گوجه فرنگی

گوجه  فرنگی

Lycopersicon

 esculentum
                                   ‫  

مقدمه و تاریخچه:

 گوجه فرنگی جزو ﻳﻜﻲ از ﻣﺤﺒﻮﺑﺘﺮﻳﻦ ﺳﺒﺰﻳﻬﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﮔﺮدد وﺟﻮد ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺎزه ﺧﻮری و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻓﺮآوری اﻳﻦﻣﺤﺼﻮل، ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺰاﻳﻲ در ﭘﺬﻳﺮش ﺳﺮﻳﻊ  وﻫﻤﮕﺎﻧﻲ آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﻬﻢ، داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ، ﮔﻴﺎﻫﻲ اﺳﺖ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻪﻛﻪ اﻛﺜﺮاً در ﺗﻤﺎم ﺟﻬﺎن ﺑﺼﻮرت ﻳﻜﺴﺎﻟﻪ ﻛﺸﺖ ﻣﻲ ﮔﺮدد. اﻳﻦ ﮔﻴﺎه ﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎی اول ﭘﺎﻳﻴﺰﺑﻮده و قابلیت کشت در اکثر مناطق دنیا را دارا می باشد،. اﻣﺮوزه، ارﻗﺎم ﻣﺨﺘﻠﻔﻲﺑﺮای ﻣﺤﻴﻄﻬﺎ، روﺷﻬﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪ و اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎی ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﻣﻨﺸﺎء روﻳﺶ :ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲدر آمریکای مرکزی و جنوبی کشت میشده است ،ﺧﻮﻳﺸﺎوﻧﺪان ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲﺧﻮراﻛﻲ،ﻣﺤﻴﻄ  هاﻣﺘﻨﻮﻋﻲرا در ﻃﻮل و ﻋﺮض ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ اﺷﻐﺎل ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﺧﺰاﻧﻪ ژﻧﻲ ﭘﺎ یان ناپذیری ﺑﺮای اﺻﻼح ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ.

  مشخصات گیاه شناسی
رﻳﺸﻪ : ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻳﻜﻲ از اﻋﻀﺎ solanaceaو ﺟﻨﺲ ‪ Lycopersiconاﺳﺖ و ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ. اﻳـﻦ ﺟـﻨﺲ ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﺑـﻪ دو زﻳـﺮ ﺟـﻨﺲ ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﻣـﻲ ﺷـﻮد. زﻳـﺮ ﺟـﻨﺲ Eulycopersicun ﺷﺎﻣﻞ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎی ﻣﻴﻮه ﻗﺮﻣﺰ و زﻳﺮ ﺟﻨﺲ ‪ Eriopersiconﺑﻪﻃـﻮر ﻋﻤـﺪه ﺷﺎﻣﻞ اﺗﻮاع ﻣﻴﻮه ﺳﺒﺰ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﺎﻛﻨﻮن 9 ﮔﻮﻧﻪ در داﺧﻞ اﻳﻦ ﺟﻨﺲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ،. ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﺟﻮد ﺗﻨﻮع ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد در ﺟـﻨﺲ ‪Lycopersiconﺑﺤﺚ روی ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺗﺎﻛﺴﻨﻮﻣﻴﻜﻲ اﻳﻦ ﺟﻨﺲ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ اداﻣﻪ دارد. ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎی اﻳـﻦ ﺟـﻨﺲ،دﻳﭙﻠﻮﻳﻴﺪﻫﺎی ﻋﻠﻔﻲ ﻳﻜﺴﺎﻟﻪ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﻋﻤﺮ ﺑﺎ 42 ﻛﺮوﻣﻮزوم ﻏﻴﺮ ﺟﻨﺴﻲ ﻫـﺴﺘﻨﺪ. اﺳﺎﺳـﺎًﻛﻠﻴﻪ اﻧﻮاع زراﻋﻲ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ، ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ‪ esculentum

میباشد


بذر:

با اینکه کاشت این گیاه اغلب به صورت نشا میباشد ولی برای تهیه ی نشا وانتقال آن به محل کاشت از بذر استفاده میشود،. ﺣﺪاﻗﻞ دﻣﺎی ﺧﺎک ﺑﺮای ﺟﻮاﻧﻪ زﻧﻲ ﺑﺬر 10 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد و ﺣﺪاﻛﺜﺮ آن در ﺣﺪود53 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در دﻣﺎی ﺑﻴﻦ 52-3 درﺟﻪ ﺳﺎﻧﻴﮕﺮاد روﺋﻴﺪن داﻧﻪ ﻫﺎ در ﻣـﺪت 6-9 روز ﺻﻮرت ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد...‫اﻏﻠﺐ اوﻗﺎت، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﺳﺘﻦ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎی ﭘﮋﻣﺮدﮔﻲ ﻧﺸﺎ، ﺑﺬور ﺑﺎ ﻗﺎرچ ﻛﺸﻬﺎ ﺗﻴﻤﺎر ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. درﻛﺸﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺬر ﺑﻮﻳﮋه در ﻣﻮرد ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻫـﺎی ﻓﺮاﻳﻨـﺪی، ﻣﻘـﺪار ﺑـﺬر ﺑﻴـﺸﺘﺮی در ﺳـﻄﺢﻣﺰرﻋﻪ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﺎﺟﻤﻌﻴﺖ ﻛﺎﻣﻞ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺑـﻪ وﺟـﻮد آﻳـﺪ وﻟـﻲ ﻋﻤـﻞ ﺗﻨـﻚﻛﺮدن ﺑﺎﻳﺪ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد.ﺑﺮای رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﻠﻮب، ﻓﺎﺻﻠﻪ دﻫﻲ دﻗﻴﻖ ﮔﻴﺎﻫﺎن از اﻫﻤﻴـت  ﻛﻤﺘﺮی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. زﻳﺮا اﻳﻦ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺪون ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻤﻠﻜﺮد آﻧﻬﺎ ﺑـﺎﺷﺮاﻳﻂﻣﻮﺟﻮد ﺳﺎزﮔﺎر ﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ در ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻛﺸﺖ ﺷﺪه ﺑﺮای ﺗﺎزه ﺧـﻮری، رﻗﺎﺑـﺖ ﺑـﻴﻦﮔﻴﺎﻫﺎن ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار دادن ﻣﻴﻮه ﻧﺸﻴﻨﻲ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ و اﻧﺪازه ﻣﻴﻮه، ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺤﺮاﻧﻲ ﺑﻪﻧﻈﺮمی رسد.در اﻳﻦ روش، ﮔﻴﺎﻫﺎن در ﺣﺎل روﻳﺶ ﺗﻨﻚ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻴﻮه ﻛﻤﺘﺮی در ﻫﺮ ﮔﻴﺎه ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﺷـﻮدوﻟﻲ ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﺸﺘﺮﮔﻴﺎﻫﺎن، در ﻛﻞ، ﻣﻴﻮه ﺑﻴﺸﺘﺮی را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛـﺮده و ﻋﻤﻠﻜـﺮد در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﺎ ﺳـﺎﻳر ‫روﺷﻬﺎی ﻛﺸﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻳﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ.در ﺑﺮﺧﻲ از ﺣﺎﻻت از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮی ﺑﺬوری ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ و آﻣﺎده ﺳﺎزی ﺑﻬﺘﺮ ﺑـﺴﺘﺮ ﺑـﺬر وﭘﺎﺷﺶ دﻗﻴﻖ ﺑﺬر، ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻨﻚ ﻛﺮدن ﺑﻌﺪی ﺑﺮﻃﺮف ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻛﺸﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑـﺬر در ﻣﺰرﻋـﻪ ﺑـﻪﻣﻴﺰان زﻳﺎدی ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺴﻴﺎری از ﭘﺮورش دﻫﻨﺪﮔﺎن ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻫـﺎی ﻓـﺮآوری، ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﺸﺎ و در ﻧﺘﻴﺠـﻪ ﻣـﺪت زﻣـﺎن ﻛـﺎری ﻣـﻲشود ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل، در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ زودرﺳﻲ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﻳﺎ ﻃﻮل ﻓـﺼﻞ رﺷـﺪ ﻛﻮﺗـﺎه ﻣـﻲ ‫ﺑﺎﺷﺪﻛﺸﺎورزان از روش ﻧﺸﺎﻛﺎری ﺑﻬﺮه ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ.

