برخی از رشته های تولیدی مانند فعالیت های دامپروری و بخصوص گوسفند داری، حائز اهمیت است.

جایگاه وتجهزیات لازم برای پرورش گوسفند
نگهداری و پرورش گوسفند اگرچه به جایگاه وتجهیزات گوناگون و پر خرج در مقایسه با پرورش گاو وطیور نیاز ندارد، اما این امر دلیل آن نیست که بتوان فعالیت در زمینه گوسفندداری را بویژه در واحدهای بزرگ بدون در نظر گرفتن نکات مربوط به جایگاه وساختمان های لازم به مورد اجرا گذاشت و در نهایت از این نوع فعالیت، به صورت اقتصادی استفاده وبهره برداری نمود. به عبارت دیگر باید دانست که پرورش گوسفند، هنگامی اقتصادی و سود آور خواهد بود که علاوه بر توجه به ویژگی های علمی و فنی مربوط ، نکات مربوط در زمینه جایگاه وتجهیزات حیوان نیز مورد نظر قرار گیرد تا بدین وسیله بتوان از یک سو، بهداشت و سلامت گوسفند را به نحو مطلوب فراهم ساخت واز سویی دیگر، از لحاظ تامین غذا ویا میزان کار در واحد گوسفند داری، به شکلی شایسته از نظر اقتصادی صرفه جوئی کرد.

یاد آوری این نکته ضروری است که اگر چه در اکثر کشورهای خارج، گوسفندان در بیشتر ایام سال در محیط آزاد و در فضای باز به سر می برند (روش آزاد) اما در فصل زمستان وشرائط نامساعد هوا به هرحال در محیط بسته و در داخل جایگاه (روش بسته) نگهداری میشوند. بعلاوه در روش سنتی دامداری ایران، به استسنای بعضی موارد، اکثر گوسفندان در روز به چراگاه یا مرتع فرستاده میشوند و اغلب، عصرها باتوجه به شرایط جوی (باد و باران) به جایگاه یا آغل باز میگردند. باید توجه داشت که مراقبت از گوسفند بویژه میش ها در هنگام زایش و مراقبت از بره های آنان و همچنین نگهداری گوسفند به منظور پرواربندی با استفاده از جایگاه صورت میگیرد.
شرایط عمومی جایگاه دام
گوسفند و بز نسبت به رطوبت و کوران هوا حساسند بنابراین بایستی در ساخت جایگاه این موضوع را مد نظر قرار داد. هر جایگاه دام بایستی شرایط زیر را داشته باشد:
1- محل جایگاه باید از خانه های مسکونی فاصله داشته باشد، اما این فاصله نباید به اندازه ای باشد که دامدار در نگهداری دام دچار مشکل شود. محل های پست و مرطوب برای احداث جایگاه مناسب نیستند. اما هرگاه در نقاط مرطوب جایگاهی برای گوسفند ساخته شود، با زهکشی اطراف جایگاه باید به خشک کردن آن کمک کرد.
2- زمینی که برای جایگاه دام انتخاب می شود باید از زمین های اطراف بلند تر ویا هم سطح آن باشد تا از ورد آبهای جاری به محل نگهداری دام ها جلوگیری شود. بویژه باید توجه داشت که جایگاه را به هیچ وجه در نقاطی که ممکن است در مسیر سیل قرار گیرد بنا نساخت.
برای اینکه کف جایگاه کمی بلند باشد میتوان قبلاً یک طبقه سنگ درشت چید و روی آن را پوشاند.
3- ساختمان جایگاه دام باید طوری ساخته شود که از نور خورشید به مقدار زیادی استفاده شود. تابیدن نور خورشید به بدن دام ها وجایگاه بسیار مفید است.
4- ساختمان جایگاه باید طوری ساخته شود که از وزش بادهای فصلی به داخل جایگاه جلوگیری شو د (بر خلاف جهت وزش بادهای موسمی). همچنین مسیر وزش باد همیشه از طرف خانه ها به سمت جایگاه باشد. برای مقابله با باد شدید میتوان از باد شکن استفاده کرد. بادشکن را میتوران با مسالح ساختمانی ویا به کمک درخت کاری در اطراف محل جایگاه و یا با استقرار نی های بلند تا ارتفاع 2 متر بنا کرد.
5- دیوار، سقف و کف جایگاه در صورت امکان از موادی مانند سنگ، آجر وسیمان ساخته شود تا امکان زندگی حشرات و میکروب ها در جایگاه کم وتمیز کردن و ضد عفونی کردن راحت تر باشد.
6- کف جایگاه باید محکم و بادوام، غیر قابل نفوذ وغیر لغزنده باشد.
7- باید تعدا دام ها و بزرگی جایگاه با هم هماهنگ باشد به عبارتی تعداد دام با مساحت جایگاه تناسب داشته باشد.
آغل (جایگاه بسته)
آغل وتقسیمات داخلی آن باید به گونه ای ساخته شوند که بتوان آن را با توجه به امکانات وشرایط دامدار، در موقع مناسب تغییر داد. بطوری کهع اگر دامدار مایل نباشد در دوره ای از سال، از جایگاه برای نگهداری گوسفند استفاده کند قادر باشد با اندکی تغییرات آنرا برای کاربرد های دیگر مورد استفاده قرار دهد.
به هر حال در اجرای عملیات ساختمانی باید سعی نمود تا آغل از هر لحاظ محکم و غیر قابل نفوذ و غایق ومحفوظ ساخته شود و این عملات به گونه ای نباشد که به واسطه صرفه جویی های غیر ضروری جایگاه ساخته شده مرتباً نیاز به تعمیر وتقبل هزینه های اضافی پیدا کند. به همین جهت در اجرای عملات ساختمانی باید به نکات زیر توجه داشت:
الف- پی ریزی: پی در ساختمانهای آجری، از شفته آ]ک و در ساختمن های نسبتاً سنگین از بتون تشکیل یافته.
ب- دیوار سازی: مصالح بکار رفته نسبت به موقعیت محل متفاوت اند و معمولاً عبارت اند از سنگ، آجر، بلوک های بتنی، ایرانیت، چوب، تخته چند لا و کاهگل و خشت. دراجرای عملات دیوار سازی، باید دقت نمود که لااقل که قسمت های پایینی دیوار از آجر و سیمان و بطور کلی ازمصالح سخت و قسمتهای بالایی از مصالح سبک ساخته شود.
بعلاوه باید دانست که جدار داخلی دیواغر جایگاه باید فاقد هرگونه شکاف ودرز باشد زیرا این گونه نقاط محل مناسبی جهتاختفای کنه ها وسایر حشرات خواهد شد. بهتر است تا ارتفاع یک متری جدار داخلی دیوار را سیمان اندود کرد ات بتوان عملات ضدعفونی و شعله افکنی را به نحو احسن انجام داد.
ج- کف جایگاه: باید محکم، بادوام، خشک، غیرقابل نفوذ و غیر لغزنده و همچنین به گونه ای باشد که بتوان آنرا به آسانی تمیز و ضدعفونی کرد.
کف جایگاه به دو شکل ساخته میشود:
1. کف های معمولی: تمام کف جایگاه را پوشش میدهد، و دارای انواعی ازجمله پوشش با آجر، پوشش با آسفالت، پوشش با سیمان و پوشش بتونی است.
مساحت لازم برای آغل با کف معمولی برحسب تعداد گوسفندانی که نگهداری میشوند متفاوت است ودست کم باید 1.25 مترمربع برای هر رأس گوسفند داشتی در نظر گرفت.
2. کف های نرده ای: این نوع کف ها معمولاً از چوب فلز و یا بتون ساخته می شود وبین انها بر کف های معمولی فواصلی وجود دارد. فاصله مناسب بین هر دو نرده 3 سانتیمتر و عرض هر نرده 5 سانتیمتر می باشد.
استفاده از کف های نرده ای، گذشته از آنکه در کاهش انگل های داخلی وافزایش بیشتر کنترل محیط جایگاه تاثیر دارد، از نظر نقصان حشرات، عدم بو، عدم احتیاج به بستر و صرفه جویی در مقدار جا وکار نیز موثر است. جدول زی مقدار مساحت لازم برای کف های نرده ای را بر حسب نوع گله نشان می دهد.