ﮔﻞ :                                                                              

‫ﮔﻠﻬﺎی ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻮده و دارای اﻧﺪام ﻧﺮ(ﭘﺮﭼ) و اﻧﺪام ﻣﺎده(ﻣﺎدﮔﻲ) ﻓﻌﺎل اﺳﺖﻣﻌﻤﻮﻻً 4ـ8 ﮔﻞ در ﻫﺮ گل آذﻳﻦ ﻣﺮﻛﺐ وﺟﻮد دارد و ﻫﺮ ﺑﻮﺗﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻴﺶ از 20 ﮔﻞ آذﻳـﻦﻣﺘﻮاﻟﻲ در ﻃﻲ دوره زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﺮدد. ﻛﺎﺳﻪ ﮔﻞ ﻛﻮﺗﺎه ﺑﻮده و در زﻣﺎن رﺳـﻴﺪن ﻣﻴـﻮه ﻫـﺎ ﺑـﻪ   ‫رﻧﮓ ﺳﺒﺰ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ. ﺑـﺎرور ﺳـﺎزی ﮔـﻞ ﻫـﺎ در اﻛﺜـﺮ ارﻗـﺎم اﻣـﺮوزی ﻣﻌﻤـﻮﻻً در دﻣـﺎی روزاﻧـﻪ 12-‪ 30ċو دﻣـﺎی ﺷﺒﺎﻧﻪ51تا ‪ 20ċﺻﻮرت ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد. ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ درﺟﻪﺣﺮارت، ﻋﻤﻞ ﺑﺎرورﺳﺎزی ﺑﻴﻦ 84 ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲاز ﮔﺮده اﻓﺸﺎﻧﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد. در ﺑﺴﻴﺎری از ارﻗﺎم در ﺻـﻮرﺗﻲ ﻛـﻪ دﻣـﺎی روزاﻧـﻪ ﺑـﺎﻻﺗﺮ از32ċﺑﺎﺷﺪﻣﻴﻮه ﻧﺸﻴﻨﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ و در دﻣﺎی ‪ 40ċﻣﻴﻮه ﻧﺸﻴﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎﭼﻴﺰ اﺳﺖ. ﮔـﻞ ﻫـﺎدر ﻃﻮل روز ﺑﺎز ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و ﻛﻼﻟﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺪت 4-7 روز ﭘﺬﻳﺮا ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ،ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ دوره ﻫﺎی ﺣﺴﺎس دﻣﺎﻳﻲ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻪﻣﻴﻮه ﻧﺸﻴﻨﻲ، در ﺣﺪود5تا10 روز ﻗﺒﻞ از آﻧﺘﺰﻳﺰو 2-3 روز ﭘﺲ از ﮔﺮده اﻓﺸﺎﻧﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﻲ اﻓﺘـﺪ

ﺳﺎﻗﻪ :

ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﻴﻤﭙﻮدﻳﺎل رﺷﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮرﻳﻜﻪ رﺷـﺪ ﺳـﺎﻗﻪ ﭘـﺲ از ﺗـﺸﻜﻴﻞ ﮔﻞ آذﻳﻦ و ﻳﺎ ﺟﻮاﻧﻪ ﺑﺮگ در راس آن، از رﺷﺪ ﺑﺎزﻣﺎﻧﺪه و ﺟﻮاﻧﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ دﺳﺖ آن ﺷﺮوع ﺑﻪ رﺷـﺪ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺎﺧﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ.

ﻣﻴﻮه :                                                                     

ﻣﻴﻮه ﻳﻚ ﺳﺘﻪ ﮔﻮﺷﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻫﻨﮕﺎم رﺳﻴﺪن ﺑﻪ رﻧﮓ ﻗﺮﻣﺰ ﻳﺎ زرد در آﻣـﺪه و ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖﺻﺎف ﻳﺎ ﺑﺎ ﺷﻴﺎرﻫﺎی ﻃﻮﻟﻲﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ. ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ در دﻣﺎ و ﺷـﺮاﻳﻂ رﺷـﺪی ﻣﻨﺎﺳـﺐ، دورهﺗﻮﻟﻴﺪﻣﺜﻞ ﺧﻮد را در سه یا چهارماه ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل، اﻳﻦ ﻣﺪت ﺑـﻪ ﺷـﺪت ﺑـﻪ ﻧـﻮع رﻗـﻢ ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد. اوﻟﻴﻦ ﮔﻠﺪﻫﻲ 7-8 ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ از ﻧﺸﺎ ﻛﺮدن ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﺑﻌﺪ از ﺳـﭙﺮی ﺷـﺪن  ‫6-7 ﻫﻔﺘﻪ از اوﻟﻴﻦ ﮔﻠﺪﻫﻲ، ﻣﻴﻮه ﻣﻲ رﺳﺪ.