د- سقف جایگاه: مصالح مورد استفاده برای سقف عبارت اند از سفال، آجر، سنگ، خشت و تخته های نازک. معمولاً در جایگاه های بسته از تیرآهن و آجر و در جایگاه باز از ایرانیت و ورقه های فلزی استفاده می شود. لازم به ذکر است که باید از ایجاد سقف های هادی حرارت مانند حلبی وآهن سفید خود داری کرد. زیرا اینگونه سقف هابه شدت گرما وسرما را منتقل میکنند و بویژه در تابستان گرمای شدید ایجاد میکنند که برای گوسفند بسیار آزار دهنده است. بنابر این باید هر گونه سقفی که ساخته میشود حتی المقدور سبک، نفوذ ناپذیر و عایق حرارت باشد.
ارتفاع دیوار جایگاه یا فاصله سقف از کف جایگاه عرقدر بیشتر باشد به همان نسبت هوای زیادنری در اختیار خواهند داشت، اما گرم کردن چنین جایگاهی در زمستان بدون اشکال نیست. معمولاً ارتفاع دیوار جایگاه حدود 2.60 تا 3 متر می باشد زیرا اولاً فضای لازم در جایگاه وجود داشته باشد و ثانیاً در واحدهای تولیدی بزرگ، هرگاه بخواهند از وسایل ماشینی و مکانیکی جهت برداشت کود ومحصولات دیگر استفاده کنند ورود وخروج این وسایل به سادگی امکان پذیر باشد. ه- بهاربند: معمولاً در فضای باز ودر طرفین آغل، بهاربند هایی باید ایجاد کرد. این بهار بندها را که به منزله حیاط آغل میباشند بهتر است توسط دیوارهای نرده ای، آجری، چوبی، فلزی و یا گلی به ارتفاع حدود 1.20 متر حصار بندی نمود تا از آنها بتوان به عنوان بهار خواب در تابستان و در اوقاتی که هوای داخل آغل خیلی گرم است استفاده کرد. بعلاوه در روزهای عادی ودر مواقعی که می خواهند داخل آغل را تمیز و ضدعفونی کنند، گوسفندان را به جای آغل میتوان در این بهاربند ها جای داد. و- درب آغل: فضای بهاربند و داخل آغل را به یکدیگر مرتبط می سازد. درب آغل باید نسبتاً وسیع وتقزیباً به عرض 2.30 متر باشد تاعبور گوسفندان از آغل به بهاربند و بالعکس به سهولت امکان پذیر گردد. توجه به وسعت درب ورودی آغل از لحاظ پرورش گوسفندان داشتی ونگهداری میشهای آبستن ضرورت دارد. زیرا در غیر این صورت ممکن است به علت فشار میش های آبستن در هنگام عبور از درب آغل دامدار با مشکل سقط جنین مکانیکی مواجه گردد. برای این منظور بهتر است از درب های ریلی استفاده شودتا باز وبسته شدن آن سریع باشد.
فضای بهاربند با فضای داخلی مزرعه، به وسیله درب دیگری که به سمت بیرون باز وبسته میشود ارتباط می یابد. این درب نیز که درواقع مدخل اولیه جایگاه است، باید از وسعت کافی برخوردار باشد و معمولاً به شکل نرده ای است. در نقاطی که بیماری پتین یا فوترات (گندیدگی بین دو سم) شایع ومتداول است باید درمدخل اولیه بهاربند حوضچه های کم عمقی حفر کرد و در آن محلول ضدعفونی کننده ریخت تا سم های گوسفندان در موقع عبور از آن ضدعفونی گردد. ز- وسایل غذاخوری: جای خوراک ویا وسایل غذاخوری گوسفند ممکن است به دو صورت مدرن و سنتی ساخته شود. درشکل مدرن وسایل غذاخوری دو نوع و مشتمل بر علف خور وآخور است. علف، کاه، یونجه خشک و بطور کلی غذاهای پرحجم و مواد علوفه ای را در علف خور، و کنجاله و آرد جو و سایر مواد کنسانتره یا غذاهای فشرده را در آخور می ریزند. وسایل غذاخوری ممکن است بشکل ثابت و یا متحرک و بصورت یکطرفی و یا دو طرفی باشند. نوع ثابت را می توان از مصالح ساختمانی در داخل آغل و در کنار دیوار های اصلی و یا میانی آغل تعبیه نمود. دیوارهای میانی، فضای داخل آغل و جایگاه را به چند محوطه کوچکتر تقسیم میکند و با تعبیه این دیوارها می توان در درون یک آغل،آغل های کوچکتری برای نگهداری طبقات مختلف گله بوجود آورد. ارتفاع دیوارهای میانی معمولاً حدود 1.20 متر است. در عمل آخور را در پایین و علف خور را که معمولاً نرده ای است در بالای این دیوارها تعبیه می کنند. ارتفاع آخور ثابت از کف آغل، بر حسب سنوجسه گوسفند متفاوت است. اما معمولاً این ارتفاع بین 20 تا 40 سانتیمتر است. در بالای آخور علف خور کار گذاشته می شود که کعمولاً نرده ای بشکل مورب و با فاصله 10 سانتیمتر از آخور قرار می گیرد. علف خور ممکن است از چوب ویا فلز تهیه و ساخته شود جداول زیر ابعاد مربوط به کف و دیوار آغل و نیز اندازه های مربوط به علف خور و آخور را نشان می دهد:







در شرایط سنتی گوسفند داری در ایران برای ساختن آخورهای ثابت لز مصالح ساختمانی مانند خشت، آجر، سیمان، بلوکهای سیمانی و چوب یا الوار می توان استفاده کرد. اما نکاتی را که در زیر شرح می دهیم حتماً باید در ساختمان و چگونگی استفاده از آنها رعایت نمود:
اول- ارتفاع لبه بیرونی آخورهای یک طرفی باید از لبه داخلی بیشتر باشد تا مواد غذایی کمتر به بیرون آخور ریخته وتلف شود. معمولاً کوسفند با حرکات سر مواد غذایی را از درون آخور به عقب وجلو پرتاب می کند و در صورتی که ارتفاع لبه های داخلی و بیرونی آخور یکسان باشد، بخش مهمی از غذا تلف می شود. ارتفاع آخور های سنتی بر حسب سن وجثه گوسفند متفاوت و بین 20 تا 50 سانتیمتر و ارتفاع مناسب 45 سانتیمتر می باشد.
دوم- پهنای داخلی آخور باید حداکثر از 25 سانتیمتر کمتر نباشد. در غیر این صورت، لبه آخور گلوی گوسفند را می گیرد و حیوان نخواهد توانست به راحتی از داخل آخور تغذیه و یا همه مواد موجود در آخور را به اصطلاح پاک کند. سطح لبه آخور را نیز باید حتی الامکان بشکل قوس و بدون زاویه ساخت.
سوم- در جلوی لبه داخلی آخور حتماً باید تیرهای چوبی یا لوله های فلزی به فواصل مناسب کوبده شود و روی آن دست کم یک ردیف نرده افقی موازی بالبه داخلی غلف خور نسب گردد تاگوسفندان نتوانند داخل آخور شوند و علوفه را آلوده سازند. فاصله اولین نرده افقی با لبه علف خور بسته به انواع گوسفندان شاخدار و بی شاخ نیز باید به اندازه ای باشد که حیوان فقط بتواند از زیر آن سر خود را داخل آخور کند و غذا بخورد. در مواردی که آخورها دوطرفی است فقط یک ردیف میله و یا تیر چوبی افقی کمی بالاتر از آخور تعبیه می نمایند تاگوسفندان نتوانند داخل آخور شوند.
چهارم- لبه های داخلی وکف آخورهایی را که به کمک مصالحی مثل خشت وگل میسازند حتی الامکان باید توسط یک لایه سیمان نیز پوشانید تا به راحتی بتوان آن را تمیز وضدعفونی کرد.
پنجم- در بسیاری لز فعالیت های گوسفندداری، انواع علف خورها و آخورهای متحرک باید در دسترس باشد تا هرگاه بخواهند گوسفندان را در بهاربند و یا در هوای آزاد خوراک دهند، ارائه علوفه و غذاهای فشرده به حیوان میسر گردد. غذاخوری های متحرک را نیز می توان به گونه ای نیز تعبیه کرد که هم آخور و هم علف خور باشد. بعلاوه غذاهای فشرده ویا پودر نمک و آرد استخوان را می توان درآخورهای مخصوص و کوچک و سرپوشیده ای ریخت تا در هنگام باران و باد، مواد مزبور همچنان در محل باقی بماند و موجبات فساد آنها فراهم نگردد.
ح- وسایل شست و شو: جایگاه بهتر است لوله کشی آب داشته باشد و در داخل آن یک دستشویی سیمانی یا چینی مجهز به شیر آب سرد و درصورت امکان شیر آب گرم تعبیه شود.
درصورتی که نتوان وسایل فوق را تعبیه نمود بهتر است دست کم شیر آب سرد را کار گذاشت. ای شیر باید تقریباً یک متر از کف جایگاه فاصله داشته باشد و مجهز به سرپیچ وصل شونده به لوله لاستیکی باشد. بلندی لوله لاستیکی را باید تا حد ممکن به اندازه ای انتخاب کرد تا بتوان به کمک آن حدود مناسبی از داخل جایگاه را بخوبی شست و تمیز کرد. در کف جایگاه باید راهروهای باریکی را برای عبور آب نیز تعبیه نمود. کف جایگاه نیز باید به سمت راهروهای آب شیب داشته باشد تا بتوان آن را به آسانی شست و فاضلاب را بلافاصله از محل دور کرد.
ط- آبشخور: آبشخور یا جای آب خوری گوسفند ممکن است از مصالح ساختمانی و یا از آهن سفید ساخته شود. معمولاً در آغل و در کنار آخور، محلی را برای آب خوری گوسفند باید درنظر گرفت. برای این کار ممکن است محوطه کوچکی را با آجر و سیمان و با کف نیم استوانه در کنار آخور ساخت. کف آبشخور را باید با سیمان اندود تا کاملاً آب را نگهدارد و بعلاوه منفذی در آن تعبیه نمود تا در فواصل لازم بتوان آبشخور را خالی و شستشو و سپس از آب سالم و بهداشتی پر کرد.
انواع آبشخور را می توان از آهن سغید محکم نیز تهیه کرد. این نوع آبشخورها را ممکن است در کنار آخور و روی کف جایگاه قرار داد و یا توسط دو عدد حلقه آنها را به دیوار نزدیک آخور آویزان کرد. اینگونه آبشخورها بر خلاف آبشخور سیمانی متحرک هستند و میتوان بهدلخئاه آنها را از یک محوطه به محوطه دیگر انتقال داد.
در شرایط ایران که انواع آبشخور با استاده از مصالح محلی و به اشکال مختلف تهیه و مورد استفاده قرار میگیرد باید دقت کرد که محتوای آبشخور به مدت طولانی راکد نماند و در فواصل لازم آبشخور خالی و از آب سالم وبهداشتی پر شود. نکته دیگری که باید به آن توجه داشت تامین آب آشامیدنی گله است که بویژه مقدار آن برحسب فصل و شرایط آب وهوا متفاوت می باشد.
گوسفند در شرایط آب وهوایی خشک، تقریباً به 4 لیتر و در شایط آب وهوایی معتدله به1.5 لیتر آب در روز نیاز دارد. با این ترتیب برحسب اندازه گله، ظرفیت آبشخور را دقیقاً محاسبه و آب را به اندازه لازم تعبیه و فراهم ساخت. معمولاً برای هر 15 رأس گوسفند یک آبشخور به طول 45 سانتیمتر در نظر گرفته می شود.
در گوسفندداری های پیشرفته و به روش باز و بویژه در نقط سردسیر در کشورهای خارج از آبشخورهای برقی نیز استفاده می شود که بشکل خودکار آب را نیمه گرم نگه می دارد. در اینگونه موارد، یک آبشخور برقی، برای هر 15 رأس میش و یا هر 20 بره پرواری در نظر گرفته می شود.
علاوه بر آبشخورهای فوق از انواع دیگری مانند « آبشخور خودکار به کمک ظروف مرتبطه» و « آبشخور خودکار به کمک سیفون» نیز میتوان استفاده کرد. استفاده از انواع آبشخورها به محل مزرعه، نقشه مورد نظر دامدار و امکانات اقتصادی او بستگی دارد.