ﺑﺮگ:                                                                                                                                                              

ﺑﺮﮔﻬﺎ در ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻣﺮﻛﺐ و ﻣﺘﻨﺎوب اﺳﺖ و اﻧﺪازه ﺑﺮﮔﻬﺎﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻌﺪاد ﺑﺮﮔﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺣﺴﺐ وارﻳﺘﻪ، دﻣﺎ و ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﻮری ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺑـﻮد. ﺑﺮﮔﻬـﺎ و ﺳـﺎﻗﻪﭘﻮﺷﻴﺪه از ﻛﺮﻛﻬﺎی رﻳﺰی ﻫﺴﺘﻨﺪ .

ﺧﺎک :

ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰی ﺑﺮ روی اﻧﻮاع ﺧﺎﻛﻬﺎی ﺷﻨﻲ ﺗﺎ ﺑﺎﻓﺖ رﺳﻲ ﺧـﻮب و ﻧﻴـﺰﺧﺎﻛﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮای آﻟﻲ ﺑﺎﻻﭘﺮورش ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ.ﺗﻐﻴﻴﺮ ‪ PHﺧﺎک از 5/5 ﺗﺎ 7 ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮای ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺸﺖ ﻫﺎ رﺿﺎﻳﺘ ﺒﺨﺶ اﺳﺖ و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن در رﻃﻮﺑﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ و ﺧﺎﻛﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎ زﻫﻜﺶ ﺧﻮب ﭘﺮورش داده ﺷﻮﻧﺪ از رﺷﺪ ﺑﻬﺘـﺮی ﺑﺮﺧـﻮردارﺧﻮاﻫﻨﺪﺑﻮد. اﻳﻦ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺧﺎﻛﻬﺎی اﺷﺒﺎع از آب را ﺑﻪ وﻳﮋه ﻣﺪت ﻛﻤﻲ ﭘﺲ از ﺟﻮاﻧـﻪ زﻧـﻲ و دورهرﺳﻴﺪن ﻣﻴﻮه ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﻨﺪ. رﻃﻮﺑﺖ زﻳﺎد اﻏﻠﺐ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻣﺮگ ﮔﻴﺎﻫﭽـه و ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎی ﭘﻮﺳﻴﺪﮔﻲ رﻳﺸﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد. در ﻣﻨﺎﻃﻘﻲ ﻛﻪ ﻋﻤﻞ زﻫﻜﺸﻲ ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻮاﺟﻪ اﺳﺖ، ﻛﺎﺷـﺖﺑﺮ روی ﭘﺸﺘﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺑـﻪ  ‫ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎری، اﺟﺮای ﺗﻨﺎوب ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲشود.

آب:                                                                                                       

ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻً دارای ﺳﻴﺴﺘﻢ رﻳﺸﻪ ای وﺳﻴﻌﻲ در ﻋﻤﻖ ‪60 سانتی مترﺧﺎک اﺳﺖ. ﺳﻴـﺴﺘﻢ رﻳـﺸﻪ ای ﻋﻤﻴـﻖ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﮔﻴـﺎه در ﻣﻘﺎﺑـﻞﺧﺸﻜﺴﺎﻟﻲﻣﻲ ﺷﻮد. روﺷﻬﺎی آﺑﻴﺎری ﺷﺎﻣﻞ آﺑﻴﺎری ﺳﻄﺤﻲ، ﺷﻴﺎری و ﺑﺎراﻧﻲ اﺳـﺖ.آﺑﻴﺎری ﻗﻄﺮه ای روﺷﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺨﺸﻲ داده اﺳـﺖ و اﮔـﺮﭼﻪﻫﺰﻳﻨﻪ اوﻟﻴﻪ اﺣﺪاث اﻧﺪﻛﻲ ﺑﺎﻻ اﺳﺖ وﻟﻲ در ﻧﻬﺎﻳـﺖ، اﻏﻠـﺐ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ ﻛـﺎﻫﺶ ﺳـﺎﻋﺎت ﻛـﺎری،ﻣﺼﺮف آب و ﺷﻴﻮع ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎی ﺧﺎک زی ﻣﻲ ﮔﺮدد. ﻣﺰﻳﺖ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ، ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮدن ﻛﻮدﻫﺎ و ﺣﺸﺮه ﻛﺸﻬﺎﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آب آﺑﻴﺎری اﺳﺖ. ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻴﺰان آب ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﺣﺪود52ـ30 ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ در ﻫﻔﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در روزﻫﺎی ﮔﺮم و ﺧﺸﻚ ﻣﻴﺰان ﺗﺒﺨﻴﺮ و ﺗﻌﺮﻳﻖ ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪﺑﻴﺶ از 10 ﻣﻴﻠﻴﻤﺘﺮ ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﺎﻳﺪ.

ﻛﺎﺷﺖ:

ﻛﺸﺖ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﺑﺎ ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎ ﺳﺎزﮔﺎر اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮری ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ آن از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺗﻔﻊﻧﺰدﻳﻚ ﺧﻂ اﺳﺘﻮا ﺗﺎ ﻧﺎﻃﻖﻣﻌﺘﺪل دور از آن ﺻﻮرت ﻣﻲ ﮔﻴﺮد.ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﻴﻦ 60-70 ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ در روی ردﻳﻒ و120 تا 150ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ ﺑﻴﻦ ردﻳﻔﻬﺎﻣﺘﻐﻴﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.

‫روش ﻧﺸﺎء ﻛﺎری:

4 ﮔﺮم بذر در 3 متر در ﺧﺰاﻧﻪ حدود 1000 عدد نشا تولید میکند ، 410 ﮔـﺮم ﺑـﺬر ﻧـﺸﺎیﻛـﺎﻓﻲ‫ﺑﺮای ﻳﻚ ﻫﻜﺘﺎرﭘﺲ از آن ﻛﻪ ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎ 6 ﺗﺎ 01 ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ رﺷﺪﻛﺮدﻧﺪ ( ﺗﺎ 6 ﻫﻔﺘﻪ) و ﺧﻄﺮ ﺳﺮﻣﺎ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﮔﺮدﻳـﺪ ،ﺑﻮﺗﻪﻫﺎی ﺟﻮان را ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﺻﻠﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻤﻮده و ﺑﻨﺎ ﺑﻪ اﻧﻮاع آن روی ﺧﻄﻮﻃﻲ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ 50 ﺗـﺎ100 ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﺸﺎء ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ .ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻮﺗﻪ ﻫـﺎ از ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ ﺑـﺮ روی ﺧﻄـﻮط 20 ﺗـﺎ 40 ‫ﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ
ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﺤﻮه ﻛﺎﺷﺖ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ، روش ﺟﻮی و ﭘﺸﺘﻪ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪﻛـﻪ آﺑﻴـﺎری آن ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‫ﻧﺸﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد.

آفات:                                                                                                                                                

1. ﻛﻨﻪ ﺣﻨﺎﻳﻲ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ:( Aculops Lycopersici )‪: ﺑﺪن ﻛﻨﻪ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﻪ رﻧﮓ ﻧﺎرﻧﺠﻲ و ﺑﻪ ﻃﻮل 051ـ002 ﻣﻴﻜﺮون اﺳﺖﻛﻪ ﺑـﺎ ﭼـﺸﻢ ﻏﻴـﺮ ﻣـﺴﻠﺢ ﻗﺎﺑـﻞروﻳﺖ ﻧﻤﻲ ﺑﺎﺷﺪ. زﻣﺴﺘﺎن ﮔﺬراﻧﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻛﻨﻪ ﺑﺎﻟﻎ در داﺧﻞ ﻋﻠﻔﻬﺎی ﻫﺮز اﻃﺮاف ﻣﺰارع اﺳﺖ.از ﻋﻼﻳﻢ ﺧﺴﺎرت ﻛﻨﻪ ﺣﻨﺎﻳﻲ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﺑﺮﮔﻬﺎی ﭘﺎﻳﻴﻨﻲ ﺑﻮﺗﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﺮفﺑﺎﻻ و ﻇﻬﻮر رﻧﮓ ﻧﻘﺮه ای در ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮﮔﻬﺎ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺑﺮﻧﺰه و ﭘﮋﻣـﺮده ﺧﻮاﻫﻨـﺪ ﺷﺪ،ﺑﺎ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻋﻠﻔﻬﺎی ﻫﺮز داﺧـﻞ و اﻃـﺮاف ﻣـﺰارع آﻟـﻮده،ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدن ﺑﻘﺎﻳﺎی ﮔﻴـﺎﻫﻲ آﻟـﻮده از ﻣﺰرﻋـﻪ و انهـﺪام آﻧﻬـﺎ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺑـﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒـﺎت ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ، ﮔﻮﮔﺮد و ﻛﺎرﺗﺎن ﻣﻲ ﺗﻮان ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﻦﻛﻨﻪ ﻫﺎ را ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺮد.

2. ﻛﻚ ﻫﺎی ﮔﻴﺎﻫﻲ : (Flea beetles)

ﻛﻜﻬﺎی ﮔﻴﺎﻫﻲ از آﻓﺎت ﻣﺘﺪاول داﻧﺎﻟﻬﺎی ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ دراﻛﺜﺮﻧﻮاﺣﻲ ﻫـﺴﺘﻨﺪ. اﻳـﻦ آﻓـﺖ ﺑـﺼﻮرتﺣﺸﺮه ﻛﺎﻣﻞ در ﻋﻠﻔﺰارﻫﺎ، در زﻳﺮ ﺧﺎک و ﻧﻴﺰ ﺑﻘﺎﻳﺎی ﺧﺸﻚ ﮔﻴﺎﻫﻲ زﻣﺴﺘﺎن ﮔـﺬراﻧﻲ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ ودر اواﻳـﻞ ﻛـﺸﺖ ﺑـﻪ ﻣـﺰارع ﮔﻮﺟـﻪ ﻓﺮﻧﮕـﻲ ﻫﺠـﻮم ﻣـﻲ آورد و ﺣﻔـﺮه ﻫـﺎی ﮔـﺮد و ﻛﻮﭼـﻚﻳـﺎﺳﻮراﺧﻬﺎﻳﻲ در روی ﺑﺮﮔﻬﺎ اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ از ﻃﺮﻳـﻖ ﺟﻮﻳـﺪن ﺳـﺎﻗﻪ در ﻧﺰدﻳﻜـﻲﺳﻄﺢ ﺧﺎک ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻀﻌﻴﻒ و ﻛﺎﻫﺶ ﭘﺎﻳﺪاری ﮔﻴﺎه ﺷﻮﻧﺪ. ﻛﻜﻬﺎی ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ در ﻃـﻮلﻓﺼﻞ از ﺑﺨﺶ ﻫﻮاﻳﻲ ﮔﻴﺎه ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ و ﺣﻔﺮاﺗـﻲ را ﺑـﺮ روی ﻣﻴـﻮه اﻳﺠـﺎد ﻛﻨﻨـﺪ وﻟـﻲ آﺳـﻴﺐﺷﻨﺎﺳﻲ از آﻧﻬﺎ ﺗﻨﻬﺎ در داﻧﺎﻟﻬﺎ ﻣﻬﻢ و ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻛﻨﺘـﺮل ﺷـﺎﻣﻞ اﻗـﺪاﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ در ﻣﺰرﻋﻪ ﭘﺲ از ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮل اﺳﺖ. ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺳـﻤﻮﻣﻲ  ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﺎزﻳﻨﻮن، ﮔﻮزاﺗﻴﻮن و ﻛﺎرﺑﺎرل ﺻﻮرت ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد.