ظ- نور و تهویه آغل: نور و تهویه آغل به کمک پنجره ها تأمین می شود. در مناطق آفتابی بهتر است درب آغل روبه جنوب و پنجره های تهویه به طرف شمال باز شوند تا هم عمل تهویه بهتر صورت پذیرد و هم در فصل تابستان، گوسفند از حرارت زیاد آفتاب محفوذ بماند. اگرچه بعضی دامداران معتقدند که نور زیاد در آغل گوسفند مورد لزوم نیست اما باید توجه داشت که استفاده از نور آفتاب برای ضدعفونی و بهداشت جایگاه و نیز سلامت گوسفندان بسیار حیاتی و ضروری است. شدت نور باید آنقدر باشد که روزها نیاز به نور مصنوعی در داخل آغل نباشد. اما در صورت لزوم، برای تأمین نور مصنوعی از برق می توان استفاده کرد ویک لامپ 100 واتی برای هر 46 متر مربع کافی است.
معمولاً پنجره های دیوار جنوبی جایگاه در مجاور درب آغل بیشتر برای تابش نور آفتاب و پنجره های شمالی برای تهویه است. نسبت مساحت پنجره ها به کف جایگاه باید بین 0.05 تا 0.07 باشد. پنجره ها بهتر است بزرگ و نزدیک به سقف قرار گیرند و برای جلوگیری از ورود حشرات، بهتر است توری فلزی در جلوی پنجره ها و درب آغل تعبه و نسب شود.
برای تهویه جایگاه، علاوه بر پنجره ها میتوان از ونتیلاتور و یا دستگاه تهویه نیز استفاده کرد.
نیروی انتقال یا قدرت داخل و خارج کردن هوا در این نوع دستگاه ها، در فصل زمستان برای هر رأس میش حدود 6 متر مکعب و بای بره های پرواری 3 متر مکعب در دققه باید باشد. در فصل تابستان، چون به هوای بشتری نیاز است نیروی انتقال تهویه ها باید بیشتر باشد. بعلاوه باید سعی شود درب آغلباز بماند تا گوسفندان بتوانند از هوای آزاد استفاده کنند. به هر حال درتهویه جایگاه، دقت کافی بای مبذول داشت و توجه نمود که گوسفندان داخل آغل و بویژه بره ها هیچگاه در معرض جریان شدید هوا قرار نگیرند.
جایگاه باز
امروزه در بیشتر کشور های مترقی تحولات بسیاری از نظر احداث جایگاه گوسفند صورت گرفته است. در طول سالیان متمادی، موسسات تحقیقاتی و سازمان های ترویجی و بسیاری از واحد های دانشگاهی کوشش نموده اند تا با حداقل مخارج، ضمن رعایت اصول بهداشت و امور فنی، فعالیت های گوسفندداری را با استفاده از تعدادی تجهیزات باز و نیمه باز به شکلی اقتصادی و مقرون بصرفه انجام دهند. این تحولات در ساختمان جایگاه روزبروز افزایش یافته و اکنون انواع این تجهیزات به نام «جایگاه باز»، «جایگاه بسته» و «محوطه جکع آوری و اجرای عملیات فنی و بهداشتی روی گوسفند در فضای باز» مورد استفاده قرار میگیرد.
در روش سنتی گوسفندداری در ایران نیز انواعی از جایگاه باز به اشکال مختلفبکار می رود و استفاده از محوطه ای برای نگهداری گوسفندان و محصور ساختن آن با دسته ای از خارهای بیابان و یا بوته ها و یا تایه ای از علوفه ویا انواع حصارها (سنگ چین، خشت وگل وآجر) نمونه ای از پرورش گوسفند به روش باز میباشد.
این نوع جایگاه در بعضی از کشورها و بیشتر برای میش های داشتی اختصاص می یابد و مساحت لازم برای هر میش بالغ، حدود 1.0 تا 1.5 متر مربع است.
جایگاه نیمه باز
عبارت از یک ساختمان بسیار ساده است که دارای سه دیوار و یک سقف می باشد و یک طرف آن کانلاً باز است. این جایگاه رابا هر نوع مصالح ساختمانی می توان ساخت کف جایگاه را از نوع نرده ای و یا انواع دیگر میتوان ساخت. در صورتی که کف غیرنرده ای باشد، استفاده از بستر ضخیم و خشک و تهویه کافی در جایگاه لازم و ضروری خواهد بود.
در شرایط ایران، جایگاه نیمه باز را بر اساس دو محوطه مسقف و باز و بصورت زیر میتوان احداث نمود:
محوطه مسقف یا محل استراحت، سایبانی است که گوسفندان در هنگام استراحت و یا در موقع برخورد با شرایط نامساعد طبیعی از آن استفاده می کنند. تهویه کافی و بستر خشک در این نوع جایگاه از نظرتأمین سلامت و بهداشت گوسفند لازم و ضروری است. نظافت جایگاه از لحاظ خارج نمودن بستر و فضولات در سال یکی دو بار انجام می شود. برای احداث این نوع جایگاه چنانکه اشاره شد از هر نوع مصالح ساختمانی، بسته به شرایط محل، امکانات دامدار میتوان استفاده نمود. معمولاً جایگاه کم عرض و طویل بیشتر مورد نظر است چون از یک طرف، جریان آزاد هوا بیشتر وارد محوطه مسقف می شود و از سوئی دیگر،احداث جایگاه ارزانتر تام می شود.
برای پوشش کف محوطه مسقف می توان از آجرفرش و یا از سیمان و سنگ استفاده کرد. اما در مناطق مرطوب بهتر است پوشش بتونی بکار برد. در محوطه مسقف معمولاً برای هر رأس گوسفند 1.5 مترمربع فضا درنظر گرفته می شود. به عنوان مثال برای یک گله 100 رأسی 150 متر فضا لازم است. دیوارهای محوطه مسقف باید دست کم تا ارتفاع 1.20 متر با مصالح ساختمانی محکم بنا شود تا در برابر فشار بستر مقاومت کند و تجهیزات موجود در آن نیز به اطراف پراکنده نشود.
بعلاوه طرف باز محوطه مسقف باید در جهت مخالف و یا پشت به باد باشد و بنابر این بهتر است پیش از احداث این محوطه، به چگونگی جهت باد در تمام فصول سال توجه داشت. آخور وآبشخور گوسفند را میتوان در محوطه باز تعبیه کرد. زیرا گوسفندان برای تأمین غذا وآب خود، بیشتر در محوطه باز به سر می برند. این امر موجب کاهش آلودگی بستر با فضولات در محوطه مسقف و ممانعت از باتلاقی شدن آن نیز می شود. بعلاوه بستر نیز خشک می ماند و از نسبت مصرف مواد برای تهیه بستر کم می گردد.