ﺑﻴﻤﺎرﻳﻬﺎ:

 ﻟﻜﻪ ﻣﻮﺟﻲ ﮔﻮﺟﻪﻓﺮﻧﮕی:                                                                  

ﻋﺎﻣﻞ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎری ‪ Alternaria dauci f. sp. Solaniﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﻗﺎرچ ﮔﻴﺎه ﮔﻮﺟـﻪ ﻓﺮﻧﮕـﻲرا در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ از رﺷﺪ آﻟﻮده ﻣﻲ ﺳﺎزد. در ﺧﺰاﻧﻪ ﻛﺎری ﻋﻼﻳﻢ ﻧﻜﺮوزه در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻃﻮﻗﻪﮔﻴﺎﻫﭽﻪاﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد و ﮔﻴﺎه آﻟﻮده ﺑﻪ ﻗﺎرچ ﭘﺲ از اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﺻﻠﻲ ﺑﻌـﺪ از ﭼﻨـﺪ روز از ﺑـﻴﻦ ﻣـﻲرود. در روی ﺑﺮگ، ﻋﻼﻳﻢ ﺑﺎ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪن ﻟﻜﻪ ﻫﺎی ﻗﻬـﻮه ای ﻣﺠـﺰا ﻛـﻪ ﮔـﺎﻫﻲ ﻗﻄـﺮ آﻧﻬـﺎ ﺑـﻪﻳـﻚﺳﺎﻧﺘﻴﻤﺘﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد و ﭘﺲ از ﻣﺪﺗﻲ ﺗﻤﺎم ﭘﻬﻨﻚ ﺑﺮگ ﺧﺸﻚ ﻣـﻲ ﺷـﻮد. کشتﻫﺎی ﻓﻘﻴﺮ از ﻛﻮد داﻣـﻲ و ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﭘﺮﺑـﺎر و دارای ﻣﻴـﻮه ﻫـﺎی‫ﻓﺮاوان در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎری ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺴﺎس ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻗﺎرچ ﻛﺸﻬﺎی ﺗﻤﺎﺳـﻲ، ﺗﻜـﺮار آن ﭘـﺲ از ﺑـﺎران ﺳـﻨﮕﻴﻦ و آﺑﻴـﺎری ﺑـﺎراﻧﻲ، اﺟﺘﻨـﺎب ازﭘﺎﺷﻴﺪن آب ﺑﺮ روی ﮔﻴﺎﻫﺎن و ﺟﻤﻊ آوری ﺑﻘﺎﻳﺎی ﮔﻴﺎﻫﻲ از ﻣﺰرﻋﻪ، ﺗﻴﻤﺎر ﺑـﺬور  ‫ﺑﺎ ﺗﻴﺮام و ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﺧﺎک.

 ﻟﻜﻪ ﺳﻴﺎه ﺑﺮگ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ :

‫ﻋﺎﻣﻞ اﻳـﻦ ﺑﻴﻤـﺎری ﺟـﻨﺲ ‪ Stemphyliumﻣـﻲ‫ﺑﺎﺷﺪ. ﻋﻼﻳﻢ ﺑﻴﻤﺎری در ﭘﻬﻨﻚ و دﻣﺒﺮگ ﺑـﺎ ﻇـﺎﻫﺮ

‫ﺷﺪن ﻟﻜﻪ ﻫﺎی ﻛﻮﭼﻚ ﮔﺮد ﻳﺎ ﻛﺸﻴﺪه ای ﺑـﻪ رﻧـﮓ  ‫ﺳﻴﺎه ﻛﻪ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺮﻛـﺰ ﻟﻜـﻪ، ﺧﺎﻛـﺴﺘﺮی اﺳـﺖ،‫ﻧﻤﺎﻳ ـﺎن ﻣ ـﻲ ﺷ ـﻮد. اﻳ ـﻦ ﭘ ـﺎﺗﻮژن در ﺧــﺎک و در‫ﺑﻘﺎﻳـﺎی ﮔﻴـﺎﻫﻲ ﺑـﻪ زﻧـﺪﮔﻲ ﺧـﻮد اداﻣـﻪ داده و ازﻃﺮﻳﻖﺟﺮﻳﺎن ﻫﻮا، ﺑﺎد و ﺑﺎران اﻧﺘـﺸﺎر ﻣـﻲ ﻳﺎﺑـﺪ. اﻳـﻦ ﭘـﺎﺗﻮژن در ﺷـﺮاﻳﻂ آب و ﻫـﻮاﻳﻲﮔـﺮم وﻣﺮﻃﻮب ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘـﻪ و از رﺷـﺪ ﺳـﺮﻳﻌﻲ در آب و ﻫـﻮای ﺑـﺎراﻧﻲ و وﺟـﻮد ﺷـﺒﻨﻢ ﺻـﺒﺤﮕﺎﻫﻲﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺟﻬﺖﻣﺘﻮﻗﻒ ﻧﻤﻮدن ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﻴﻤﺎری، ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻗﺎرچﻛﺸﻬﺎی ﺗﻤﺎﺳﻲ ﺿﺪﻣﻴﻠﺪﻳﻮ وﺗﻜﺮار آن ﭘﺲ از ﺑﺎراﻧﻬﺎی ﺳﻨﮕﻴﻦ و آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ، اﺟﺘﻨﺎب از آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻋـﺼﺮ،ﺣﺬف و اﻧﻬﺪام ﺑﻘﺎﻳﺎی ﮔﻴﺎﻫﻲ از ﻣﺰرﻋﻪ، ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺬور ﺑﺎ ﺗﻴﺮام ﻳﺎ ‪ iprodioneو ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﺧﺎک و‫اﺳﺘﻔﺎده از وارﻳﺘﻪ ﻫﺎی ﻣﻘﺎوم ﻻزم اﺳﺖ.

ﭘﻮﺳﻴﺪﮔﻲ ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ:                                                                                      

ﻋﺎﻣﻞ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎری ‪ RHIZOPUS NIGRICANSﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. در ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻫﺎی اﻧﺒـﺎر ﺷـﺪهﻋﺎﻣﻞﺑﻴﻤﺎری ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﮔﺮﻣﺎی ﻣﺤﻴﻂ اﻧﺒﺎر و رﻃﻮﺑﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﺑﺨﺸﻲ از ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ ﻫﺎیاﻧﺒﺎری را آﻟﻮده ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﻋﻼﻳﻢ ﺑﺎ ﻇﻬﻮر اﻧﺪام ﻫﺎی روﻳﺸﻲ ﻗﺎرچ ﺑﻄـﻮر ﻓـﺸﺮده و ﺑـﻪ رﻧـﮓ ﺳـﻔﻴﺪﻇﺎﻫﺮﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﻴﺎه ﺗﺒـﺪﻳﻞ ﺷـﺪه و ﺑﺎﻓﺘﻬـﺎی آﻟـﻮده اﺳـﺘﺤﻜﺎم ﺧـﻮد را ازدﺳﺖﻣﻲ دﻫﻨﺪ.. ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎرﻳﺰا ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺎد، ﺑﺎران، در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﺎک ﻳـﺎدر ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻣﻴﻮه ﺑﻪ راﺣﺘﻲ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻲ ﻳﺎﺑﻨﺪ و از ﻃﺮﻳﻖ زﺧﻢ ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ روی ﻣﻴﻮه، در آﻧﻬﺎ  ‫ﻧﻔﻮذ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.ﭘﺲ از وﻗﻮع ﺑﺎرش ﻫﺎی ﺳﻨﮕﻴﻦ، وﺟﻮد آب آزاد ﺑﺮ روی ﻣﻴﻮه ﻳﺎ در ﺑﻴﻦ ﻣﻴﻮه ﺑـﻪ ﻣـﺪت ﭼﻨـﺪﻳﻦﺳﺎﻋﺖ، آﺑﻴﺎری ﭘﺲ از ﻳﻚ دوره ﺧﺸﻜﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺷﻜﺎف ﺑﺮ روی ﻣﻴـﻮه ﻫـﺎ ﻣـﻲ ﺷـﻮد.اﻳﻦﻗﺎرچ ﺑﻨﺪرت ﻣﻴﻮه ﻫﺎی ﺳﺒﺰ را ﻣﻮرد ﻫﺠﻮم ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﺪ و ﺗـﺎ رﺳـﻴﺪن ﻣﻴـﻮه ﻫـﺎ ﺑـﻪﺣﺎﻟـﺖ ‫ﻣﺨﻔﻲﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﺪ.اﺟﺘﻨﺎب از آﺑﻴﺎری ﺑﺎراﻧﻲ ﺑﻪ وﻳﮋه در ﻋﺼﺮ، ﮔﺮدﮔﻴﺮی دﻗﻴﻖ ﻣﻴﻮه ﻫﺎ ﭘﺲ از ﻛﺎرﺑﺪ ﻗﺎرچ  کش ها اﺟﺘﻨﺎب از ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻴﻮه در ﻣﺮﺣﻠﻪ رﺳـﻴﺪﮔﻲ ﻛﺎﻣـﻞ از‫روﺷﻬﺎی ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.

. وﻳﺮوس ﻣﻮزاﺋﻴﻚ ﺗﻮﺗﻮن  

اﻳﻦ وﻳﺮوس ﻋﻤﻠﻜﺮد را ﺑـﻪ ﻣﻴـﺰان 03ــ04‫درﺻـﺪ ﻛـﺎﻫﺶ ﻣـﻲ دﻫـﺪ. ﻋﻼﻳـﻢﺑﻴﻤـﺎری‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﺗـﻮرم و ﺑﺪﺷـﻜﻞ ﺷـﺪن ﺑـﺮگ و‫ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ و ﺧﻢ ﺷﺪن ﭘﻬﻨﻚ ﺑﺮگ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ در ﻫـﺮ ﺷـﺮاﻳﻂ آﻟـﻮدﮔﻲ،ﻣﻴﻮه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ رﺷﺪ ﺧﻮد اداﻣﻪ ﻣﻲ دﻫﺪ وﻟﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ رﻧﮓ در ﻣﻴﻮه ﻫﺎ و ﻫﺎﻟﻪ ای ﻣﺪور ﺑـﻪ‫وﻳﮋه در ﻣﺤﻞ دم ﻣﻴﻮه ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد.اﻳﻦ وﻳﺮوس ﺑﺮ روی ﺳﻄﺢ ﺑﺬور، ﺑﻘﺎﻳﺎی ﮔﻴﺎﻫﻲ، ﺧﺎک و ﻛﻤﭙﻮﺳﺖ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﺧـﻮد اداﻣـﻪ داده واز ﻃﺮﻳﻖ ﮔﺮﻣﺎدﻫﻲ ﺑﺬور در دﻣﺎی ‪ 8ċﺑﻪﻣﺪت 42 ﺳﺎﻋﺖ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎرﻳﺰا را ﻏﻴـﺮ ﻓﻌـﺎل‫ﺳﺎﺧﺖ.

روﺷﻬﺎی ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎری ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ دﺳﺘﻬﺎ و وﺳﺎﻳﻞ ﭘﺲ از ﻛﺎر در ﻳﻚ ﻛﺮت آﻟﻮده، ﺣـﺬف واﻧﻬﺪام ﮔﻴﺎﻫﺎن آﻟﻮده و ﺑﻴﻤﺎر و ﺑﻘﺎﻳﺎی ﮔﻴﺎﻫﺎن از ﺧﺎک، ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ خاک است.

ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﻋﻠﻔﻬﺎی ﻫﺮز :

رﻗﺎﺑﺖ ﻋﻠﻔﻬﺎی ﻫﺮز ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺧﺴﺎرت را ﺑﻪ رﺷﺪ ﮔﻴﺎه وارد ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﻋﻼوه ﺑـﺮ ﻛﻮﻟﺘﻴﻮاﺗﻮرﻛـﺸﻲﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ و دﺳﺘﻲ، ﻋﻠﻒ ﻛﺸﻬﺎی اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر وﺳﻴﻌﻲ ﺑـﺮای ﻛﻨﺘـﺮل اﻛﺜـﺮ ﻋﻠﻔﻬـﺎی ﻫـﺮز ﻏﻴـﺮﺑﺎدﻧﺠﺎﻧﻴﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﻛﻨﺘﺮل ﻋﻠﻔﻬﺎی ﻫﺮز ﭘﻴﺶ از ﻧﺸﺎﻛﺎری ﺑﻪ دﻟﻴـﻞ ﭘـﺎﻛﻴﺰهﺳﺎزی ﻛﺸﺖ ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﻘﺎل ﻧﺸﺎ ﺗﺴﻬﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد.
ارقام گوجه فرنگی :
ارقام گوجه فرنگی مشروحه زیر که وسیله مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر توصیه شده بدین توصیه شده بدین شرح اند:گوجه فرنگی ردکلاد (red cloud) دارای بوته های متوسط و محصول قرمز بوده و برای نواحی گرم مناسب کاشت است.