باید توجه داشت که در شروع کار، به اندازه کافی بستر روی کف ریخته شود. نوع ومقدار بستر برحسب شرایط محی و امکانات دامدار متفاوت است. اما معمولاً در یک مزرعه نوبنیاد، دامدار از مصرف کلش و کاه به عنوان بستر استفاده می کند. درعین حال باید دانست که خاک اره و نظایر آن برای بستر گوسفند مناسب نیست زیرا این ممود در بین تارهای پشم جای میگیرد و ممکن است موجب ناراتی های پوستی در گوسفند شود. مقدار بستر درابتدا ممکن است حدود 20 سانتیمتر باشد و بتدریج اضافه شود اما در آغاز گرمای هوا باید فوراً بستر را جمع کرد.
برای سقف محوطه،ایرانیت و یا ورقه های فلزی (شیروانی) را می توان بکار برد. برای استفاده از نور بیشتر که کمک به سلامتی گوسفند و خشک نگهداشتن بستر می کند ممکن است پنجره های از جنس شیشه ویا پلاستیک در سقف های آجری و سفالی و غیره تعبیه نمود.
محوطه باز یا محل گردش گوسفندان باید به قدر کافی پهن و وسیع باشد. دراین محوطه معمولاً برای هر رأس گوسفند حدود 3 تا 4 مترمبع فضا درنظر گرفته می شود و بعنوان مثال برای یک گله 100 رأسی 300 تا 400 متر مربع فضا لازم است. به عبارت دیگر،با احتساب محوطه مسقف، چنین گله ای حدود 450 تا 550 متر مربع فضای جایگاه نیمه باز لازم دارد. کف محوطه باز بصورت ساده یا خاکی نیز در نظر گرفته می شود اما بهتر است از پوشش سیمانی و یا از سنگ فرش استفاده کرد. به هر حال باید توجه داشت هر نوع پوششی که بکار برده می شود به گونه ای باشد که سطح کف لغزنده نباشد.
در شرایط صنعتی و در بعضی کشورهای مترقی، برای صرفه جویی در وقت و هزینه، جهت جمع آوری و نگهداری گوسفندان از محوطه باز و حصاربندی برای پشم چینی و بعضی عملیات بهداشتی استفاده می شود.
محوطه جمع آوری و اجرای عملیات فنی و بهداشتی در فضای باز را در مجاور اطاق با سالن پشم چینی نیز میتوان تعبیه کرد.
علاوه بر حصاربندی بهاربند که قبلاً به آن اشاره شد، بسیاری از دامداران بویژه دامداران روستایی که فعالیت آنها بصورت تلفیقی از زراعت و دامداری است، مزارع و واحدهای گوسفندداری خود را بصورت محوطه های حصاربندی شده ترتیب میدهند. این نوع حصاربندی ها در بعضی نقاط ایران بویژه در مناطق گیلان و مازندران معمول است و در این مناطق، حصار را بهنام چپر می خوانند.
امروزه در بسیاری از کشورها استفاده از حصاربندی مزارع بواسطه دلایل مختلف اقتصادی است که مهمترین آنها عبارت است از: مشخص ساختن مرز مزرعه و یا چراگاه و یا حدود کلی واحد تولیدی، محافظت از نظر حیوانات مهجم، کاهش میزان حوادث حاصله از سرگردانی و یا گم شدن گوسفند و مصون ماندن از حوادث (در نقاطی که دامداری در کنار جاده است) و استفاده مستمر از زمین برای بهره برداری از محصولات زراعی و دامی (روش مخلوط کشت غلات و چرای دام).
برای حصاربندی از انواع مواد و مصالح میتوان استفاده کرد که متداول ترین آنها عبارت است از توری، نرده های آهنی یا چوبی، پرچین و چپر. باید توجه داشت که عمل حصاربندی به شکل اقتصادی انجام شود و برای این کار باید سعی نمود از مصالح ارزان قیمت که در نزدیکی های محل وجود دارد استفاده کرد که از نظر مخارج حمل نیز هزینه ای تحمیل نگردد. حصاربندی را می توان بطور دائم یا موقت انجام داد. اما هرگاه بعللی، دامدار بخواهد درآینده ای نزدک در واحد تولیدی خود تغییراتی بعمل آورد، بهتر است از حصار موقتی استفاده کند. بدیهی است برای تعویض حصارهای دائمی مبالغی به عنوان هزینه کار باید پرداخت شود.
در ضمن حصاربندی، برای محدطه و یا مزرعه های کوچکی کهخ در داخل واحد تولیدی ایجاد می شود باید درب هایی تعبیه کرد که نتنها ورود و خروج از آنها به اسانی انجام شود بلکه از نظر اقتصادی نیز مقرون بصرفه باشد. باید دانست که در بین محوطه های حصار بندی شده و یا در نقاط دیگر داخل واحد تولیدی، جاده ها و راهروهای لازم، تعبیه شود و باید دقت کرد که جاده ها و راهروها به اندازه کافی عریض باشد. در غیر این صورت، عبور وسایل نقلیه و بویژه ماشین های بزرگ وکامیونهای مخصوص حمل علوفه یا دام دچار اشکال شده و گوسفندان در موقع حرکت یا انتقال از یک محوطه به محوطه دیگر بواسطه تصادف با وسایل نقلیه و یا تماس با حصارها آسیب می بینندکه از نظر اقتصادی ممکن است دامدار را با خساراتی مواجه سازد.
در بعضی لز کشورهای مترقی و در روش جمع آوری و اجرای عملیات بهداشتی و فنی در فضای باز از نرده های فلزی و یا چوبی استفاده می شود. امروزه بیشتر از میله های فلزی به قطر 25.4 میلیمتر که با میله هایی به همین قطر عمودی جوش داده می شوند استفاده می گردد. میله هایی که بطور افقی نصب می شوند از پایین به بالا و نصب به یکدیگر به فواصل 127، 139، 152، 153 میلیمتر قرار می گیرند. فاصله اولین میله نیز از سطح زمین 127 میلیمتر می باشد. کمی فواصل میله های نزدیک به سطح زمین، بخاطر آن است که بره ها نتوانند از بین نرده هاخارج شوند. تعداد نرده های اقفی، بسته به شرایط اقتصادی و امکانات دامداری دارد. اما در هر صورت نباید از چهار ردیف کمتر باشد. دربعضی کشور ها نیز برای تهیه این نوع جایگاه از نرده های چوبی استفاده می شود و در این صورت فواصل نرده ها را از یکدیگر از پایین به بالا به ترتیب 150، 200 و 250 میلیمتر در نظر میگیرند. فاصله نخستین نرده از سطح زمین نیز 150 میلیمتر است. بعلاوه پایه نرده عمودی را تا عمق 450 میلیمتر در داخل زمین فرو میکنند و برای استحکام بیشتر، اطراف آن را با سیمان می پوشانند.
ضمائم جایگاه