رقم وسترن رد( western red) دارای بوته های بلند و دارای محصول زیاد و میوه آن بزرگ و قرمز و جهت مناطق سردسیری و معتدل مناسب است.

واریته ردتاپ (red tap) دارای بوته های بلند ، میوه درشت کروی شکل و محصول فراوان است.

گوجه فرنگی اوربانا(urbana)  دارای محصول فراوان ، خوش رنگ و خوشمزه میوه آن کروی شکل و جنس آن مرغوب می باشد.

رقم پا کوتاه آلمانی (kronbush) دارای بوته کوتاه میوه آن گرد و کوچک و جهت مناطق معتدل مناسب می باشد و بالاخره امپریال نیز یکی از ارقام توصیه شده است.

کشت گوجه فرنگی در گلخانه
انواع کشت گوجه فرنگی: حال که تصمیم گرفته اید در گلخانه خود بذر گوجه فرنگی را کشت کنید قبل از هر چیز باید بدانید چه نوع بذری را انتخاب و تهیه نمائید. بذر گوجه فرنگی را بر اساس نحوه مصرف آن می توان تقسیم بندی نمود زیرا این میوه را به صورت تازه خوری, رب, سس یا کنسرو می توان مصرف نمود. به همین منظور اولین تقسیم بندی بر اساس تازه خوری و صنعتی می باشد. در حال حاضر در ایران برای کشت گوجه فرنگی در گلخانه تنها از ارقام تازه خوری استفاده می شود. دومین تقسیم بندی بر اساس همرسی استوار است . که به سه دسته همرس - غیر همرس و بینابین تقسیم می شود . معمولا در گلخانه های ایران از واریته های غیر همرس در برداشت های طولانی مدت و از واریته بینابین در مناطقی که مدت برداشت کوتاه تر است استفاده می شود. سومین تقسیم بندی بر اساس وزن میوه است . امروزه برای مصرف تازه خوری گوجه فرنگی از گوجه چری با وزن ۵ تا ۲۰ گرم تا گوجه هایی به وزن ۲۵۰ گرم استفاده می شود. نا گفته نماند که هر چه وزن گوجه فرنگی سنگین تر باشد مدت بیشتری برای رسیدن به باردهی نیاز دارد . مثلا گوجه چری که حدود ۵ تا ۲۰ گرم است پس از نشاء حدود ۶۰ روز برای برداشت محصول نیاز دارد. به تازگی در بازار تولید واریته های دیگری پا نهاده است که کلاستر نام دارد .اصولا چیدن میوه به صورت خوشه ای با اصطلاح کلاستر خوانده می شود . با پیشرفت تکنولوژی در تولید بذر واریته هایی به بازار معرفی شده است که در برابر نماتد یا ویروسهایی که در منطقه ای فعال هستند مقاومت داشته و می توان با توجه به مشکلات موجود ارقام مورد نظر را انتخاب نمود.
طول دوره جوانه زنی: طول دوره جوانه زنی تا ظهور برگ های لپه ای در سطح خاک معمولا ۶ روز است واز ۴ تا ۶ هفته نشاء آماده انتقال به زمین اصلی است . برای اینکه بذر گوجه فرنگی بتواند به خوبی جوانه زده و رشد نماید تا زمان رشد مطلوب بوته بهتر است آن را در محل خزانه نگهداری نمود که هم در استفاده از امکانات گلخانه بتوان صرفه جویی کرد و هم گیاه بتواند در ابتدا رشد خوبی داشته باشد. به همین منظور قسمتی از گلخانه را برای گلدان های نشاء در نظر گرفته و یا محلی را برای خزانه انتخاب می کنیم انتخاب گلدان مناسب که حجم ریشه درون آن به خوبی فعالیت کند حائز اهمیت است . دما رطوبت نور فاصله بوته ها نقش مهمی در رشد یک گیاه سالم در خزانه را دارد . برای مثال سطحی برابر ۱۰×۱۰ سانتی متر برای هر بوته باید در نظر گرفت . ضمنا باید از محلهایی استفاده کرد که کاملا ضد عفونی شده و آفات و بیماری ها در محل نشاء موجود نباشد.

دمای مناسب: بهترین دما برای جوانه زنی ۳۰ درجه سانتی گراد می باشد و بعد از جوانه زنی دما را تا ۲۴ درجه در مواقع روز و ۱۸ درجه در هنگام شب تقلیل می دهیم.با توجه به اینکه بیشترین فعالیت ریشه ها در عمق ۳۰ سانتی متری خاک می باشد قبل از انتقال نشاء های گوجه فرنگی به زمین اصلی باید بسترهای مناسب که تا عمق ۸۰ سانتی متری قابلیت نفوذ ریشه را داشته باشد محیا نمود در این صورت باید علف های هرز را پیش از انتقال نشاء حذف و پاکسازی نمود و بخصوص از دو گیاه سس و گل جالیز نباید غافل گردید که این دو مشکلات فراوانی را برای گیاه ایجاد می نمایند .بهتر است با رویت سس یا گل جالیز آنها را از کنار بوته جدا کرده و پاکسازی نمود آنگاه مواد آلی و کودهای شیمیایی را در اندازه مناسب و با راهنمایی آزمایشگاه های خاک شناسی تدارک دیده و استفاده نمود . بهترین ph برای گوجه فرنگی 5/8 تا 5/5 می باشد و تراکم کشت را 2 تا 5/2 بمته در متر مربع می توان انتخاب نمود.
علاوه بر مسائلی که در مورد تراکم کشت خیار عنوان شد نحوه پایین کشی بوته گوجه فرنگی دلیل دیگری است برای انتخاب تراکم بوته. شکل بستر را می توان به صورت ذوزنقه که در بالا ۴۰ سانتی متر و در پایین ۷۰ سانتی متر در نظر گرفته و به فاصله حدود ۵۰ تا ۶۰ سانتی تر از یکدیگر روی بستر حفره هایی به اندازه گلدان های نشاء در ۲ طرف به صورت زیکزاک و یا در یک خط ایجاد نمود. سپس نشاء گوجه فرنگی را در حفره ها قرار داده و با اضافه کردن خاک یا پیت موس به اطراف آن بوته را در محل انتخاب مستقر کرده و سپس آبیاری نمود تا نفوذ آب جایگزین هوای اضافی اطراف ریشه گردد.
هرس :همه می دانیم که هرس به منظور ایجاد تعادل بین رشد بوته شاخ وبرگ و مقدار ریشه و میوه است به همین منظور بوته گوجه فرنگی را تا زمانی که به ۳۰ سانتی متری نرسیده است هرس نمی کنیم و اجازه می دهیم رشد خود را انجام دهد زمانی که ارتفاع بوته به ۳۰ سانتی متری رسید اولین هرس را انجام می دهیم. این هرس شامل حذف گل ها و شاخه های فرعی است پس از انجام این مرحله هرس در تمام طول رشد بوته تمام شاخه های فرعی را حذف می کنیم و در کشت های کوتاه مدت بعد از رسیدن بوته به ارتفاع ۳۰ سانتی متری بوته را به صورت دو شاخه به نخ های مهار می بندیم, با انجام این کار دیگر نیازی به پایین کشی بوته نیست .بر اساس تجارب کیفیت و میزان محصول بوته ای که پایین کشیده شده است بهتر و بیشتر است بدیهی است پس از رسیدن این دو شاخه به ارتفاع مفید گلخانه جوانه انتهایی آن را حذف می کنیم تا گل های موجود در بوته به میوه تبدیل شود. پس از برداشت محصول این بوته ها از گلخانه حذف شده و زمین برای کشت بعدی آماده می شود . البته کشاورزان با تجربه جهت همسان کردن اندازه میوه ها بر اساس بضاعت گیاه و نوع واریته گلها و یا میوه های اضافی بر روی خوشه را هرس می کنند و به تعداد مشخصی از گلها اجازه می دهند تا به میوه برسند . گوجه فرنگی گیاهی است اتوگارد که معمولا قبل از باز شدن گل تلقیح گل صورت گرفته است. به همین دلیل به ندرت می توان در شرایط خاص تلقیح خارجی را در آن مشاهده نمود.
تلقیح : در فضای گلخانه هیچ گونه عامل محرکی مانند باد و یا حشرات برای تلقیح وجود ندارد برای رفع این مشکل می توان به چند طریق عمل کرد. اول استفاده از زنبورهای مخصوص که عمر آنها فقط یک فصل استو به طور غیر مستقیم باعث شک به گیاه شده و عمل لقاح را باعث می گردد. دوم استفاده از ویبراتورهای برقی است که در هر دو یا سه روز یکبار با لرزش خوشه ها عمل لقاح را صورت می دهد. راه سوم این است که می توان در کشت زمستانه از هرمن تلقیح کننده استفاده نمود. و بالاخره راه چهارم این است که با ایجاد شک در سیمهای مهار و یا ضربه مستقیم بر روی گلها باعث گرده افشانی یا در نهایت عمل تلقیح گردیم. نکته حائز اهمیت در عمل تلقیح گلهای بوته گوجه فرنگی دمای موجود در گلخانه می باشد که باید بین ۲۰ تا ۲۵ درجه بوده و رطوبت آن نیز کم باشد.
زمان تلقیح : بهترین زمان برای این کار بین ساعات ۱۱ تا ۲ بعد از ظهر می باشد که فضای گلخانه از رطوبت کمتر و دمای بیشتری برخوردار است به همین خاطر امکان تلقیح در دمای ۲۸ تا ۳۰ درجه کاهش می یابد و در دمای ۱۳ تا ۱۵ درجه امکان تلقیح وجود ندارد و عدم تلقیح گل ریزش گل را در پی خواهد داشت. به هر حال پس از تلقیح گل میوه بین ۱۸ تا ۳۵ روز زمان لازم دارد تا قابل برداشت باشد٫ و حالا بوته گوجه فرنگی به زمان ثمر دهی خود رسیده و در این مرحله باید به گونه ای برخورد نمود که حداکثر برداشت را کسب کرد. زمانی که برگ های نزدیک به هر خوشه میوه چیده می شود میوه امکان بهتری برای رنگ گیری پیدا می کند. نکته قابل ذکر دیگر اینکه بدیهی است 50 درصد خوشه میوه رنگ بگیرد و 50 درصد دیگر از حالت سبز بودن تغییر رنگ داده و کم کم قرمز می شوند . بنابراین در صورتی که نیمی از خوشه واریته کلاستر به رنگ نهایی در آمده باشد می توان ان را چید و به بازار عرضه نمود. چنانچه مسافت مزرعه تا بازار کم باشد و نیمه سبز خوشه فرصت رنگ پذیری نداشته باشد می توان از محلی که دمای آن گرمای مناسبی جهت تغییر رنگ گوجه دارد استفاده نمود. در صورتی که واریته ها به صورت کلاستر و یا همرس نباشد بهتر است گوجه های رسیده را در زمان خاص خود برداشت کرد. مسلما اندازه گوجه فرنگی هر چقدر درشت تر باشد زمان تبدیل گل به میوه و رسیدن آن هم طولانی تر خواهد بود. امروزه بسیاری از کشاورزان به خاطر تقاضای مناسب مصرف کننده تمایل زیادی به کشت گوجه های چری دارند و این به دلیل میزان باردهی فراوان رنگ های قرمز صورتی و زرد و شکل های مختلف آن است که باعث قیمت بالای این واریته شده است. زمانی که بوته ها به سقف مفید گلخانه می رسند لازم است برگ های پائین را هرس نمود و اگر نخ ها به صورت قرقره ای به سیم آویزان است می توان با بازکردن ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر از نخ قرقره در یک جهت نخ ها را روی سیم حرکت داده که این عمل باعث می شود ساقه از پائین روی بستر و یا شاسی های مخصوص قرار گیرد و انتهای بوته در فاصله ۳۰ تا ۵۰ سانتی متری سقف مفید گلخانه برسد. این روش به کشت دراز مدت مربوط می شود.