درساختمان جایگاه های بسته و باز علاوه برقسمتهایی که ذکر شد، تجهیزات ویا اتاقهایی را نیز برای تعدادی از عملیات لازم باید در نظر گرفت. ازجمله ای عملیات عبارت است از: توزی دام، پشم چینی و بسته بندی پشم، ذخیره علوفه، توزین ونگهداری مواد کنسانتره یا غذاهای فشرده، محل تهیه غذای روزانه، نگهداری کود، نگهداری گوسفندان مریض، مبارزه با انگل های خارجی و احیاناً شیر دوشی گوسفندان. بعلاوه اتاقی برای کارگر یا مراقب گله و محلی به عنوان دفتر بمنظور نگهداری دارو و وسایل و اوراق پیشینه و رکورد گله نیز در کنار جایگاه باید درنظر گرفت. در احداث انبار و یا ساختمانهای چوبی قابل احتراق باید توجه بخصوص کرد و حتی المقدور این انبارها و ساختمانها را دورتر از ساختمانهای اصلی در واحد دامداری بنا ساخت در صورت عدم استفاده از چوب، انبارها و محل ذخیره خوراک و علوفه را باید نزدیک جایگاه احداث کرد و محل جمع آوری ونگهداری کود را دورتر به گونه ای باید ساخت که جزیان باد، عفونت احتمالی را از اطراف ساختمان دور کند.
اگرچه ساختمان ضمائم نامبرده بر حسب نوع و اندازه گله، شرایط محل، تعداد ضمائم مورد نظر، امکانات اقتصادی و سلیقه دامدار متفاوت است اما نقشه جایگاه وضمائم آن را باید با دقت زیاد طرح وتنظیم کرد و پس از تخمین جزئیات هزینه لازم، به احداث آنها اقدام منود.
در این بحث به دلیل اهمیت حفظ سلامت و تأمین تولیدات گوسفند، فقط به بررسی مشخصات و شرایط لازم برای ساختمان و لوازم مبارزه با انگل های خارجی میپردازیم:
ساختمان و لوازم مبارزه با انگل های خارجی
آلودگی گوسفند به انگل های خارجی و آسیب ها و زیانهایی که از این نظر به دامدار وارد می شود، یکی از مسائل مهمی است که باید به آن توجه ویژه نمود و با استفاده از تجهیزات گوناگون مانند حمام، پخش و دوش نسبت به مبارزه با این انگا ها اقدام کرد. در شرایط ایران بیشتر انگل های خارجی که در گوسفند ایجاد ناراحتی و آسیب میکنند از انواع کنه ها می باشند. کنه ها چه از راه مکیدن خون و چه از لحاظ انتقال بیماری های پیروپلاسموز و بابزیوز خساراتی را به گله های گوسفند وارد می سازند. باید دانست جربهای سارکوپتی و پسوروپتی و سایر انگل هایی هم که در زیر پوست مستقر می شوند مانند انگل های خارجی موجب ناراحتی گوسفند می گردند و با استفادده از حمام و تجهیزات دیگر می توان اینگونه انگل ها را نیز از بین برد.
الف- حمام: ساختمان حمام برحسب شرایط و امکانات محلی و برنامه های مورد نظر دامدار متفاوت است. حمام را ممکن است به شکل ثابت و از مصالح ساختمانی و یا بصورت متحرک و از چوب و یا فلز و یا مواد پلاستیکی تعبیه کرد. وسعت وظرفیت مام با تعداد گوسفندانی که باید حمام داده شوند بستگی دارد. در محلی که برای احداث حمام انتخاب می شود باید به اندازه کافی آب وجود داشته باشد.
در صورتی که بخواهند حمام را بمنظور استفاده گروهی از گوسفندان دریک منطقه تخصیص دهند، بهتر است آنرا نزدیک مراکز دامداری و یا در گذرگاه های روستایی (مسیر کوچ عشایر) بسازند تا راهپیمایی زیاد موجب خستگی حیوان نگردد.
در شرایط سنتی زمینی که برای احداث حمام درنظر می گیرند باید مسطح ودرضمن سخت و مقاوم باشد تا آب حمام به آسانی به اطراف نفوذ نکند. درنوع ساده، حمام بصورت گودالی است که یک طرف آن دارای شیب تند و طرف دیگر دارای شیب ملایم است. اصولاً ساختمان حمام از سه قسمت گذرگاه یا راهرو، حمام دارو یا حوضچه و استراحت گاه یا محل خشک شدن تشکیل شده است. در نقاطی که امکانپذیر است باید ترتیبی داد که گوسفند پیش از آنکه به حوضجه وارد شود از راهرویی به طول 3 تا 5 متر و به عمق 20 سانتیمتر که آن را با آب پر کرده اند عبور کند تا ضمن نظافت پا از آلودگی سریع حمام ممانعت شود. در نقاطی که به دلایلی احداث چنین راهرویی برای نظافت پا میسر نباشد کف آستانه یا مدخل حوضچه را بهتر است با قلوه سنگ مفروش نمایند. به هر حال راهرو باید به گونه ای تعبیه گردد که دستکم 20 سانتیمتر از حوضچه کوتاه تر باشد تا محتوای آن، داخل حوضجه را آلوده نسازد. ارتفاع حوضچه را معمولاً حدود 1.20 متر در نظر می گیرند. در مدخل حوضچه دیوارها را باید قدری بلندتر ساخت تا از جهش آب به محیط اطراف جلوگیری گردد و ضمناً گوسفند نیز نتواند از آن خارج شود. دیوارهای حوضچه را ممکن است از بتون مسلح و یا آجر وسیمان و یا پوشش سیمانی و یا از فلز ساخت که البته به شرایط محلی و امکانات بستگی دارد. کف حوضچه بای حدود 5 درصد به سمت فاضلاب شیب داشته باشد تا بتوان حوضچه را با آسانی شستشو و نظافت کرد. انتهای حوضچه یا قسمت خروجی آن را به شکل پله پله و دندانه دار ساخت تا گوسفند بتواند پای خود را روی سطحی که لغزنده نیست مستقر کند و به آسانی خارج شود.
استراحتگاه و محل خشک شدن گوسفند محوطه ای است که کف آن سیمانی و غیر قابل نفوذ می باشد بعلاوه استراحت گاه بای شیب ملایمی بطرف حوضچه داشته باشد تا آب هایی که از تن گوسفند پس از خروج از حوضچه به زمین ریخته می شود به درون حوضچه برگردد.
ب- پخش یا اسپری: ساختمانی مشابه حمام دارد با این تفاوت که بجای خوضچه محوطه ای را به شکل دایره یا مربع احداث می کنند و بوسیله پمپ های مخصوص محلولهای دارویی را از مخزن آن با فشار قابل قبول روی تمام بدن و سر و ضورت و پای گوسفند پخش می نمایند.با این ترتیب، محلول دارویی را که روی کف محوطه می ریزد، میتوان به کمک لوله کشی دوباره به مخزن اولیه باز گردانید.
پ- دوش: در این روش محوطه ای احداث شده است که گوسفندان بطور جداگانه وارد آن می شوند و محلول دارویی بوسیله دوش که در سقف محوطه نصب شده روی بدن آنها پاشیده می شود. برای این منظور، از انواع دوشهای دستی نیز می توان استفاده کر

همه چیز درباره اسپند

اسپند شفای 70 نوع بیماری

اسپند شفا ی هفتاد بیماری
از امام صادق(ع) درباره اسپند و کندر سوال شد پس آن حضرت فرمود: هیچ ریشه ای از گیاه در زمین نمی جنبد و هیچ شاخه ای در آسمان بالا نمی رود مگر آنکه خداوند فرشته ای را ماموریت داده تا آن را به قطعات خرد شده تبدیل کند یا به سرنوشتی که دارد برساند و شیطان (میکروب) از هفتاد خانه ای می گریزد که در نزدیکی خانه ای باشد که در آن اسپند است و شفا از هفتاد بیماری در اسپند است که آسان ترین آن خوره است، پس دود کردن اسپند را از یاد نبرید. ولی کندر منتخب و برگزیده پیامبران سابق است و حضرت مریم(ع) از آن، کم گرفت و هیچ دودی سریع تر از دود کندر به آسمان بالا نمی رود. دود کندر میکروب ها را دفع و آفات و بلاها را طرد می کند پس دود کردن کندر را از یاد نبرید. (بحار ج 59 ص 234)
(اسپند HARMEL) یا اسفند یکی از داروهای اصلی گیاهی است که به زبان عربی «حرمل» نامیده می شود. اسپند از تیره سراب (ygophyllaceaez) است و نام علمی آن «harmala peganum» است. دانه اسفند دارای آلکالوئیدهایی به نام (هارمالین، هارمین، هارمالون) است و دارای خواص دارویی بسیاری است و گندزدایی می کند. بو و دود دانه های اسپند، اثر ضدعفونی کننده در هوا داشته و میکروب ها را از بین می برد.
در التیام بیماری های پوستی، جوشانده ریشه اسپند اثر بسیار زیادی دارد عفونت های پوستی خصوصا اگزما را درمان می کند و از بروز حساسیت های پوستی جلوگیری می کند. دانه های اسپند خواب آور و معرق است. اسپند نرم کننده سینه و ریه بادشکن امعا» زیاد کننده شیر مادر مسهل سودا بغلم و ضد کرم کدو است. خوردن دانه های خشک اسپند همراه با کمی خاکشیر تقطیر ادرار و سستی ادرار را درمان می کند. خوردن مخلوطی از دانه های اسپند و تخم رازیانه بی اختیاری ادرار و دفع شبانه ادرار را درمان می نماید البته برای درمان این بیماری باید از رژیم های خاص نیز پیروی نمود در مورد اول پرهیز از خوردن لبنیات و ترشیجات و در مورد دوم حتما باید از معجون عسل و زرده تخم مرغ در صبحانه استفاده کرد. جوشانده اسپند در تسکین دردهای عصبی گوش توام با آب ترب و روغن زیتون بسیار موثر است. البته به علت سمی بودن از مقدار بسیار کم در این جوشانده باید استفاده کرد. برای رفع استسقا»، سیاتیک سو» دارد خوردن خیسانده دانه های آن جهت تحلیل مواد سوداوی و تصفیه خون و نرم داشتن سینه نافع است اگر 300 گرم دانه اسپند رابا چهار برابر آب بجوشانند بعد صاف کنند و با صدگرم عسل و هفتاد گرم روغن کنجد مخلوط کرده و به تدریج در طول یک ماه بخورند برای تنگی نفس مفید است و سرفه خشک و رطوبتی را درمان می کند بخور اسپند بر درمان دندان توصیه شده مقدار خوراک اسپند نباید زیاد باشد دود اسپند ضدحساسیت است، چکاندن آب اسپند پخته شده در چشم، پرخونی و قرمزی چشم را التیام می بخشد.
مطالب پایین از منبع دیگرجمع اوری شده.1- طبیعت این گیاه گرم وخشک است

2- اسفند جلادهنده سینه و شش از رطوبت لزج مقوی نیروی جنسی چاق کننده ادار آورروان کننده شیر مسهل سودا و بلغم و کرم کدو می باشد برای این منظور بعد از غذا نصف قاشق چای خوری اسفند را با یک استکان آب قورت دهید برای بالغین تا هفت روز

3- خوردن اسفند برای سرع فلج جنون نسیان و سایر بیماری های سرد دماغی و عصبی مفید است و برای گرم کردن بدن رفع استسقا یرقان و سیاتیک مفید است

4- دود کردن دانه آن برای زد عفونی کردن محیط مفید است و از قدیم این مرسوم بوده است( که الان البته به عنوان رفع چشم بد دود می کنیم)( نویسنده)

5- چنانچه به سیاتیک مبتلا هستید به مدت 15 شب مقدار 7تا 7.5 گرم اسفند را با آب قورت دهید که بسیار مفید است

6- مصرف آن همراه با آب و یا آسیابب شده همرا ه با روغن حیوانی جهت رفع بی حسی و یا نقصان حس و حرکت اعضا و رعشه بسیار مفید می باشد

7- اگر 30گرم از آن را آسیاب کنید و با 120گرم آب بجوشانید و آن را صاف کنید و با 90گرم عسل و 60گرم روغن کنجد بخورید حالت بهم خوردگی شدیدی بهتون دست می ده که سینه را از هرچی ماده لزج هست پاک می کند و برای تنگی نفس و سرفه های شدید رطوبتی بسیار بی نظیر است

8- اگر 1.5 گرم اسفند را صبح ناشتا به همراه خاکشیر با کمی آب بدون اینکه کوبیده شود بخورید برای تکرارادارو سستی ادار بسیار مفید است البته در هنگام معالجه نباید ماست و کشک و ترشی جات مصرف کنید

9- کودکانی که به علت سستی کمر و ضعف مثانه شبها رختخواب خود را خیس می کنند یعنی شب اداری دارند بهتر است هر شب مخلوطی از تخم رازیانه و اسفند از هریک یک قاشق چای خوری بخورند و در ضمن صبحها یک یا دو عدد زرده تخم مرغ و کمی عسل خالص خوب میل کنند

10-جهت رفع ناراحتی سینه و تنگی نفس می توانید اسفند را همراه با تخم کتان به نسبت مساوی خوب آسیاب کنید و با عسل مخلوط کنید سپس روزی دو بار به اندازه دو حبه میل کنید

11-برای رفع سنگینی گوش و کری گوش و صدای گوش می توانید اسفند را در آب ترب و روغن زیتون بجوشانید و 3قطره در گوش بریزید

12-برای رفع اعتیاد به مواد افیونی می توانید مقداری دانه اسفند را بو داده کنبد بعد آن را خوب آسیاب کنید و با عسل مخلوط کنید و و روزی سه حبه میل کنید

13-شیاف گرد دانه اسفند با روغن ایرسا دهانه عروق و خون بو اسیر را باز می کند

14-بخور دانه های اسفند برای تسکین درد دندان بسیار مفید است

15-روغن اسفند از نظر طبیعت گرم وخشک است و برای رفع فلج و لقوه رعشه سستی صرع و پریدن ناگهانی اعضای بدن چه از طریق خوردن و چه استفاده از ضماد آن مفید است تنقیه با آن نیز برای تسکین درد کمر و سیاتیک و سردی کلیه و رحم بسیار مفید است

تذکر مهم

1- اسفند برای گرم مزاجان مضر است سبب سردرد دل بهم خوردگی و استفراق می شود که برای رفع آن می توان میوه های ترش و سکنجبین میل کرد

2- مقدا مصرف اسفند5-10 گرم بوده و زیاده بر این سمی می باشد

3- از جویدن دانه های اسفند اکیدا خوداری کنید چرا که حاوی مواد سمی است

4- منظور از خوردن دانه های اسفند که برای درمان بیماری گفته شد همان دانه های سیاه رنگی است که دود می کنید

محبــــــــــــــــــــــــــان مــــــــــــــــهـــــــــــــــــــــــــــــدی

بسم الله الرحمن الرحیم

التماس دعا

دیدن روی شما کاش میسر میشد..

شام هجران شما کاش که آخر میشد..

بین ما فاصله ها"فاصله انداخته اند..

کاش این فاصله با آمدنت سر میشد..

یا ابا صالح المهدی

درد ما جز به ظهور تو مداوا نشود

تا نیایی گره از کار بشر وا نشود

یوسف از جرم زلیخا چند سالی حبس شد...

مهدی (عج) از اعمال ما حبس ابد گردیده است...

دانشگاه انتظار بعد از 1300 سال همچنان دانشجو می پذیرد , متاسفانه این دانشگاه

هنوز 313 فارغ التحصیل هم نداشته است , این دانشگاه در تمام شبانه روز از شما آزمون

به عمل می آورد . مدارک لازم برای ثبت نام :

1. نماز اول وقت

2 . ولایت مداری

3 . دائم الوضو بودن(پاک بودن)

4 . دلی پر از ثواب و قلبی آکنده ازیاد خدا داشتن

5.روزه گرفتن

6.اطاعت از دستورات الهی

به امید قبولی همه ی ما در این دانشگاه

التماس دعا

«اللهم عجل لولیک الفرج»

نو

السلام علیک یا أباصالح المهدی «عج»

همه گویند، به تعجیل ظهورش صلوات

کاش جمعه ای بیاید، به تبریک ظهورش صلوات

جهت تعجیل در فرج آقا امام زمان(عج) :

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم

ممکنه منتظر مهمان عزیزی بود ولی مهیای پذیرش او نبود ؟!

البته که غیر ممکنه !

افسوس که ما " غیر ممکن "  رو ممکن ساختیم و " ممکن " رو غیر ممکن ...

در جایی چه زیبا نوشته شده بود که :

" امام زمان آمدنی نیست ، بلکه آوردنی است. "

و این جمعه هم گذشت ...

حرمت را، نه چراغ و نه رواق و نه در است

زائر قبر تو، ماه است و نسیم سحر است

قبر بی زائر تو، کعبۀ اهل نظر است

لاله‌اش خون دل مهدی خونین‌جگر است...((اللهم عجل لولیک الفرج))

ســــــلام بر مهــــــــدی

سلام بر مهــــــــدی صاحب الزمان

دوستان گرامی جهت دیدن مقالات واطلاعات درخواستی خود به آرشیو مطالب در بالای صفحه  مراجعه فرمائید واز خلاصه مطالب دیدن فرمائید.

لطفا نظرات و پیشنهاد سازنده خود را جهت هرچه بهتر شدن وبلاگ  برای من بفرستید

با تشکر وسپاس فراوان

کارت شناسائی بچه شیعه ها ...

هر کی دارای همچین کارت شناسائی هستش یا دلش میخواد داشته باشه ، به اربابش حجت ابن الحسن المهدی سلام بده

لطفا سهل نگیر شاید با این سلام دادن دستتو گرفت و مهدی فاطمه غمخوار زندگیت شد و ...!

السلام علیک یا اباصالح المهدی ادرکنی

سد